Quantcast
Channel: Dielli | The Sun
Viewing all 1886 articles
Browse latest View live
↧

20 VJET-Përkujtohen vëllezërit Yll, Agron e Mehmet Bytyqi

July 9, 2019, 4:23 pm
$
0
0

-NĂ« KosovĂ« pĂ«rkujtohen nĂ« 20 vjetorin e vrasjes vĂ«llezĂ«rit Yll, Agron e Mehmet Bytyqi, shqiptarĂ« tĂ« ardhur nga Amerika pĂ«r t’iu bashkuar UshtrisĂ« Çlirimtare tĂ« KosovĂ«s/

-Lavdi heroizmit të vellezërve Bytyqi dhe gjithë heronjve të kombit tonë/

PRISHTINË, 9 Korrik 2019-Gazeta DIELLI/ NĂ« KosovĂ«, presidenti Hashim Thaçi, kryeministri Ramush Haradinaj dhe kryetari i Kuvendit Kadri Veseli kanĂ« pĂ«rkujtuar sot 20 vjetorin e vrasjes sĂ« vĂ«llezĂ«rve Yll, Agron e Mehmet Bytyqi, shqiptarĂ« tĂ« ardhur nga Amerika pĂ«r t’iu bashkuar UshtrisĂ« Çlirimtare tĂ« KosovĂ«s. Ata u vranĂ« pasi ishin arrestuar nga autoritet e SerbisĂ«.

Presidenti i Kosovës Hashim Thaçi: U bënë 20 vjet nga vrasja e vëllezërve Bytyqi dhe përgjegjësit e këtij krimi vazhdojnë të jenë të lirë në Beograd, duke udhëhequr institucione dhe duke u dekoruar nga shteti serb. Drejtësia ndërkombëtare ka dështuar në ndëshkimin e krimeve serbe në Kosovë: të vrasësve të mbi 13 mijë civilëve shqiptarë, ndëshkimin e kriminelëve serbë që dhunuan mbi 20 mijë gra shqiptare, që vranë mbi 1300 fëmijë dhe kryen rreth 400 masakra anekënd Kosovës. Kriminelët serbë që i kryen këto krime, që bënë spastrim etnik, duke i larguar prej shtëpive të tyre mbi 1 milion shqiptarë, që kryen gjenocid mbi popullsinë e Kosovës, vazhdojnë të sillen lirshëm dhe janë tërësisht të amnistuar nga drejtësia ndërkombëtare. Kosova, qytetarët tanë, kërkojnë drejtësi. Heshtja ndërkombëtare përballë këtyre krimeve nuk është në shërbim të drejtësisë dhe paqes, por në shërbim të kriminelëve! 

Kryeministri i KosovĂ«s Ramush Haradinaj: NĂ« 20-vjetorin e vrasjes sĂ« vĂ«llezĂ«rve Bytyqi, Agronit, Yllit dhe Mehmetit, kujtojmĂ« sakrificĂ«n e tyre tĂ« pashembullt pĂ«r lirinĂ« e Atdheut. Ata erdhĂ«n nga ShBA-ja pĂ«r t’iu bashkuar rreshtit tĂ« mbrojtĂ«sve tĂ« kĂ«saj toke dhe thelbi i rĂ«nies sĂ« tyre shpalosĂ« dimensionin e vĂ«rtetĂ« tĂ« luftĂ«s sonĂ« çlirimtare. Ekzekutimi i tyre pa gjyq dhe drejtĂ«sia e munguar e mbanĂ« fajtor edhe sot shtetin serb pĂ«r mosndĂ«shkimin e krimit. Duke u pĂ«rkulur para veprĂ«s kulmore tĂ« tre Heronjve tĂ« KosovĂ«s, Qeveria e vendit zotohet se nuk do tĂ« ndalet sĂ« vepruari pĂ«r vendosjen e drejtĂ«sisĂ«.

Kryetari i Kuvendit tĂ« KosovĂ«s, Kadri Veseli: Ylli, Agroni dhe Mehmeti, tre vĂ«llezĂ«rit Bytyqi, lanĂ« jetĂ«n e qetĂ« nĂ« AmerikĂ« dhe dĂ«gjuan thirrjen e atdheut pĂ«r çlirim. Sot bĂ«hen 20 vjet nga dita kur ata u vranĂ« pabesisht nga kriminelĂ«t e regjimit tĂ« atĂ«hershĂ«m serb. DrejtĂ«sia pĂ«r kĂ«ta trima dhe pĂ«r mijĂ«ra viktima tĂ« gjenocidit serb nĂ« KosovĂ« kurrĂ« nuk do tĂ« mund tĂ« shmanget. Ajo ka pĂ«r t’u vendosur gjithsesi. Lavdi heroizmit tĂ« vellezĂ«rve Bytyqi dhe gjithĂ« heronjve tĂ« kombit tonĂ«.

↧
Search

50-VJETË MË PARË: ZBRITJA E ANIJES SË HAPËSIRËS 


July 15, 2019, 9:03 am
$
0
0

     50-VJETË MË PARË: ZBRITJA E ANIJES SË HAPËSIRËS SË LARTË APOLLO 11 NË HËNË — “NJË HAP I VOGËL PËR NJERIUN/

Shkruan: Frank Shkreli, ish-Drejtor i VOA-s për Euroazinë

Zbritja e anijes së hapësirës së lartë Apollo 11 në Hënë

Këtë javë, Enti Amerikan i Hapësirës së Lartë, NASA shënon 50-vjetorin e zbritjes historike në Hënë të anijes së hapësirës së Lartë, Apollo 11, me një seri ekspozitash dhe programesh të ndryshme anë e mbanë Shteteve të Bashkuara, duke filluar nga 16 -20 Korrik.

Ishte pikĂ«risht 16 Korriku i vitit 1969, kur astronautĂ«t amerikanĂ«, Neil Armstrong, Buzz Aldrin dhe Michael Collins filluan udhĂ«timin e tyre historik pĂ«r nĂ« HĂ«nĂ« nga Qendra e HapĂ«sirĂ«s sĂ« LartĂ« tĂ« NASA-s, Kennedy, nĂ« shtetin Florida.   KatĂ«r ditĂ« mĂ« vonĂ«, me 20 Korrik, ndĂ«rkohĂ« qĂ« astronauti Collins drejtonte nĂ« orbitĂ«n e HĂ«nĂ«s anijen Apollo 11, dy kolegĂ«t e tij, astronautĂ«t Armstrong dhe Aldrin zbritĂ«n nĂ« sipĂ«rfaqen e HĂ«nĂ«s me njĂ« pjesĂ« tĂ« vogĂ«l modulare tĂ« anijes sĂ« hapĂ«sirĂ«s sĂ« lartĂ« tĂ« mbiemĂ«ruar, Shqiponja (“Eagle”), duke i deklaruar AmerikĂ«s dhe botĂ«s sĂ«, “Shqiponja kishte zbritur” nĂ« sipĂ«rfaqen e HĂ«nĂ«s.   Ishte kjo hera e parĂ« nĂ« historinĂ« e njerĂ«zimit qĂ« kĂ«mba e njeriut kishte shkelur mbi sipĂ«rfaqen e HĂ«nĂ«s.

Astronauti, Neil Armstrong, i pari pĂ«rfaqĂ«sues i njerĂ«zimit qĂ« hodhi hapin e parĂ« mbi HĂ«nĂ«, kishte deklaruar se misioni i tyre eksplorues nĂ« hapĂ«sirĂ«, ndonĂ«se mund tĂ« ishte, “NjĂ« hap i vogĂ«l pĂ«r njeriun”, pĂ«r nga rĂ«ndĂ«sia historike, shkencore dhe teknologjike, ai ishte i vetĂ«dijshĂ«m se suksesi i tyre pĂ«rbĂ«nte edhe njĂ«â€œHap gjigant pĂ«r mbarĂ« NjerĂ«zimin”.   Astronauti Armstrong konsideronte pra se se zbritja nĂ« HĂ«nĂ« e astronautĂ«ve amerikanĂ«, 50-vjet mĂ« parĂ«, ndonĂ«se ishte njĂ« nismĂ«, ekskluzivisht, e paparĂ« deri atĂ«herĂ« nĂ« historinĂ« njerĂ«zore, nuk ishte vetĂ«m njĂ« hap i madh drejt eksplorimit tĂ« hapĂ«sirĂ«s sĂ« lartĂ« nga Shtetet e Bashkuara, por si i tillĂ«, duhej tĂ« konsiderohej edhe si njĂ« pĂ«rfitim i madh pĂ«r mbarĂ« botĂ«n dhe pĂ«r zhvillimet e ndryshme nĂ« shumĂ« fusha tĂ« shkencĂ«s, teknologjisĂ« dhe komunikimit.

Astronauti Neil Armstrong ka ndĂ«rruar jetĂ« nĂ« vitin 2012, nĂ« moshĂ«n 82-vjeçare, por dy kolegĂ«t e tij nĂ« kĂ«tĂ« udhĂ«tim historik nĂ« HĂ«nĂ«, Buzz Aldrin dhe Michael Collins jetojnĂ« ende dhe do tĂ« ribashkohen tĂ« hĂ«nĂ«n, mĂ« 16 korrik pĂ«r tĂ« kujtuar kĂ«tĂ« pĂ«rvjetor, nĂ« QendrĂ«n e hapĂ«sirĂ«s sĂ« LartĂ« Kennedy nĂ« Florida – aty ku gjysmĂ« shekulli mĂ« parĂ« filloi misioni i tyre pĂ«r tĂ« zbritur nĂ« HĂ«nĂ«.   Enti amerikan  i hapĂ«sirĂ«s sĂ« lartĂ«, NASA njofton se—ndĂ«r tĂ« tjera aktivitete anĂ« e mbanĂ« vendit –pĂ«rfshirĂ« edhe ato qĂ« do mbahen nĂ« Washington — dy astronautĂ«t e Anijes Apollo 11 do tĂ« kenĂ« njĂ« konferencĂ« me gazetarĂ«t e mbledhur aty pĂ«r tĂ« kujtuar kĂ«tĂ« pĂ«rvjetor historik dhe pastaj do tĂ« vizitojnĂ« QendrĂ«n Kennedy, ku do tĂ« takohen me ish-drejtuesit e misionit tĂ« Apollo 11, si edhe me drejtuesit e misioneve aktuale ARTEMIS, pjesĂ« kĂ«to tĂ« programit aktual amerikan tĂ« hapĂ«sirĂ«s “Nga HĂ«na nĂ« Mars”, pĂ«r eksplorimin e mĂ«tejshĂ«m tĂ« hapĂ«sirĂ«s nga njerĂ«zimi.

Zbritjes aktuale nĂ« HĂ«nĂ«, Korrikun e vitit 1969, i kishte paraprirĂ« njĂ« angazhim kombĂ«tar i ndĂ«rmarrĂ« nga ish-Presidenti i Shteteve tĂ« Bashkuara, John Kennedy – i cili nĂ« njĂ« atmosferĂ« tĂ« asaj kohe tĂ« rivalitetit gjeopolitik midis Bashkimit Sovjetik komunist dhe Shteteve tĂ« Bashkuara –nĂ« njĂ« fjalim para Kongresit tĂ« Shteteve tĂ« Bashkuara mbi nevojat urgjente kombĂ«tare kishte deklaruar mbi planin pĂ«r zbritjen nĂ« HĂ«nĂ« se, “UnĂ« besoj se kombi ynĂ« duhet tĂ« angazhojĂ« forcĂ«n dhe burimet financiare pĂ«r tĂ« arritur, para mbarimit tĂ« kĂ«saj dekade, zbritjen e astronautĂ«ve nĂ« HĂ«nĂ« dhe kthimin e tyre nĂ« tokĂ«.   AsnjĂ« projekt tjetĂ«r i vetĂ«m nĂ« kĂ«tĂ« periudhĂ«, nuk do tĂ« jetĂ« mĂ« mbresĂ«lĂ«nĂ«s pĂ«r njerĂ«zimin dhe as mĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m pĂ«r eksplorimet afatgjata tĂ« hapĂ«sirĂ«s sĂ« lartĂ«, por edhe asnjĂ« projekt tjetĂ«r nuk do tĂ« jetĂ« mĂ« i shtrenjtĂ« dhe mĂ« i vĂ«shtirĂ« pĂ«r tu realizuar”, kishte paralajmĂ«ruar ish-Presidenti John Kennedy., duke shtuar se “NĂ«se e miratojmĂ« dhe nĂ« qoftĂ« se realizohet ky projekt, nuk Ă«shtĂ« se vetĂ«m njĂ« njeri do tĂ« shkojĂ« nĂ« HĂ«nĂ«,por do tĂ« jetĂ« i mbarĂ« kombi qĂ« shkelĂ« nĂ« HĂ«nĂ«, pasi nevojitet bashkĂ«punimi i tĂ« gjithĂ« neve pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ«  tĂ« mundur njĂ« gjĂ« tĂ« tillĂ«â€, kishte deklaruar John F. Kennedy, duke njoftuar zbritjen eventuale nĂ« HĂ«nĂ« nga ana e Shteteve tĂ« Bashkuara.

ËshtĂ« e vĂ«rtetĂ« se ishte Presidenti Kennedy, ai i cili ndĂ«rmori vendosmĂ«risht angazhimin kombĂ«tar – tĂ« cilĂ«n ai e kishte konsideruar si njĂ« urgjencĂ« kombĂ«tare —   zbritjen e astronautĂ«ve nĂ« HĂ«nĂ«, por projekti pĂ«r eksplorimin e hapĂ«sirĂ«s sĂ« lartĂ« ka pasur mbĂ«shtetjen e tĂ« pakĂ«n katĂ«r administratave, republikane dhe demokrate, duke filluar nga Presidenti Eisenhower, si dhe nga Kongresi dhe populli amerikan nĂ« pĂ«rgjithĂ«si, gjatĂ« mĂ« shumĂ« se njĂ« dekade, vazhdimisht deri nĂ« arritjen e kĂ«tij objektivi, nĂ« Korrik tĂ« vitit 1969.   KĂ«tĂ« mbĂ«shtetje, si dhe krenarinĂ« e amerikanĂ«ve pĂ«r zbritjen nĂ« HĂ«nĂ« tĂ« astronautĂ«ve, e kishte shprehur edhe ish-presidenti Richard Nixon nĂ« njĂ« bisedĂ« telefonike me anĂ« tĂ« radio-transmetimeve nga  ShtĂ«pia e BardhĂ« me astronautĂ«t nga sipĂ«rfaqja e HĂ«nĂ«s – njĂ« komunikim ky qĂ« ai e ka quajtur si telefonata mĂ« me rĂ«ndĂ«si nĂ« historinĂ« e njerĂ«zimit –me astronautĂ«t Armstrong, Aldrin dhe Collins. Nixoni Ă«shtĂ« shprehur:

“MĂ« mungojnĂ« fjalĂ«t qĂ« tĂ« shprehi krenarinĂ« qĂ« tĂ« gjithĂ« ne ndiejmĂ« pĂ«r punĂ«n tuaj.   PĂ«r çdo amerikan, ky moment duhet tĂ« jetĂ« momenti mĂ« krenar nĂ« jetĂ«n tonĂ«.   Por edhe popujt anĂ« e mbanĂ« botĂ«s, jam i bindur, se bashkohen me amerikanĂ«t pĂ«r tĂ« celebruar kĂ«tĂ« arritje tĂ« mrekullueshme.   Si pĂ«rfundim i veprĂ«s suaj, qielli dhe hapĂ«sira e lartĂ« tani janĂ« pjesĂ« e botĂ«s sĂ« njeriut nĂ« tokĂ«.   KĂ«shtu qĂ«, ndĂ«rkohĂ« qĂ« flisni me ne nga anija e hapĂ«sirĂ«s sĂ« lartĂ« nĂ« HĂ«nĂ«, na frymĂ«zoni qĂ« tĂ« dyfishojmĂ« pĂ«rpjekjet tona kĂ«tu nĂ« tokĂ« pĂ«r sjellĂ« paqe dhe mirĂ«qenie nĂ« planetin tonĂ«.   NĂ« kĂ«tĂ« moment tĂ« papĂ«rshkrueshĂ«m,  tĂ« gjithĂ« popujt e botĂ«s janĂ« tĂ« bashkuar dhe ndajnĂ« me ju krenarinĂ« e tyre pĂ«r suksesin tuaj
”, Ă«shtĂ« shprehur ish-Presidenti Nixon.

NdĂ«rsa Astronauti Armstrong duke e falĂ«nderuar  Presidentin Nixon, ka shprehur ndjenjat e tij dhe tĂ« kolegĂ«ve duke thĂ«nĂ«:“ËshtĂ« nder dhe privilegj i madh qĂ« gjendemi kĂ«tu (nĂ« HĂ«nĂ«), si pĂ«rfaqĂ«sues jo vetĂ«m tĂ« Shteteve tĂ« Bashkuara por edhe tĂ« njerĂ«zve paqedashĂ«s anĂ« e mbanĂ« botĂ«s, tĂ« cilĂ«t janĂ« tĂ« interesuar dhe kuriozĂ« dhe qĂ« ndajnĂ« me ne njĂ« vizion pĂ«r tĂ« ardhmen”, ka thĂ«nĂ« 50-vjet mĂ« parĂ« astronauti Armstrong.

Ndoshta pak kush prej nesh Ă«shtĂ« i vetĂ«dijshĂ«m se ishte pikĂ«risht zbritja nĂ« HĂ«nĂ« 50-vjet mĂ« parĂ« dhe vizioni i kĂ«tyre astronautĂ«ve amerikanĂ« dhe tĂ« tjerĂ«ve si ata qĂ« ka bĂ«rĂ« tĂ« mundur sot tĂ« gjitha mĂ«nyrat e reja tĂ« komunikimit qĂ« pĂ«rdoren sot anĂ« e mbanĂ« botĂ«s, pĂ«rfshirĂ« pĂ«rdorimin e satelitĂ«ve qĂ« bĂ«jnĂ« tĂ« mundur transmetimin brenda sekondash tĂ« fotografive, tĂ« zĂ«rit dhe tĂ« sinjaleve, nga njĂ« anĂ« e globit nĂ« tjetrĂ«n.   KĂ«shtu qĂ« kur tĂ« telefononi tĂ« afĂ«rmit tuaj dhe tĂ« komunikoni me ta kudo nĂ« botĂ« me anĂ« tĂ« telefonit, facebook-ut, facetime ose mĂ«nyrave tĂ« tjera tĂ« komunikimit modern, kujtoni sot tre astronautĂ«t amerikanĂ« – Armstrong Collins dhe Aldrin—nĂ« 50-vjetorin e zbritjes sĂ« tyre nĂ« HĂ«nĂ«, pasi ishte ai sukses fillestar qĂ« bĂ«n sot tĂ« mundur, pĂ«r secilin prej nesh,komunikimin e lehtĂ« me tĂ« gjithĂ« botĂ«n.   Ky Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« pĂ«rfitim nga shumĂ« dobi tĂ« tjera qĂ« vinĂ« nga eksplorimet e hapĂ«sirĂ«s sĂ« lartĂ«, atĂ«herĂ« dhe sot.

                                                  

↧
↧

Thinjat e Atdheut


July 13, 2019, 6:02 pm
$
0
0

“Thinjat e Atdheut” nĂ« vĂ«shtrimin kritik dhe tĂ« pavarur tĂ« Eugjen MerlikĂ«s /

Nga Prof. Dr. Albert FrashĂ«ri /*– Para njĂ« muaji nĂ« TiranĂ« u organizua njĂ« takim interesant pĂ«r tĂ« mirĂ«seardhur librin e fundit tĂ« autorit Eugjen Merlika. AshtĂ« fjala pĂ«r librin “Thinjat e Atdheut” qĂ« pĂ«rmbledh shkrime publicistike tĂ« autorit nga viti 2006 nĂ« 2014. Libri ashtĂ« shtypur nga botuesi UETPRESS, TiranĂ«, maj 2019.NdĂ«rmjet dy brigjeve tĂ« Adriatikut, 80 vite tĂ« shkuara, dy tĂ« rinj tĂ« dashuruar e tĂ« porsamartuar, shpresonin tĂ« kishin njĂ« tĂ« ardhme tĂ« lumtur e tĂ« qetĂ«. Ai, njĂ« i ri i shkĂ«lqyer, i porsa diplomuar inxhinier elektrik dhe hidraulik nĂ« FrancĂ« e nĂ« ZvicĂ«r. Ajo, njĂ« profesoreshĂ« e historisĂ« dhe e filozofisĂ« nĂ« shkollat superiore tĂ« ItalisĂ«. Ai ishte i biri i njĂ« intelektuali patriot dhe politikani tĂ« shquar. Ajo, qytetare italiane e bukur dhe e kultivuar, ishte bija e adhuruar e njĂ« gazetari tĂ« shquar kolonjar, Sotir GjikĂ«s, drejtor i gazetĂ«s “Kuvendi” tĂ« botuar nĂ« RomĂ« nĂ« vitet 1918 – 1920.I bashkoi dashuria kĂ«ta dy tĂ« rinj: Petrit Merlika dhe Elena Gjika. Bir i kĂ«saj dashurie ashtĂ« autori ynĂ« i nderuar Eugjen Merlika. Do tĂ« mjaftonte kalvari i jetĂ«s sĂ« tij pĂ«r tĂ« karakterizuar tragjedinĂ« qĂ« i solli kombit njĂ« diktator i pashpirt thellĂ«sisht antikombĂ«tar. PrindĂ«rit dhe vetĂ« Eugjeni mbetĂ«n pĂ«r 45 vite nĂ« burgje dhe nĂ« kampe internimi. Pra, ai nuk ishte vetĂ«m krijesa e njĂ« dashurie tĂ« mirĂ«filltĂ«; ai u shndĂ«rrua nĂ« njĂ« viktimĂ« tĂ« regjimit totalitar duke filluar nga mosha dyvjeçare e njĂ« miturie tĂ« pafajshme.
AftĂ«sia pĂ«r tĂ« vrojtuar e medituar dhe pĂ«rgatitja kulturore e shumanshme e Eugjen MerlikĂ«s, jo vetĂ«m nga shkolla por edhe si autodidakt, i dhanĂ« mundĂ«sinĂ« tĂ« trasformojĂ« vuajtjen personale tĂ« pafund nĂ« shkrime tĂ« vyera pĂ«r shoqĂ«rinĂ«. Ai ashtĂ« pĂ«rpjekur tĂ« kuptojĂ« e t’i komunikojĂ« brezit tĂ« ri njohjen e mirĂ«filltĂ« tĂ« sĂ« Keqes Absolute tĂ« regjimit komunist tĂ« HoxhĂ«s, sikundĂ«r pati bĂ«rĂ« me veprĂ«n “Una vita in dittatura” (Lampi di stampa, Milano, 2005).

Libri “Thinjat e Atdheut” ka tre pjesĂ« kryesore dhe mbyllet me disa ndjesi personale tĂ« autorit, tĂ« gjitha interesante pĂ«r pamjet njerĂ«zore dhe tĂ« vĂ«rtetat historike qĂ« shprehin. Tre pjesĂ«t kryesore janĂ«: Kombi shqiptar dhe vlerat e tij madhore, PĂ«rsiatje letrare, KujtesĂ« dhe nderim pĂ«r bashkĂ«vuajtĂ«sit qĂ« janĂ« larguar nga kjo jetĂ«.

Ky konceptim i librit mĂ« sjell ndĂ«r mĂ«nd njĂ« rapsodi harqesh e instrumentesh frymorĂ« ku, zakonisht, tre apo katĂ«r motive tĂ« ndryshme harmonizohen nĂ« njĂ« unitet muzikor emocionues. PikĂ«risht njĂ« strukturĂ« e tillĂ« i jep librit “Thinjat e Atdheut” njĂ« hir e kompaktĂ«si qĂ« e shndĂ«rrojnĂ« atĂ« nĂ« njĂ« vepĂ«r tĂ« vyer tĂ« kohĂ«s sonĂ«. E konsideroj si njĂ« koncert tĂ« muzikĂ«s klasike nĂ« tĂ« cilin shfaqen ndjesitĂ« njerĂ«zore tĂ« tĂ« gjitha frekuencave duke pĂ«rfunduar me “NdjesitĂ« vetjake” qĂ« i ngjajnĂ« njĂ« epilogu shumĂ« origjinal.

Pa hyrë në detaje dhe në përmbajtjen e tyre, dua të shpreh disa mendime rreth librit në tërësi dhe sidomos mbi nevojën aktuale për vepra të tilla. Do përpiqem të anashkaloj konformizmin që shpesh herë karakterizon recensionet e librave. Ky konformizëm konsiston në refrenin: titulli, disa anë pozitive dhe pastaj kritika apo sugjerime për ndonjë version apo për ndonjë shtesë që vepra duhet të kishte (!!!). Personalisht mendoj që prezantimi i një vepre të re duhet të synojë njohjen e vlerave që ajo sjell në botën artistike apo letrare, nevojën dhe dobinë e saj. Do të jetë koha pastaj që konfirmon ose jo vlerën e librit dhe mendimet kritike që mund të jepen rreth tij.

JanĂ« shkruar jo pak libra mbi gjysĂ«mshekullin komunist dhe kjo nĂ« disa raste ka patur si autorĂ« intelektualĂ« me origjinĂ« nga familjet e gjerarkĂ«ve qĂ« i patĂ«n shĂ«rbyer me zell e besnikĂ«ri diktatorit Hoxha. Familjet e tyre nĂ« terrorin e dy dekadave tĂ« fundit pĂ«suan atĂ« qĂ« njerĂ«zit e thjeshtĂ« patĂ«n vuajtur dhe vazhduan tĂ« vuajnĂ« pĂ«r njĂ« gjysmĂ« shekulli. Theksoj qĂ« kam tĂ« njĂ«jtĂ«n ndjeshmĂ«ri edhe kundrejt bijve tĂ« gjerarkĂ«ve tĂ« atij regjimi, por nuk mund te mos theksoj bindjen sipas sĂ« cilĂ«s “fĂ«mijĂ«t e ofiqarĂ«ve partiakĂ« janĂ« viktima tĂ« veprĂ«s sĂ« prindĂ«rve tĂ« tyre edhe pse, pĂ«r tĂ« njĂ«jtĂ«n arsye, kishin lindur e jetuar si tĂ« privilegjuar”. PikĂ«pamjet e tyre mbi realitetin e shoqĂ«risĂ« shqiptare u lĂ«kundĂ«n vetĂ«m pas tĂ« vjelave. MegjithatĂ« drama e tyre shpreh njĂ« tjetĂ«r pamje tragjike tĂ« krimeve enveriste, pamje tĂ« cilĂ«n kam patur rastin ta pĂ«rjetoj qĂ« nĂ« vitet e herĂ«shme tĂ« rinisĂ« sime kur shoqe apo shokĂ« tĂ« klasĂ«s zhdukeshin nĂ« kalvarin e internimeve qĂ« familjet e tyre pĂ«sonin.
Njoh jo pak njerëz nga viktimat e mirëfillta, si familja Merlika, që lindën në lager apo u syrgjynosën në moshë fare të njomë për gjysmë shekulli. Këta njerëz sot flasin dhe rrëfejnë duke harmonizuar arsyen me ndjenjat që burojnë nga ai kalvar tragjik që ishte jeta e tyre. Ata vuajtën fizikisht e psikologjikisht, por nuk i tradhtuan mendimet dhe bindjet për realitetin që jetuan; pra rrëfimi i tyre ashtë objektiv dhe absolutisht i nevojshëm për të kuptuar të kaluarën.
Nëse duam të kuptojmë historinë, të kaluarën e largët e të afërme, duhet të nisemi nga jeta e individit duke rrëfyer vuajtjen, emocionet, zhgënjimet dhe metamorfozën e tij. Rrëfimi që fokalizon vëmendjen te Njeriu e ndihmon kuptimin tërësor të historisë. Do të ishte kjo një nga funksionet themelore të letërsisë e të publicistikës në kohën tonë. Në këtë këndvështrim nevoja për të mbështetur dhe kultivuar letërsinë, rrëfimin e saj, bëhet imperative.
Përse imperative? Njeriu vrojton, mediton, kuvendon me të afërmit dhe vepron sipas ndërgjegjes së vet. Në të gjitha kohët dhe formacionet shoqërore ndërgjegjja dhe vetëdija janë formuar në familje, në shkollë, në ambientin shoqëror, përfshirë besimet fetare. Sot, përkundrazi, ambienti bëhet pre e formave të drejtpërdrejta, të mimetizuara apo të maskuara të propagandës, të ideologjisë dhe të publicitetit që po pushton të gjitha sferat e jetës individuale e kolektive. Bota e sotme ashtë aq frenetike sa nuk i jep kohë meditimit dhe i thjeshton marrëdhëniet njerëzore thjesht në raporte të interesit. Pra duhet të ngadalësojmë hapin e të reflektojmë për metamorfozën e njeriut modern, pre e një krize ekzistenciale të thellë.

Nga ana tjetër, nuk mund të kuptojmë të sotmen pa njohur mirë të shkuarën. Në këtë këndvështrim roli i letërsisë dhe i publicistikës bëhet themelor në dy drejtime që lidhen me momentin historik të kombit shqiptar. Këto drejtime mendoj të jenë: së pari, njohja e mirëfilltë e kombit, virtyteve, historisë dhe problemeve të tij; së dyti, njohja e thelluar e mizorive me të cilat regjimi komunist u zuri frymën shqiptarëve, i poshtëroi dhe i mjeroi në të gjitha pamjet e jetës. Kush mund të rrëfejë të kaluarën dhe historinë e shekullit të fundit? Regjimi totalitar e mjegulloi mësimin e historisë në shkollë, sepse ky komb në thelb gjatë ekzistencës së tij, ka kërkuar lirinë individuale dhe kolektive. Këtë të vërtetë historia dhe letërsia e 80 viteve të fundit e ka fshehur. Pra, studimi i obskurantizmit komunist duhet konsideruar si një detyrë e rëndësishme në njohjen e historisë së kombit. Kjo ndërlidhje apo vartësi reciproke na shtyn të vlerësojmë si ideale mundësinë që, në radhë të parë, ata që mund të shkruajnë mbi këto të vërteta të jenë viktimat maksimale të totalitarizmit komunist. Por, mjerisht, jo të gjitha këto viktima janë në gjendje të kuptojnë e të shkruajnë mbi thelbin e të Keqes Absolute.
Rrëfimi dhe publicistika, vepra të Eugjen Merlikës, burojnë nga zemra dhe mendja e viktimave maksimale të atij regjimi. Ky autor, që kam fatin të njoh, dallohet jo vetëm për kulturën, por edhe për urtësinë dhe objektivitetin e tij. Intelektualët si E.Merlika duhen admiruar për koherencën, qartësinë dhe ndjenjën e lartë të përgjegjësisë përpara historisë. Shoqëria, klasa politike, editorët e shumtë duhet të mos humbasin kohë, por të kuptojnë e të vjelin nga këta qytetarë muzeun e gjallë të gjysmëshekullit të mynxyrës kombëtare.

Njohja e totalitarizmit komunist do të na ndihmonte të kuptonim edhe kohën tonë. Fjala vjen, mungesa aktuale e aftësisë për të kuvenduar edhe me kundërshtarin për zgjidhjen e problemeve kardinale në Shqipërinë e sotme, dhuna dhe mungesa e respektit reciprok më sjellin ndër mend arrogancën e diktatorit të urryer.
Publicistika e Merlikës, cilësia dhe karakteristikat e saj evidencojnë një konkluzion që dua ta shpreh qartë: që të shkruash për regjimin totalitar nuk ashtë e mundur pa njohjen direkte, përvojën personale dhe reflektime të thella nga ana e autorit. Reflektimi apo meditimi, në stilin e Eugjen Merlikës, marrin vlerën e një dialogu me lexuesin dhe, mendoj te jetë absolutisht i nevojshëm. Në rastin e letërsisë mbi periudhën e totalitarizmit komunist shembulli apo modeli i kontributeve të Merlikës, më bëjnë të mendoj që për të kuptuar të kaluarën, ajo letërsi duhet të rivlerësojë meditimin si një natyrë thelbësore të saj. Theksoj këto ide, sepse me rënien turpshme të regjimit enverian shume shkrimtarë apo artistë e shkencëtarë që i patën thurur lavde Hoxhës dhe regjimit, u shndërruan në demokratë të kulluar brenda njëzetekatër orëve, madje disa prej tyre, edhe pse integralistë fanatikë të ideologjisë komuniste, u vunë në krye të procesit të demokratizimit të vendit.

U pĂ«rpoqa, deri kĂ«tu, tĂ« jap njĂ« profil tĂ« Eugjen MerlikĂ«s, sepse libri “Thinjat e Atdheut” nĂ« njĂ« farĂ« kuptimi ashtĂ« edhe shprehje e ndjeshmĂ«rive tĂ« autorit qĂ« burojnĂ« natyrshĂ«m nga jeta e tij. Por autori nuk ashtĂ« kufizuar vetĂ«m me gjysmĂ«shekullin e diktaturĂ«s komuniste. Ai ashtĂ« thelluar edhe nĂ« probleme delikate tĂ« historisĂ« kombĂ«tare. EsĂšja e MerlikĂ«s mbi figurĂ«n e SkĂ«nderbeut pĂ«rbĂ«n njĂ« model origjinal tĂ« mundĂ«sive qĂ« ofron liria e autorit kur zhbiron nĂ« periudha tĂ« vĂ«shtira tĂ« historisĂ«. Me liri tĂ« autorit nĂ«nkuptoj faktin qĂ« ai nuk i pĂ«rket sistemit, d.m.th. rangjeve akademike qĂ« kanĂ« fiksuar njĂ« kuadĂ«r apo teori tĂ« historisĂ«. Kjo paraqitet si historiografia zyrtare dhe mjerĂ« kush guxon tĂ« verĂ« nĂ« dyshim bindjet teorike formale. PikĂ«risht nĂ« kĂ«tĂ« prizĂ«m Merlika Ă«shtĂ« i lirĂ« tĂ« shprehĂ« mendimet e tija i pakushtĂ«zuar nga dija sistemike.

EsĂšja me titull “SkĂ«nderbeu dhe ArbĂ«ria e kohĂ«s sĂ« tij” e provon mendimin qĂ« shpreha mĂ« lart. Analiza e MerlikĂ«s, ndĂ«r tĂ« tjera, e sheh epopenĂ« e SkĂ«nderbeut si njĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« mbrojtur identitetin jo thjesht tĂ« kombit shqiptar, por edhe tĂ« popujve europianĂ«. Ndeshja e tij me otomanĂ«t ishte lufta e dy kulturave pĂ«r tĂ« cilat discriminanti themelor nĂ« atĂ« periudhĂ« ishte besimi fetar: i krishterĂ« pĂ«r EuropĂ«n dhe islamik pĂ«r hordhitĂ« otomane. Kjo tezĂ« e pĂ«rkrahur nga Merlika ka edhe pararendĂ«s si, fjala vjen, historianin Giorgio Otranto, sipas tĂ« cilit ” . . . Vepra e dyfishtĂ« pĂ«r tĂ« bashkuar vendin politikisht e ta lidhi atĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« qĂ«ndrueshme me sistemin e shteteve europiane ishte njĂ« projekt i ndritur dhe modern, njĂ« lloj intuizioni largpamĂ«s, do tĂ« thosha dramatikisht modern, pĂ«r tĂ« cilin Europa ende sot i detyrohet SkĂ«nderbeut dhe ShqipĂ«risĂ«.”
Shkrimtari dhe kandidati i çmimit Nobel, Pierfranco Bruni qĂ« prej dhjetĂ« vitesh studion veprĂ«n e heroit shqiptar, shprehet me shumĂ« qartĂ«si: “SkĂ«nderbeu ashtĂ« njĂ« nacionalist qĂ« shihte te Atdheu simbolin e pĂ«rkatĂ«sisĂ« dhe te krishtĂ«rimi shpĂ«timin e popullit. PikĂ«risht nĂ« kĂ«tĂ« pikĂ«pamje SkĂ«nderbeu mbetet njĂ« personazh qĂ« mbijeton nĂ« modernitetin tonĂ« dhe nĂ« njĂ« kohĂ« kur Europa, PerĂ«ndimi, Mesdheu dhe dy brigjet e Adriatikut janĂ« njĂ« gĂ«rshetim procesesh qĂ« duhen kuptuar dhe thelluar jashtĂ« logjikave ideologjike dhe larg fondamentalizmave qĂ« tashmĂ« nuk i pĂ«rkasin historisĂ« moderne tĂ« kulturĂ«s kristiane.”
Këtë problem të një rëndësie tejkombëtare Merlika e trajton me urtësi, me argumente e referenca koherente dhe më se të qarta. Personalisht mendoj që historiografia shqiptare nuk e ka rrokur në tërësinë e vet studimin e mesazheve që vepra e Kastriotëve i sjell botës moderne shqiptare dhe europiane. A mundeshin historianët e sistemit enverist të flisnin për krishterimin si një tipar themelor të popujve europianë, mes të cilëve shqiptarët janë nga më të lashtët? Eugjen Merlika në rreth 18 faqe e shpalos me qartësi këtë ide. Duke e konsideruar krishterimin si një element identitar të kombit shqiptar, ai e interpreton realisht epopenë e Skënderbeut, jo me trajtat e një legjende, por si shprehje të Universit Kulturor kombëtar.
* * *
Të shkosh kah e ardhmja nuk ashtë e mundur pa iu referuar horizontit historiko kulturor të kombit. Do të ishte si të ecësh mbi ujë. Në këta dy dhjetëvjeçarët e fundit evolucioni i rendit shoqënor i ka zhgënjyer dashamirësit e demokracisë dhe, në një farë kuptimi e në mjaft raste, ka çuar në lindjen e nostalgjive për të kaluarën. Kjo dukuri përbën një problem edhe për shoqëritë demokratike perëndimore.
NĂ« “Thinjat e Atdheut” lexuesi gjen tĂ« vĂ«rtetĂ«n mbi ShqipĂ«rinĂ« dhe shqiptarĂ«t, mbi lavdinĂ« e kombit dhe rrĂ«nimin qĂ« diktatura komuniste solli. Mozaiku i argumenteve tĂ« shkrimeve tĂ« MerlikĂ«s tĂ« bĂ«n ta perceptosh atĂ« libĂ«r si njĂ« enciklopedi. Esseja mbi nevojĂ«n e njĂ« tĂ« djathte serioze nĂ« ShqipĂ«ri trajton njĂ« nga problemet politike mĂ« tĂ« mprehta tĂ« ditĂ«ve tona. Ai jep ide mjaft konkrete kur flet pĂ«r nevojĂ«n e njĂ« gazete mbarĂ«kombĂ«tare pĂ«r probleme tĂ« trojeve tĂ« gjuhĂ«s shqipe. ShumĂ« interesante janĂ« edhe kontributet qĂ« sjell Merlika pĂ«r figurat e Gjergj FishtĂ«s e tĂ« Dom NikollĂ« Kaçorrit. JanĂ« thellĂ«sisht prekĂ«se shkrimet pĂ«r Elena Mirakaj Luli dhe Princesha e MirditĂ«s.

ShumĂ« interesante janĂ« bindjet e FishtĂ«s pĂ«r nevojat e rimĂ«kĂ«mbjes sĂ« vendit jo vetĂ«m ekonomike, por edhe ato kulturore: “Fishta anonte nga simpatia pĂ«r kulturĂ«n austriake e cila, nĂ«pĂ«rmjet politikĂ«s, kishte qenĂ« njĂ«ra nga mbĂ«shtetjet kryesore tĂ« Shpalljes sĂ« PavarĂ«sisĂ« e nĂ«pĂ«rmjet institucioneve tĂ« saja ndihmonte arsimimin e shqiptarĂ«ve.”
NĂ« kohĂ«n tonĂ« shkolla duhet tĂ« evidentojĂ« e t’u kĂ«shillojĂ« tĂ« rinjve leximin e veprave tĂ« tilla. Mendoj qĂ« shoqĂ«ria shqiptare nuk e ka bĂ«rĂ« detyrĂ«n e saj pĂ«r njohjen e thelluar historisĂ« kombĂ«tare dhe tĂ« diktaturĂ«s enveriane.

Nuk ashtĂ« e lehtĂ« tĂ« analizosh e tĂ« gjykosh njĂ« vepĂ«r letrare, sidomos kur ajo lidhet me periudha tĂ« ndryshme historike dhe me ndjeshmĂ«ritĂ« e njĂ« kombi qĂ« jo gjithmonĂ« konvergojnĂ« nĂ« njĂ« qĂ«ndrim unitar. Nuk ashtĂ« e lehtĂ« tĂ« shkruhen e tĂ« pĂ«rhapen libra tĂ« njĂ« rĂ«ndĂ«sie tĂ« tillĂ« pĂ«r formimin kulturor kombĂ«tar tĂ« brezave tĂ« reja. Kjo vĂ«shtirĂ«si ashtĂ« shprehje e problemeve komplekse me tĂ« cilat kombi po ballafaqohet nĂ« kĂ«to dekadat e fundit me njĂ« klasĂ« politike qĂ« jo gjithmonĂ« e ka nĂ« qendĂ«r tĂ« vĂ«mendjes tĂ« kaluarĂ«n e tĂ« ardhmen e kombit. KĂ«to rrethana e bĂ«jnĂ« akoma mĂ« tĂ« vyer veprĂ«n e Eugjen MerlikĂ«s, pra le t’i urojmĂ« mirĂ«seardhjen dhe mbarĂ«vajtjen nĂ« botĂ«n e letrave shqiptare.(Kortezi-Gazeta Shqiptare)

↧

“HAPI IM I VOGËL POR I MADH PËR NJERËZIMIN “

July 19, 2019, 6:22 am
$
0
0
NGA Prof. Dr. RUZHDI USHAKU/*
 
Para 50 viteve, saktësisht më 20 korrik, 1969, mu në ora 20 17 minuta, dy astronautët amerikanë, Neil Armstrong dhe Buzz Aldrin, për herë të parë , qëndruan në sipërfaqe të hënës më shumë se 21 orë, duke grumbulluar 21,5 kg material nga hëna, kurse komanduese i fliturakes Michael Collins, fluturonte rreth orbitën së hënës, gjer në momentin e bashkangjitjes se të dyve për kthim të suksesshëm në tokë.
Kështu përfundoi një mision i një shekulli që e lam pas. Tani , NASA, ka filluar programin e konstruksionit të një stacioni në hënë , i cili , do të realizohet gjer më 2024, dhe nga ky stacion, parashikohet që, për dy dekadat e ardhshme, të popullohet Marsi. Këtë do kenë mundësi ta përjetojnë gjeneratat e reja, ashtu siç në përjetuam zbritjen e njeriut në hënë.
Koha e zbritjes së astronautëve amerikanë në hënë, neve shqiptarëve, na kujton një ngjarje shumë të rëndësishme për shkencën e astronomisë. 
NĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«, pikĂ«risht para 50 viteve, njĂ« profesor shqiptar nga Ulqini, me detyrĂ« nĂ« gjimnazin e Gjilani nĂ« atĂ« kohĂ«, shumĂ« pak i njohur, merr pjesĂ« nĂ« njĂ« konkurs tĂ« shpallur nĂ« gazetĂ«n ” Vecernje Novosti ”  nĂ« Beograd, ku nĂ« mesin e 19.020 konkurentĂ«ve , propozon rermin e ri adekuat pĂ«r fenomenin astrofizik tĂ« dritĂ«s sĂ« tokĂ«s, para se tĂ« zbriste njeriu nĂ« HĂ«nĂ« dhe ta pĂ«rjetonte konkretisht.
Dhe, mĂ« 26 korrik tĂ« 2019, juria e kĂ«saj gazete, e pĂ«rbĂ«rĂ« nga personalitete eminente tĂ« shkencĂ«s dhe kulturĂ«s pĂ«r atĂ« kohĂ«, shpalli rezultatin e kĂ«tij konkursi, ku termi ” AZURINA”  propozuar nga prof. RUZHDI USHAKU, u pranua i term ndĂ«rkombĂ«tar nĂ« kĂ«tĂ« shkencĂ«, dhe si i tillĂ« hyri nĂ« fjalorin e fjalĂ«ve tĂ« huaja nĂ« PrishtinĂ«, me rekomandim tĂ« hyrjes eventuale poashtu nĂ«pĂ«r fjalorĂ«t dhe enciklopeditĂ« e huaja.
Nga ky term, i cili në kuptimin e përditshëm ka domethënien: kaltrinë,a ose kaltërinë,a , prandaj edhe sot e kësaj dite kemi shumë emra të përveçëm të gjinisë femërore të quajtura : Kaltrina.
  ***
 
KUSH ËSHTË PROF. DR. USHAKU
 
Ushaku lindi nĂ« Ulqin, mĂ« 1938. ShkollĂ«n fillore e kreu nĂ« vendlindje, normalen nĂ« PrishtinĂ«. Fakultetin Filozofik – DegĂ«n e GjuhĂ«s e LetĂ«rsisĂ« FrĂ«nge dhe tĂ« GjuhĂ«s Latine i kreu nĂ« SarajevĂ«, mĂ« 1964. Gjate sutdimeve nbe Sarajeve ishte nje vit kryetar i Klubit te Romanisteve. NĂ« Paris mĂ« 1962/63 kreu shkallĂ«n e pestĂ« tĂ« studimeve moderne frĂ«nge me c rast merr apsolve DiplĂŽme SupĂ©rieur d’Études Françaises Modernes. NĂ« vitin 1968/69 regjistrohet nĂ« studimet pasuniversitare nĂ« Fakultetin Fiologjik tĂ« Universiteti i Beogradit ku, mĂ« 1972 magjistron me temĂ«n “Shprehjet idiomatike nĂ« tekstet bashkĂ«kohore tĂ« gjuhĂ«s frĂ«nge nĂ« serbokroatisht”. NĂ« tĂ« njĂ«jtin fakultet doktoron nĂ« vitin 1979. Nga viti 1971 punoi mesimedhenes i gjuhes frenge dhe te asaj latine ne Degen e Gjuhes dhe te Letersise Frenge prane Fakultetit Filozofik(tash atij te Filologjise) Nga viti 1985 ishte profesor ordinar i ketij Fakulteti. Kryetar i departamentit te Romanistikes,kryetar i Keshillit Mesimor Shkencor te Universitetit te Prishtines.Me 2006 u pranua anetar-akademik aktiv ne Akademine Evropiane te Arteve me seli ne Leuze te Belgjikes.
Merret me hulumtime shkencore. Më 1990 u propozua kandidat për anëtar të Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës.
EshtĂ« autor i librave nga fusha e fillogjisĂ« “KĂ«rkime fiologjike”, “FjalitĂ« hipotetike me SI nĂ« gjuhĂ«n bashkĂ«kohore frĂ«nge tĂ« teksteve letrare”, “Paralele tĂ« ligjĂ«rimit poetik”, monografia “Ulqini nĂ« gjurmĂ« tĂ« shekujve”, “Hulumtime etnolinguistike”, “Veprimtaria shkencore e prof.dr. Ruzhdi Ushakut”, “Ndihmesa onomatologjike nga hapesira iliro-arberore” Ne koautoresi me Jusuf Liken “Ulqini nga dritaret e kohes” dhe libri me i ri qe doli ne gusht 2010 eshte “Ulqini ne permasa kerkimi dhe frymezimi”
Pervec veprave me larte,botoi rreth 100 punime-studime te vecanta shkencore dhe ne gjuhe te huaja(serbokroatisht,
frengjisht,anglisht,
gjermanisht)qofte ne versione integrale,qofte ne forme te permbledhjeve. paraqiti shume rezlutate shkencore,kumtesa ,referime,me karakter kombetar dhe nderkombetar brenda vendit dhe ne boten e jashtme. Per here te pare (1973) mbajti ligjerate shkencore ne Universitetin e Sorbones (École des Hautes Études),kurse ne vazhdim ligjerata te shumta ne seminare e tubime shkencore te karakterit vendor e nderkombetar,perfundimisht dy ligjeratat e fundit(2000) ne Universitetin e Parisit(INALCO- Sorbonne Nouvelle dhe UniversitĂ© Paris). Formuar, udhehequr kandidate per master dhedoktore te shkencave filologjike ne Prishtine, Beograd, Sarajeve, se fundi(2001) bashkementor per nje doktorant ne INALCO-Sorbonne Nouvelle te Parisit.
Ka marrë pjesë në shumë simpoziume dhe i ka botuar në revistë të ndryshme mbrenda dhe jashtë vendit. Ka botuar mbi 50 studime dhe afër 20 esse nepër libra të ndryshme dhe piktorë të njohur.
Studimet më të njohura janë :
– GjurmĂ«ve tĂ« vazhdimĂ«sisĂ« sĂ« BINDIT Ilir nĂ« mitologjinĂ« e nĂ« gjuhĂ«n shqipe
– Mbi nji antroponim mĂ« tĂ« hershĂ«m tĂ« shqipes sĂ« vitit 1188,
– PĂ«r nji rishikim tĂ« prejardhjes sĂ« hidronomit BUENA / BUNA /
– Prejardhja e huaj /Sllave/ apo auktoktone e prapashtesĂ«s –AK nĂ« emrin etnik ULQINAK
EshtĂ« njĂ« ndĂ«r themeluesit i ShoqĂ«ris kulturore artistike “Zana” dhe antarĂ« i nderit i kĂ«saj ShoqĂ«rije.
Merret me kompozime dhe është i njohur si njohës i pikturës çka e vërteton fakti se në katalogjet e ekspozitave personale Rudi Gogës, Bilal Nikeziqit dhe Naser Hasës, janë shkruar edhe essetë e Dr. Ruzhdi Ushakut për këto piktorë.( (Marrë nga Wikipedia)
 
↧

HARADINAJ SFIDON HAGEN- DOREHIQET

July 19, 2019, 8:58 am
$
0
0

KRYEMINISTRI RAMUSH HARADINAJ JEP DORËHEQJE, FTOHET NGA GJYKATA SPECIALE NË HAGË/

-Për Ramush Haradinajn kjo është hera e dytë e ftesës nga Haga dhe e dorëheqjes nga posti i kryeministrit të Kosovës. Herën e parë Ramush Haradinaj është dorëzuar vullnetarisht në Tribunalin e Hagës në 9 Mars 2005, pasi një ditë më parë kishte dhënë dorëheqje nga funksioni i kryeministrit të Kosovës, menjëherë pasi ishte njoftuar për ngritjen e aktakuzës nga Tribunali i Hagës. Në 29 nëntor 2012 u shpall i pafajshëm për të gjitha pikat e akuzës/

Gazeta DIELLI nga korrepondenti në Kosovë Behlul Jashari

PRISHTINË, 19 Korrik 2019/ Lideri i AlenacĂ«s pĂ«r ArdhmĂ«rinĂ« e KosovĂ«s, Ramush Haradinaj, sot dha dorĂ«heqje nga posti i kryeministrit, nĂ« mbledhjen e QeverisĂ« pasdite deklaroi se arsyeja e kĂ«tij vendimi Ă«shtĂ« se ka marrĂ« thirrje tĂ« paraqitet pĂ«r t’u marrĂ« nĂ« pyetje si i dyshuar nga Gjykata Speciale nĂ« HagĂ«.

 Për Ramush Haradinajn kjo është hera e dytë e ftesës nga Haga dhe e dorëheqjes nga posti i kryeministrit të Kosovës. Herën e parë Ramush Haradinaj është dorëzuar vullnetarisht në Tribunalin e Hagës në 9 Mars 2005, pasi një ditë më parë kishte dhënë dorëheqje nga funksioni i kryeministrit të Kosovës, menjëherë pasi ishte njoftuar për ngritjen e aktakuzës nga Tribunali i Hagës. Në 29 nëntor 2012 u shpall i pafajshëm për të gjitha pikat e akuzës.

“MĂ« nĂ« fund, pas shtatĂ« viteve tĂ« gjata, dhe dy gjykimeve tĂ« gjata, kjo GjykatĂ« ka sjellur drejtĂ«si pĂ«r Ramush Haradinajn dhe pĂ«r popullin e KosovĂ«s”, theksonte deklarata e Ben Emmerson nĂ« emĂ«r tĂ« ekipit mbrojtĂ«s.

DEKLARATA E PLOTË E KRYEMINISTRIT RAMUSH HARADINAJ SOT NË MBLEDHJEN E QEVERISË SË KOSOVËS:

Të nderuar qytetarë,

Dua të ju informoj se sot kam marrë këtë vendim:

Jap dorĂ«heqje tĂ« parevokueshme nga detyra e Kryeministrit tĂ« RepublikĂ«s sĂ« KosovĂ«s dhe dua qĂ« tĂ« ju falemnderoj pĂ«r besim dhe pĂ«rkrahje. Arsyeja e kĂ«tij vendimi Ă«shtĂ« se kam marrĂ« thirrje tĂ« paraqitem pĂ«r t’u marrĂ« nĂ« pyetje nga Dhomat e Specializuara nĂ« HagĂ« si i dyshuar.

Qeveritë dhe pushtetet janë të ndërrueshme, jetojmë në demokraci.

Nderi i Kryeministrit dhe Shtetit duhet tĂ« ruhet dhe unĂ« nuk e poshtroj asnjĂ«herĂ«. NĂ« HagĂ« si Ramush Haradinaj do t’i dal pĂ«rball shpifĂ«sve, ashtu si e kĂ«rkon nderi i luftĂ«tarit shqiptar.

PastĂ«rtia ime dhe e luftĂ«s sĂ« UÇK-sĂ«, e konfirmuar nga dy aktgjykime nuk mund tĂ« njolloset nga askush dhe asnjĂ«herĂ«.

Shteti im është Kosova, e paprekshme në multietnicitet, shumëgjuhësi, në territor e kufijë.

Kosovës i bëhet presion i padrejtë për çmimin e njohjes nga Serbia. Ndarja apo Dodik Republika janë të papërballueshme për Kosovën dhe stabilitetin e rajonit.

Si Kryeministër i Qeverisë së Kosovës besoj fuqishëm se çmimi për njohje është tregu dhe për këtë taksa duhet të jetë çmimi i njohjes.

Bashkësia ndërkombëtare po bën gabim që po insiston në çmim të papërballueshëm për Kosovën për njohje. Lidershipi Kosovar po bën gabim se nuk po e fuqizon legjitimitetin e vendimit për taksën ndaj Serbisë. Herët a vonë do ta kuptojmë se sa dëm i madh po i bëhet vendit me këtë mosunitet.

Kosova euro-atlantike Ă«shtĂ« e interesuar pĂ«r njohje reciproke nĂ« kufijtĂ« ekzistues. Dialogu pĂ«r njohje Ă«shtĂ« edhe rruga pĂ«r tregti tĂ« lirĂ« me SerbinĂ«. KurrĂ« nuk Ă«shtĂ« vonĂ« tĂ« jemi bashkĂ« – tregu pĂ«r njohje, e jo ndarja apo Republika e Dodikut.

Më lejoni të ju siguroj se: Taksa mbetet, Ushtria e Kosovës shkon para, Trepça është e gatshme për investime.

Pas kësaj dorëheqjeje MANDATIN IA KTHEJ POPULLIT. Sovrani të vendosë për udhëheqjen e ardhshme me zgjedhje të lira dhe demokratike.

I drejtohem Presidentit qĂ« nĂ« afatin kushtetues tĂ« kryejĂ« konsultimet me partitĂ« politike dhe t’i shpallĂ« zgjedhjet e parakohshme.

Qeveria e vendit vazhdon të kryejë funksionet e veta pa lejuar vakuum qeveritar deri në Qeverinë e re të dalur nga zgjedhjet e lira dhe demokratike.

MenjĂ«herĂ« do t’i drejtohem me shkresa zyrtare pĂ«r dorĂ«heqjen e parevokueshme institucioneve tĂ« vendit dhe udhĂ«heqĂ«sve tĂ« koalicionit qeverisĂ«s.

Do t’i shĂ«rbej me besnikĂ«ri, gjithĂ« jetĂ«n, POPULLIT, ATDHEUT DHE SHTETIT TIM KOSOVËS! Faleminderit.

I juaji, 
Ramush Haradinaj

***

KRYEPARLAMENTARI VESELI: LUFTA E UÇK, E PASTËR DHE E DREJTË

Kryetari i Kuvendit tĂ« KosovĂ«s, Kadri Veseli, shkruan: Me keqardhje mĂ«sova nga mediat pĂ«r thirrjen qĂ« u Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« nga Gjykata Speciale bashkĂ«luftĂ«tarĂ«ve tĂ« mi, si dhe pĂ«r dorĂ«heqjen e Kryeministrit Ramush Haradinaj.Lufta e UshtrisĂ« Çlirimtare tĂ« KosovĂ«s ka qenĂ« e pastĂ«r dhe e drejtĂ« dhe jam i sigurt se ndershmĂ«ria e luftĂ«s sĂ« popullit tonĂ« pĂ«r liri e pavarĂ«si ka pĂ«r t’u vĂ«rtetuar sĂ«rish.Koalicioni qeveritar u ndĂ«rtua pĂ«r tĂ« marrĂ« vendime tĂ« mĂ«dha pĂ«r KosovĂ«n dhe pĂ«r t’i mbrojtur vlerat e UÇK-sĂ«.TĂ« gjitha veprimet dhe vendimet tona do tĂ« jenĂ« vetĂ«m nĂ« shĂ«rbim tĂ« interesave mĂ« tĂ« mira tĂ« KosovĂ«s dhe qytetarĂ«ve tanĂ«, si dhe nĂ« pĂ«rputhje tĂ« plotĂ« me ligjet tona.

***

PRESIDENTI THAÇI: KEQARDHJE PËR FTESAT NGA GJYKATA SPECIALE

-UnĂ« besoj nĂ« pastĂ«rtinĂ« e luftĂ«s sĂ« UshtrisĂ« Çlirimtare tĂ« KosovĂ«s dhe besoj nĂ« vlerat e larta morale tĂ« ushtarĂ«ve tĂ« lirisĂ«/

Presidenti i KosovĂ«s, Hashim Thaçi, sot ka shkruar nĂ« ‘facebook’:

Me keqardhje mĂ«sova qĂ« Gjykata Speciale ka ftuar pĂ«r intervistim ish-shefin e Shtabit tĂ« UÇK-sĂ«, Bislim Zyrapi, njĂ«herĂ«sh kĂ«shilltar i imi, ish-komandantin e ZonĂ«s Operative tĂ« Dukagjinit, kryeministrin Ramush Haradinaj, si dhe disa ish-eprorĂ« tĂ« tjerĂ« tĂ« UÇK-sĂ«. Nga mediat tani u informova edhe pĂ«r vendimin e Kryeministrit tĂ« RepublikĂ«s sĂ« KosovĂ«s, Ramush Haradinaj, pĂ«r dorĂ«heqjen e parevokueshme nga pozita e tij. UnĂ« e respektoj vendimin e tij dhe si President i RepublikĂ«s sĂ« KosovĂ«s ju siguroj se do tĂ« veprojĂ« bazuar nĂ« kompetencat e mia kushtetuese dhe ligjore, pĂ«r tĂ« cilat qytetarĂ«t e KosovĂ«s do tĂ« njoftohen me kohĂ«. UnĂ« besoj nĂ« pastĂ«rtinĂ« e luftĂ«s sĂ« UshtrisĂ« Çlirimtare tĂ« KosovĂ«s dhe besoj nĂ« vlerat e larta morale tĂ« ushtarĂ«ve tĂ« lirisĂ«. As vlerat e lirisĂ« sonĂ« dhe as luftĂ«n e UÇK-sĂ« nuk mund ta cenojĂ« askush! HTH

↧
↧

Alfabeti i Elbasanit 1761

July 20, 2019, 5:37 pm
$
0
0

PĂ«rgatiti: Jeni Myftari/

Në historinë e Letërsisë Shqipe është i njohur fakti se përgjatë shekujve shqipja është shkruar me alfabetë të ndryshëm ndër të cilët edhe me alfabet latin, grek dhe arab. Dokumenti më i vjetër i shqipes me alfabet grek, i njohur deri më sot, është Ungjilli i pashkëve ose e njohur ndryshe si Perikopeja i cili mendohet të jetë shkruar në fund të shekullit të 15-the ose fillim të shekullit të 16-të[1]. 

MegjithatĂ«, lulĂ«zimi i letĂ«rsisĂ« shqipe me alfabetĂ« tĂ« ndryshĂ«m Ă«shtĂ« nĂ« shekujt e 17-18. GjatĂ« kĂ«saj periudhe kemi zhvillimin e letĂ«rsisĂ« shqipe myslimane tĂ« shkruar me alfabet arab e cila njhet si “LetĂ«rsia e bejtexhinjve” ku vjersha mĂ« e vjetĂ«r me kĂ«tĂ« shkrim, e njohur deri mĂ« sot, Ă«shtĂ« njĂ« lutje humoristike pĂ«r kafenĂ« qĂ« daton mĂ« 1725 si dhe shkrime nĂ« traditĂ«n ortodokse ku shqipja Ă«shtĂ« shkruar me alfabet grek, veçanĂ«risht tekste fetare tĂ« ritit ortodoks.

Por në mesin e shekullit të 18-të dhe në shekullin e 19-të gjejmë disa përpjekje për përdorimin e alfabeteve unike, me gjasa në përpjekje për të patur një alfabet origjinal shqip. Një prej tyre njihet si Alfabeti ose shkrimi i Elbasanit. Alfabeti i Elbasanit përdor një karakter për fonemat përveç n-së e cila ka dy karaktere dhe g-së me tre karaktere (nga të cilat, dy gërma u përdorën vetëm për fjalë të huaja greke), dhe ndryshimi midis r dhe rr dhe midis l dhe ll bëhet me anë të një pike mbi gërmën përkatëse. Një pikë mbi d krijon nd. 


Edhe pse disa gërma kanë ngjashmëri me gërma greke dhe slave shumica e gërmave të Alfabetit të Elbasanit duket se janë krijime të reja pa ndikim të gjuhëve dhe alfabeteve të tjera. Ai vërteton përpjekjet e intelektualëve shqiptarë për të zgjidhur që herët dilemën e alfabetit shqip.

Alfabeti i Elbasanit është përdorur për shkrimin e Ungjillit të Elbasanit ose të njohur ndryshe si  Anonimi i Elbasanit. Ky alfabet herë thuhet se ka 40 gërma[2]nga të cilat 35 janë të zakonëshme dhe 5 të rradha dhe herë thuhet se ka 54 gërma[3].

Anonimi i Elbasanitështë një vepër prej 60 faqesh. Në përgjithësi, sistemi grafik i Dorëshkrimit Elbasanas të Ungjijve është i qartë dhe i mirë-konceptuar nga krijuesi i tij[4]. Vepra fillimisht u gjet në manastirin e Shën Gjon Vladimirit në Elbasan dhe aktualisht ndodhet në ruajtje në Arkivin Qendror të Shtetit në Tiranë. Vepra përmban përkthime prej katër ungjijve në gjuhën shqipe. Dorëshkrimi Elbasanas i Ungjijve është përkthimi i parë orthodoks i Biblës[5]. 

Autori i këtij dorëshkrimi mendohet të jetë Grigori i Voskopojës i njohur edhe si Grigori i Durrësit[6]. Grigori ka qenë mësues dhe klerik ortodoks në Voskopojë dhe përmendet si autor i disa hagjiografive të bouara në greqisht. Nga fundi i jetës ai u zgjodh kryepeshkop i Durrësit (1768) dhe vdiq më 1772, me gjasë në manastirin e Shën Gjon Vladimirit në Shijon të Elbasanit. 

Dihet se Grigori bëri përkthime të Dhjatës së Vjetër dhe të Re në një alfabet të shpikur prej tij. Nga kjo mund të thuhet se Dorëshkrimi i Elbasanit është pjesë e veprës së tij, shprehet albanologu kanadez Robert Elsie[7].

Ndryshe nga sa u tha më lart, gjuhëtari i njohur shqiptar Dhimitër Shuteriqi, i cili së bashku me Mahir Domin kanë paraqitur shumë studime interesante mbi Anonimin e Elbasanitdhe alfabetin e përdorur për shkrimin e tij, beson se autori i tekstit të Anonimit të Elbasanitështë Papa Totasi[8], prift ortodoks nga ana e Shpatit të Elbasanit. Emri i këtij të fundit del me një shkrim tjetër në faqen e brendëshme të dorëshkrimit.

Megjithatë, sipas Elsies, nuk ka kurrfarë dëshmie konkrete për qenien e një prifti apo shkrimtari të tillë[9]. 

Ndërkohë, fakte të reja kanë dalë për përdorimin e Alfabetit të Elbasanit. Sipas studiuesit ukrainas Aleksandër Novik, arkeologët kanë gjetur artefaktet me mbishkrime në alfabetin e Elbasanit (me 54 gërma) të shekullit të 17-të në fshatin Margaritovo të Ukrainës[10]. Këtë deklartë Novik e ka bërë ekskluzive në kumtesën e tij mbajtur në Seminarin e 34-të Ndërkombëtar të Prishtinës për Gjuhën Letërsinë dhe Kulturën Shqipe më 2015. 

Gjetja e artefakteve tĂ« alfabetit tĂ« Elbasanit tĂ« shekullit tĂ« 17-tĂ« nĂ« ish PerandorinĂ« Ruse Ă«shtĂ« jo pak befasuese, sepse zbuluesi i parĂ« i kĂ«tij alfabeti J.G. von Hahn ka thĂ«nĂ« se “Alfabeti i Elbasanit nuk Ă«shtĂ« pĂ«rdorur vetĂ«m nĂ« Elbasan dhe Berat, por edhe te tregĂ«tarĂ«t nĂ« mĂ«rgim”. NdĂ«rsa fakti qĂ« ky alfabet Ă«shtĂ« pĂ«rdorur edhe nga mijĂ«ra shqiptarĂ« qĂ« kanĂ« jetuar nĂ« territoret e PeradorisĂ« Ruse, ka qenĂ« i panjohur, citon shqiptarja.com. 

[1]Elsie, Robert. Histori e Letërsisë Shqipe, Dukagjini, Pejë, 2001.

[2] http://www.elsie.de/pdf/articles/A1994Doreshkrimi_Fig.pdf

[3]https://shqiptarja.com/lajm/zbulohet-ne-ukraine-alfabeti-br-400-vjecar-i-elbasanit?r=app

[4]http://www.elsie.de/pdf/articles/A1994Doreshkrimi_Fig.pdf

[5]http://www.elsie.de/pdf/articles/A1994Doreshkrimi_Fig.pdf

[6]Lloshi, Xhevat. Rreth alfabetit të shqipes: me rastin e 100-vjetorit të Kongresit të Manastirit, LOGOS-A, Shkup, 2008. 

[7]Elsie, Robert. Histori e Letërsisë Shqipe, Dukagjini, Pejë, 2001

[8]http://mountain-turizem.blogspot.com/p/alfabeti-i-elbasanit.html

[9]Elsie, Robert. Histori e Letërsisë Shqipe, Dukagjini, Pejë, 2001

[10]https://shqiptarja.com/lajm/zbulohet-ne-ukraine-alfabeti-br-400-vjecar-i-elbasanit?r=app

↧

GAZETA RILINDJA-22 KORRIK 1969: RAPORTI I PARË NGA HËNA

July 22, 2019, 7:05 am
$
0
0

GAZETA RILINDJA-22 KORRIK 1969, NUMËR I POSAÇËM PËR “APOLO 11”: RAPORTI I PARË NGA HËNA/

-Gazeta tradicionale e KosovĂ«s Rilindja para gjysĂ«m shekulli doli me numĂ«r tĂ« posaçëm pĂ«r hapat e parĂ« të njerĂ«zimit nĂ« HĂ«nĂ« nĂ« misionin e suksesshĂ«m e historik tĂ« ekuipazhit tĂ« “Apolo 11” tĂ« Shteteve tĂ« Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s/

-Histori nga faqet e gazetĂ«s tradicionale shqiptare tĂ« KosovĂ«s Rilindja, e cila ka nisĂ« tĂ« dalĂ« nĂ« 12 Shkurt 1945 nĂ« Prizren, nĂ« frymĂ«n e KonferencĂ«s sĂ« Bujanit – tĂ« RezolutĂ«s pĂ«r vetĂ«vendosje e tĂ« drejtĂ« bashkimi me ShqipĂ«rinĂ«, e me angazhimin e intelektualĂ«ve mĂ« tĂ« shquar tĂ« asaj kohe, me shkronja plumbi qĂ« u sollĂ«n me arka nga Tirana. Si nĂ« filmin shqiptar “Udha e Shkronjave”
/

SPECIALE-Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI

PRISHTINË, 22 Korrik 2019/ PĂ«r ngjarje tĂ« jashtĂ«zakonshme, gazeta tradicionale e KosovĂ«s Rilindja  ka dalĂ« edhe me numra të posaçëm, ndĂ«r tĂ« cilĂ«t Ă«shtĂ« edhe ai i 22 Korrikut 1969 pĂ«r hapat e parĂ« të njerĂ«zimit nĂ« HĂ«nĂ« nĂ« misionin e sukseshĂ«m tĂ« ekuipazhit tĂ« “Apolo 11” tĂ« Shteteve tĂ« Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s.

NĂ« atĂ« numĂ«r tĂ« gazetĂ«s Rilindja kanĂ« mbetur tĂ« shĂ«nuara FJALËT E PARA NGA HËNA, tĂ« astronautit Amerikan Neil Armstrong, qĂ« Ă«shtĂ« njeriu i parĂ« qĂ« shkeli nĂ« HĂ«nĂ«: “KËTU BAZA NË DETIN E QETËSISË, ‘SHQIPONJA’ ZBRITI”.

“ÇFARË SHKRETËTIRE MADHËSHTORE”, kishte thĂ«nĂ« Buzz Aldrin, njeriu i dytĂ« qĂ« shkeli nĂ« HĂ«nĂ«.

Siç shihet në arkiva dhe në monografi, gazeta historike e Kosovës Rilindja ka botuar edhe informata të dhëna drejtpërdrejtë nga Hëna, të astronautëve Amerikanë.

Në fillim të raportit saktësohet vendngjarja e ndodhisë historike: Deti i Qetësisë, Hënë. Prej andej vinte zëri i njerëzve të parë që shkelën në Hënë në 20 Korrik të vitit 1969. Astronautët Amerikanë, Neil Armstrong, Buzz Aldrin dhe Michael Collins në udhëtimin historik nga Toka drejt Hënës ishin nisur katër ditë më parë, në 16 Korrik të vitit 1969, nga Qendra e Hapësirës së Lartë të NASA-s Kennedy, në Florida.

GAZETA RILINDJA QË NISI TË DALË NË 12 SHKURT 1945 NË PRIZREN, HISTORI KOSOVE


Është histori Kosove gazeta tradicionale shqiptare Rilindja, e cila ka nisĂ« tĂ« dalĂ« nĂ« 12 Shkurt 1945 nĂ« Prizren, nĂ« frymĂ«n e KonferencĂ«s sĂ« Bujanit – tĂ« RezolutĂ«s pĂ«r vetĂ«vendosje e tĂ« drejtĂ« bashkimi me ShqipĂ«rinĂ«, e me angazhimin e intelektualĂ«ve mĂ« tĂ« shquar tĂ« asaj kohe, me shkronja plumbi qĂ« u sollĂ«n me arka nga Tirana. Si nĂ« filmin shqiptar “Udha e Shkronjave”


NĂ« monografinĂ« “RILINDJA 60 VJET” kam shkruar se “SHKRONJA PËR RILINDJEN DËRGOI TIRANA” pasi nĂ« ShtypshkronjĂ«n e  Rilindjes nĂ« Prizren nuk kishte shkronja të  mjaftueshme tĂ« derdhura nĂ« plumb pĂ«r shkrim nĂ« gjuhĂ«n shqipe.

“T’I PËRVISHEMI PUNËS
”, ishte kryeartikulli nĂ« ballinĂ« i numrit tĂ« parĂ« tĂ« gazetĂ«s Rilindja, qĂ« mbanĂ« datĂ«n 12 Fruer (Shkurt) 1945, e qĂ« sipas shkrimeve KosovĂ«n e pĂ«rcaktonte si njĂ« vend tĂ« veçantĂ«.

“JEHONA E VENDIT” ishte rubrika, ku janĂ« tĂ« botuara 6 lajme e informata nga Kosova, e tĂ« 4 lajmet e tjera janĂ« tĂ« jashtĂ« vendit nga fronte tĂ« ndryshme tĂ« LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore, qĂ« ende vazhdonte (Froni i Lindjes, i PerĂ«ndimit, i JugosllavisĂ« dhe ai i ItalisĂ«).

RILINDJA E PARË U SHTYP NË MËSE 3000 EKZEMPLARË

Numri i parë i gazetës Rilindja u shtyp në një tirazh prej mëse 3.000 ekzemplarësh dhe u shpërnda në gjithë Kosovën.

“Kudo Rilindja u prit me entuziazĂ«m e dashuri tĂ« madhe, njerĂ«zit e puthnin dhe u mbusheshin sytĂ« lotĂ« nga gĂ«zimi, gazetĂ«n e ngritnin lart nĂ« duarĂ« si njĂ« flamur tĂ« jetĂ«s”. Ky Ă«shtĂ« tregimi i pĂ«rmbledhur i atyre qĂ« e shpĂ«rndanĂ« numrin e parĂ« tĂ« gazetĂ«s deri te lexuesit.

Në fillimet e saj, në rrethanat e një shkalle të lartë të analfabetizmit të asaj kohe në Kosovë, gazeta Rilindja u përdor edhe për mësimin e shkronjave shqipe, shkrimit e leximit.

ABETARJA E PARË NË GJUHËN SHQIPE

Gazeta historike Rilindja nĂ« 19 nanduer  (nĂ«ntor) 1946 jepte lajmin e madh pĂ«r abetaren e parĂ« nĂ« gjuhĂ«n shqipe tĂ« botuar nĂ« KosovĂ«: “Sot duel nga shtypi abetarja e parĂ« nĂ« gjuhĂ«n shqipe e cila me punĂ«n vetmohuese tĂ« punĂ«torĂ«ve grafikĂ« u shtyp, pĂ«r njĂ« kohĂ« relativisht tĂ« shkurtë Abetarja pĂ«rmbanĂ« 58 faqe dhe asht  shtypĂ« nĂ« 5.000 ekzemplarĂ«â€.

Rilindja e 14 kallnor (janar) 1948 shkruante se si ishte GJENDJA NË SHKOLLAT FILLORE tĂ« KosovĂ«s:

“NĂ« vjetin 1945/46 prej 25.302 nxansve e nxanseve tĂ« regjistuem nĂ« shkollĂ« kanĂ« vazhdue rregullisht dhe kalue klasen vetĂ«m 12.213 nxanĂ«sa e nxanĂ«se, d.m.th. ma pak se gjysa.

Në vjetin 1946/47 prej 45.692 nxanësve të regjistruem e kanë ndjekë shkollen ne rrugull dhe kalue klasen 26.157 nxanës dhë në vjetin shkollor 1947/48 prej 51.225 nxansve të regjistruem ne mbarim te tremuejshit të pare ka pase vetëm 17.421 nxanës të regjistruem.

Çka don me thane kjo? Kjo s’don te thot tjeter veçse qe komitetet shqiptare nuk ua kane spjegue njerzve qe nuk asht e mjaftueshme me i regjistrue femijtĂ« e tyne por edhe qe ata t’a vazhdojnĂ« rregullisht shkollĂ«n”.

RILINDJA NË LUFTIMIN E ANALFABETIZMIT, PËR EMANCIPIM DHE PËR NDËRTIMIN E SHKOLLAVE

Rilindja lindi nĂ« njĂ« kohĂ« kur duhej luftuar analfabetizmi. MĂ« 23 janar 1946 kjo gazetë botonte artikullin redaksional “Analfabetizmi asht anmiku i popullit”.

NdĂ«rsa, ndonjĂ« ditĂ« mĂ« vonĂ« shkruante se “afĂ«r 20.000 burra e gra marrin pjesĂ« nĂ« kurset pĂ«r luftimin e analfabetizmit”. Rilindja e datĂ«s 14 fruer (shkurt) 1947, në njĂ« titull tĂ« madh, shkrunte se nĂ« KosovĂ« “FUNKSIONOJNË 2.485 KURSE KUNDËR ANALFABETIZMIT, KU JANË PËRFSHI 52.413 NDJEKËSA”.

Rilindja (e datĂ«s 1 janar) ka hyrĂ« nĂ« vitin 1949 me njĂ« artikull qĂ« angazhohet pĂ«r tĂ« drejtĂ«n e shqiptarĂ«ve nĂ« “pĂ«rdorimin e gjuhĂ«s sĂ« tyne amnore” dhe shĂ«non faktin se gjatĂ« viteve 1945 -1949 nĂ« KosovĂ« “kanĂ« mĂ«sue shkrim-kĂ«ndim mĂ«se 100.000 analfabetĂ«â€.

NdĂ«rkohĂ«, krahas luftĂ«s kundĂ«r analkfabetizmit, Ă«shtĂ« zhvilluar edhe aksioni pĂ«r zgjerimin e rrjetit tĂ« bibliotekave. Sipas Rilindjes, nĂ« fillimin e vitit 1949 nĂ« bibliotekat e KosovĂ«s kishte 8.230 libra e broshura nĂ« gjuhĂ«n shqipe. Kurset kundĂ«r analfabetizmit nĂ«pĂ«r qyetet e fshatrat e KosovĂ«s kanĂ« qenĂ« tema e qindĂ«ra shkrimeve nĂ« shumĂ« numra e faqe tĂ« gazetĂ«s Rilindja. Fushata – aksioni i Rilindjes pĂ«r zhdukjen e analfabetizmit filloi qysh nĂ« vitin 1945 dhe zgjati gati 7 vjet. MĂ« 1946 dhe 1947 Rilindja iu bashkua aksionit pĂ«r emancipimin e femrĂ«s shqiptare, ndĂ«rsa nĂ« vitet 1972 – 1975 aksionit pĂ«r shkollimin e femrĂ«s shqiptare.

Aksion tjetër i rëndësishëm në faqet e gazetës Rilindja ishte ai i huasë popullore për ndërtimin e shkollave në Kosovë gjatë viteve 1970-1972.

TEATRI KOMBËTAR NË PRISHTINË FILLOI MË 1948

Rilindja ka njoftuar se më 1 shtator të vitit 1948 fillon punën Teatri Kombëtar në Prishtinë me 20 anëtarë.

Gazeta ka njoftuar edhe se mĂ« 7 qershor 1949 u dha shfaqja e parĂ« nĂ« gjuhĂ«n shqipe nĂ« Teatrin KombĂ«tar tĂ« KosovĂ«s nĂ« PrishtinĂ«. MĂ« 9 qershor 1950 Rilindja njoftonte se “pranĂ« Teatrit papulluer nĂ« PrishtinĂ« u formue ansambli Krahinuer i valleve popullore”. E nĂ« 13 prill 1951 Rilindja shkruante pĂ«r “NJIZETENANDË ÇFAQJE TË THEATRIT TË KUKLLAVE”: Mbas disa pĂ«rgatitjeve teknike Theatri i Kukllave nĂ« PrishtinĂ« filloi punen e tij tĂ« rregullt, me ketĂ« rast dha çfaqjen e parĂ« “Borbardha dhe shtate shkurtabiqat” ne gjuhen shqipe
Kjo asht çfaqja e njizetenande e kĂ«tij Theatri prej Majit tĂ« vitit 1950, kur asht formue e deri tash
”.

RILINDJA MË 1947: NË INTERES TË POPULLIT SHQIPTAR

Rilindja nĂ« 6 Gusht 1947 shkruante: 
Lufta kundĂ«r çarshafit duhet tĂ« vazhdojĂ« deri sa tĂ« zbulohet edhe femna e fundit. Tridhjet mijĂ« femna shqiptare tĂ« zbulueme, në interes tĂ« popullit shqiptar kĂ«rkojnĂ« qĂ« lufta kundra çarshafit tĂ« vazhdojĂ« deri nĂ« fund


E mĂ« herĂ«t, Rilindja e 17 Mars 1946 njoftonte edhe cili ishte “PREMTIMI I NJË GRUAJE”: “Rukmane Blaka (nga Istogu-plotĂ«sim yni) ka premtue se deri me 1 Maj ka me zbulue 2 shqiptare, ka me mĂ«sue shkrim e kĂ«ndim 20 gra dhe me mbarue 200 palë çarape”.

RILINDJA MË  6 JANAR 1946: NA DUHET EDHE NJË REVISTË SHQIPE

RILINDJA e 6 janarit 1946 shtronte çështjen e nxjerrjes sĂ« njĂ« reviste tĂ« re shqipe nĂ« KosovĂ«, meqĂ«, siç theksonte, kjo gazetĂ« dhe revista “Zani i rinisĂ« shqiptare” nuk mund tĂ« pĂ«rmbushnin kĂ«rkesat e shtuara krijuese, letrare e shkencore. Po nĂ« atĂ« numĂ«r Rilindja bĂ«nte apel pĂ«r një kujdes mĂ« tĂ« madh ndaj pastĂ«rtisĂ« sĂ« gjuhĂ«s shqipe. Dalja e numrit tĂ« parĂ« tĂ« revistĂ«s sĂ« parë letrare nĂ« KosovĂ« JETA E RE ishte njĂ« lajm i rĂ«ndĂ«sishĂ«m kulturor nĂ« gazetĂ«n RILINDJA të datĂ«s 17 Korrik 1949.

FORMIMI I SHOQËRISË KULTURO-ARTISTIKE TË ARBËRESHËVE DHE OPERA E PARË NË GJUHËN SHQIPE NË ZARË

RILINDJA e datës 14 Tetor 1951 njoftonte se në Zarë (qytet bregdetar në Kroaci) është formuar shoqëria kulturo-artistike e Arbëreshëve, me iniciativën e profesorit të muzikës Shime Deshpalit dhe Josip Reles.

“NĂ« koncertin e parĂ« u kĂ«ndue edhe nji tercet nga opera ‘Vana’ e Shime Deshpalit ne gjuhĂ«n shqipe (e para nĂ« historinĂ« e muzikĂ«s shqiptare). Opera ‘Vana’ asht nji fragment nga jeta e tyne para 50 vjetĂ«sh”, shkruante Rilindja.

GJUHA AMNORE

(
) Popujt e qytetnuem çmohen edhe pĂ«rkah begatia, pasunija, pĂ«rkah bamunia se sa kujdes i kushtojnĂ« gjuhĂ«s sĂ« tyne amnore. Ata kanĂ« themelata tĂ« posaçme qĂ« ruajnĂ« dhe shtjellojnĂ« gjithnjishĂ«m mundĂ«sitĂ« e saj shprehjore
 (Idriz Ajeti nĂ« RILINDJA, 4 Dhjetor 1952. Akademik, nĂ« vitet 1979-1981 dhe 1996-1999 ishte edhe kryetar i AkademisĂ« sĂ« Shkencave dhe tĂ« Arteve tĂ« KosovĂ«s)

REVISTA “HYLLI” DREJTUAR NGA MARK KRASNIQI

Akademik Mark Krasniqi Ă«shtĂ« njĂ« nga emrat e shquar tĂ« kulturĂ«s, arsimit e shkencĂ«s shqiptare i pranishĂ«m gjatĂ« shumĂ« viteve në Rilindje. NjĂ« kohĂ« para daljes sĂ« Rilindjes Mark Krasniqi shkruante dhe drejtonte revistĂ«n e nxĂ«nĂ«sve “Hylli”, qĂ« botohej në gjuhĂ«n shqipe nĂ« Seminarin katolik tĂ« Prizrenit nga fundi i viteve tĂ« tridhjeta dhe fillimi i tĂ« dyzetave tĂ« shekullit XX.

TETOVA E VITIT 1952

Tetova ka sot 8 shoqni kulturo-artistike. Organizata sindikale, rinija punuese, rinija shkollore, ShqiptarĂ«t, Turqit, organizata e grues, etj. – kanĂ« bashkue nĂ« gjiun e vet afĂ«r 1500 antarĂ« aktivĂ« qĂ« nĂ« misjonin e tyne kultural naltojnĂ« vehten dhe popullin. VetĂ«m shoqnija kulturo-artistike shqiptare “Gjeladin Zeqiri” bashkon nĂ« radhĂ«t e veta afĂ«r 320 antarĂ« dhe anĂ«tare aktivĂ«.

Dy kinothetrat, Theatri profesional, Theatri i kukllave, biblioteka e pasun e qytetit, universiteti populluer, shkollat fillore e të mesme, gjimnazi pĂ«r puntorĂ«, kurset e ndryshme (pĂ«r gjuhĂ« tĂ« huaja, pĂ«r amvise), janĂ« çerdhet ku TetovarĂ«t fitojnĂ« dije dhe gjejnĂ« prehinĂ« kulturore. Nuk kalon javĂ« pa udhanĂ« tĂ« paktĂ«n 4 çfaqje qĂ« japin kinotheatri dhe Thetari populluer i qytetit


(RILINDJA, 24 prill 1952 – fragment nga njĂ« shkrim i Gjeto Lekajt)

RILINDJA-ÇDO JAVË, PËRDITË
 

Esad Mekuli, drejtor pĂ«rgjegjĂ«s nĂ« shĂ«nimin e njĂ«vjetorit tĂ« daljes sĂ« gazetĂ«s Rilindja mĂ« 1946, ndĂ«r tĂ« tjera, shkruante: “
 ‘Rilindja’ duhet tĂ« dalĂ« çdo javĂ« rregullisht
duhet tĂ« bahet pasqyrĂ« e veprimtarisĂ« s’onĂ«â€Šâ€

Rilindja që nga fundi i nëntorit të vitit 1958 filloi të botohet përditë.

NĂ« fillimin e daljes pĂ«rditĂ« tĂ« Rilindjes rubrikĂ«s standarde “Jeta kulturore” iu shtuan edhe rubrika e posaçme “GjuhĂ«, letĂ«rsi, art”, si dhe rubrika e filmit dhe ajo e tregimit.

RILINDJA ME NGJYRËN E KALTËRT, qĂ« iu shtua faqeve bardhezi, me fizionomi të re, filloi tĂ« dalĂ« tĂ« dielen e 17 prillit tĂ« vitit 1966. “Dje, sot, nesĂ«r”, ishte rubrikĂ« e re nĂ« faqen e parĂ«.

RILINDJA MË 1962: KOSOVA FITOI BANORIN E NJIMILIONIT

RILINDJA e datĂ«s 6 Korrik 1962 shkruante se Kosova “fitoi kĂ«to ditĂ« banorin e njimilionit
”

“Simbas regjistrimit tĂ« fundit tĂ« 31 marsit tĂ« vitit tĂ« kaluem, nĂ« kĂ«tĂ« teritor ka pasĂ« 963.551 banorĂ«â€Šâ€ shkruante gazeta duke shtuar se “asht interesante” se nĂ« KosovĂ« “ka afĂ«r 40 mijĂ« mashkuj ma shumĂ« se femna”.

GJUHA E NJËSUAR LETRARE NË RILINDJA NGA 12 SHKURTI 1970

RILINDJA nĂ« 25 vjetorin e saj, nĂ« 12 Shkurt 1970, filloi tĂ« dalĂ« me gjuhĂ«n e njĂ«suar letrare shqipe. Me kĂ«tĂ« rast, nĂ« artikullin “TĂ« mĂ«sojmĂ« me vullnet gjuhĂ«n letrare” bĂ«nte thirrje qĂ« gjuhĂ«s letrare t’i kushtohet kujdes mĂ« i madh nga tĂ« gjithĂ«.

PALLATI I SHTYPIT FILLOI TË NDËRTOHET NË NËNTOR 1971

RILINDJA më 20 Nëntor 1971 informonte se një ditë më parë në afërsi të Stadiumit të Prishtinës me një solemnitet rasti filloi ndërtimi i Pallatit të Shtypit. RILINDJA pasi kishte investuar në truallin e Pallatit filloi edhe ndërtimin e tij, duke qenë udhëheqëse e punimeve dhe investitore.

THEMELIMI I UNIVERSITETIT TË PRISHTINËS- RILINDJA: DO TË JAPË DRITË, SHKENCË E KULTURË

“Universiteti i PrishtinĂ«s do tĂ« japĂ« dritĂ«, shkencĂ« e kulturĂ«â€, ishte kryetitulli nĂ« gjithĂ« ballinĂ«n e gazetĂ«s Rilindja nĂ« 16 Shkurt 1970. KĂ«shtu gazeta historike raportonte gjerĂ«sisht pĂ«r themelimin e Universitetit tĂ« PrishtinĂ«s – kryeqytetit tĂ« KosovĂ«s.

 Festa e madhe dhe e shumëpritur e themelimit të Universitetit të Prishtinës u mbajt më 15 Shkurt 1970 me mbledhje solemne të Kuvendit të Universitetit, vetëm tre ditë pas festës së 25 vjetorit të Rilindjes, e cila në fillimet e saj kishte botuar abetaren e parë shqipe të Kosovës.

“NĂ« RILINDJA, qĂ« Ă«shtĂ« edhe abetare e parĂ«, i kanĂ« rrĂ«njĂ«t edhe Universiteti, edhe Akademia e Shkencave dhe e Arteve e KosovĂ«s, edhe shumĂ« zhvillime e aspiratat tona”, kam shkruar nĂ« Monografi. 

Universiteti i PrishtinĂ«s Ă«shtĂ« themeluar me ligjin e miratuar nga Kuvendi i KosovĂ«s nĂ« 18 nĂ«ntor 1969 edhe si kĂ«rkesĂ« e demonstratave studentore e gjithĂ«popullore kosovare njĂ« vit mĂ« herĂ«t – nĂ« 1968. Kuvendi themelues i Universitetit ështĂ« mbajtur nĂ« 13 shkurt 1970, ndĂ«rsa mbledhja solemne e tij dy ditĂ« mĂ« vonĂ«,  nĂ« 15 shkurt, dhe kjo datĂ« Ă«shtĂ« shpallur Dita e Universitetit tĂ« PrishtinĂ«s.

NĂ« prag tĂ« demonstratave shqiptare, Rilindja ditĂ«n e diel tĂ« 6 tetorit tĂ« vitit 1968 nĂ« ballinĂ« kishte shkrimin me titull “PĂ«rdorimi i lirĂ« i flamujve kombĂ«tarĂ«â€, qĂ« po riniste nĂ« KosovĂ« pĂ«r shqiptarĂ«t


RILINDJA NË VITIN 1972 PËR ZGJERIME BASHKËPUNIMI TË KOSOVËS ME SHQIPËRINË

Gazeta Rilindja nĂ« vitin 1972 (nĂ« shtator e tetor) shkruante pĂ«r zgjerime bashkĂ«punimi tĂ« KosovĂ«s me ShqipĂ«rinĂ« dhe pĂ«r kĂ«tĂ« nĂ«nshkrimin nĂ« kryeqytetin shqiptar tĂ« protokolit  mes Universitetit tĂ« TiranĂ«s dhe Universitetit tĂ« PrishtinĂ«s, bisedat nĂ« kryeqytetin kosovar  mes drejtuesve tĂ« “Kosova Filmit” dhe  delegacionit tĂ« Kinostudios “ShpiqĂ«ria e Re”, ardhjen e shkrimtarĂ«ve nga ShqipĂ«ria nĂ« GjakovĂ« e PrishtinĂ« dhe bisedat pĂ«r shkĂ«mbim tĂ« botimeve mes shtĂ«pive botuese, Shfaqjen nĂ« Teatrin KombĂ«tar tĂ« PrishtinĂ«s tĂ« “Gjenaralit tĂ« UshtrisĂ« sĂ« Vdekur”, qĂ« e solli i ardhur nga Tirana Piro Mani si autor i dramatizimit e regjisor, derisa nĂ« premierĂ« asistoi edhe autori i romanit Ismail Kadare, siç shkruante  kritiku teatror Vehap Shita edhe nĂ« librin “Kur ndizen dritat”, botuar nga Rilindja, ku ka punuar shumĂ« vite


KOSOVA DREJT PAVARËSISË. RILINDJA NUK U NDAL EDHE KUR U NDALUA, AS KUR U DËBUA


Kosova po shkonte drejt KushtetutĂ«s sĂ« vitit 1974,  e cila i ka siguruar mĂ«vetĂ«si organizative si njĂ«si konstituive me tĂ« drejtĂ« vetoje nĂ« federatĂ«n  e atĂ«hershme, nga shpĂ«rbĂ«rja e sĂ« cilĂ«s dolĂ«n shtatë shtete tĂ« reja tĂ« rajonit – Kosova, Sllovenia, Kroacia, Bosnja e Hercegovina, Serbia, Mali i Zi dhe Maqedona


Rilindja nuk u ndal edhe kur u ndalua me ndĂ«rhyrje ushtarako-policore nĂ« shtypshkronjĂ« nga regjimi okupues serb nĂ« 7 Gusht 1990, edhe kur u dĂ«bua kundĂ«rlishĂ«m e padrejtĂ«sisht nga shtĂ«pia e saj – Pallati i Rilindjes nĂ« 21 Shkurt 2002 nga administrata e UNMIK-ut
Nga 18 Janari 1991 doli edhe me emrin “Bujku” gazetĂ« e rezistencĂ«s, e lĂ«vizjes e luftĂ«s pĂ«r liri, pavarĂ«si e demokraci, me pĂ«rcaktim e orientim tĂ« fuqishĂ«m properĂ«ndimor euroatlantik, kryeredaktor i parĂ«-themelues i sĂ« cilĂ«s isha.

Gazeta Rilindja, kryeredaktor i sĂ« cilĂ«s isha nĂ« kohĂ«n e dĂ«bimit nga UNMIK e deri nĂ« numrin e fundit, pas datĂ«s 21 shkurt 2002 deri kur doli pĂ«rditĂ«, doli me numra tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m tĂ« kohĂ«paskohshĂ«m e protestues duke e bĂ«rĂ« gazetĂ«n tradicionale edhe histori tĂ« KosovĂ«s qĂ« nga koha e rreth njĂ« viti pas KonferencĂ«s sĂ« Bujanit, e nisur në 31 Dhjetor 1943 dhe e pĂ«rfunduar nĂ« 2 Janar 1944,  deri nĂ« shpalljen e pavarĂ«sisĂ« sĂ« KosovĂ«s nĂ« 17 Shkurtin historik 2008 e njohjet ndĂ«rkombĂ«tare


Gazeta tradicionale e KosovĂ«s Rilindja pĂ«r 17 Shkurtin historik 2008 doli numĂ«r i jashtĂ«zakonshĂ«m festiv me kryetitullin me shkonja ngjyrĂ« ari: KOSOVA SHPALLI PAVARËSINË BOTA E NJEH SHTETIN MË TË RI.

Po nĂ« ballinĂ«, nĂ«n imazhet e nĂ«nshkrimit të DeklaratĂ«s sĂ« PavarĂ«sisĂ« sĂ« KosovĂ«s, të Flamurit e StemĂ«s sĂ« shtetit të ri evropian dhe fishekzjarreve të festimeve nĂ« PrishtinĂ«, Rilindja shkruante poashtu me shkronja ngjyrĂ« ari: 17 SHKURTI 2008 DITA MË E MADHE SHQIPTARE PAS 28 NËNTORIT 1912 TË PAVARËSISË SË SHQIPËRISË.

Lart te logoja po nĂ« faqen e parĂ« shkruante: RILINDJA JU URON SHPALLJEN DHE NJOHJEN E KOSOVËS SHTET I PAVARUR.

NĂ« kĂ«tĂ« numĂ«r festiv pĂ«r shpalljen e PavarĂ«sisĂ« sĂ« KosovĂ«s njĂ« nga titujt e GazetĂ«s ishte: PRESIDENTI RUGOVA: DUHET TË SHIKOJMË TË GJEJMË NJË ZGJIDHJE PËR RILINDJEN. NĂ« kĂ«tĂ« shkrim citohet njĂ« pjesĂ« e njĂ« prej intervistave ekskluzive qĂ« kam zhvilluar me Presidentin historik tĂ« KosovĂ«s Dr. Ibrahim Rugova, me kĂ«tĂ« rast pĂ«r gazetĂ«n Rilindja tĂ« jubileut tĂ« 60 vjetorit – tĂ« 12 Shkurtit 2005, kur nĂ« RezidencĂ«n Presidenciale nĂ« cilĂ«sinĂ« e kryetarit tĂ« KĂ«shillit Drejtues dhe kryeredaktorit tĂ« Rilindjes i dhurova Pllakatin e Jubileut tĂ« 60 vjetorit të  gazetĂ«s tradicionale tĂ« KosovĂ«s, të punar me ar e argjend nga argjendarĂ«t e Prizrenit, qytetit historik  ku ka dalĂ« numri i parĂ« i gazetĂ«s. Presidenti Rugova uroi pĂ«r Jubileun e gazetĂ«s Rilindja gjashtĂ« dekada nĂ« jetĂ«n dhe nĂ« familjet e kosovarĂ«ve,  duke u shprehur, mes tjerash:

“UnĂ« Ju pĂ«rgĂ«zoj pĂ«r kĂ«tĂ« pĂ«rvjetor Jubilar, pra 60 vjetorin e Rilindjes, dhe dĂ«shirojmë qĂ« kjo gazetĂ« sa mĂ« shpejtĂ« tĂ« konsolidohet. Duhet tĂ« shikojmë tĂ« gjejmĂ« njĂ« zgjidhje pĂ«r Rilindjen, qĂ« tĂ« mund tĂ« vazhdojĂ« si njĂ« gazetĂ« tradicionale. Ne duhet tĂ« kemi edhe mjete të informimit tĂ« formave tĂ« ndryshme, mund tĂ« gjejĂ«, ta ketĂ« atë formĂ«n tĂ« njĂ« informacioni dhe prezentimi tĂ« çështjeve shtetĂ«rore, nĂ«se nesĂ«r do ta pranojĂ« Rilindja apo dikush tjetĂ«r. Dhe, gjithsesi do tĂ« gjendet nĂ« mozaikun e masmeriumeve tĂ« KosovĂ«s. Ne do t’i shikojmĂ« tĂ« gjitha mundĂ«sitĂ« dhe do të ndihmojmĂ« nĂ« kĂ«tĂ« plan dhe do t’ju pĂ«rkrahim. Rilindja Ă«shtë njĂ« gazetĂ« qĂ« Ă«shtĂ« njĂ« pjesĂ« e historisĂ« sĂ« KosovĂ«s dhe qĂ« ka ndihmuar zhvillimin e KosovĂ«s nĂ« pĂ«rgjithĂ«si. Natyrisht, tash edhe Rilindja duhet tĂ« gjendet nĂ« kĂ«tĂ« çështjen e tregut të mediumeve. Dhe, duhet t’i ketĂ« ato tĂ« drejtat qĂ« i takojnĂ« si shtĂ«pi botuese, ose si shtĂ«pi informacioni. Sepse ishte njĂ« gjigant i masmediumeve, i botimeve pĂ«r atĂ« kohĂ«, e sot, tash, duhet ta gjejĂ« rolin e vet si gazetĂ«, e tĂ« vazhdojĂ« tĂ« ndihmojë zhvillimin dhe perspektivĂ«n e KosovĂ«s. Prandaj, do tĂ« keni pĂ«rkrahjen tonĂ« dhe do tĂ« shikojmĂ« gjitha mundĂ«sitĂ« administrative si do tĂ« ecin.

Pra, Urime edhe njĂ« herĂ« dhe GĂ«zuar!”

Gazeta Rilindja, kronikĂ« e zhvillimeve historike tĂ« KosovĂ«s, pasi doli me botime speciale edhe pĂ«r ngjarjen historike tĂ« shpalljes sĂ« pavarĂ«sisĂ« dhe njohjet ndĂ«rkombĂ«tare qĂ« pasuan, ka pĂ«rmbyllĂ« daljet e mĂ«se 40 numrave tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m tĂ« kohĂ«paskohĂ«shĂ«m nĂ« 30 Dhjetor 2008, me numrin festiv tĂ« Vitit tĂ« Ri 2009, me paralajmĂ«rimin nĂ« ballinĂ«: DUKE BESUAR NË SUNDIMIN E LIGJIT NË SHTETIN E KOSOVËS PRESIM QË NGA NUMRI I ARDHSHËM RILINDJA TË DALË PËRDITË.
Kryetitulli nĂ« ballinĂ«n e gazetĂ«s Rilindja ishte i Ă«ndĂ«rres dhe i tĂ« ardhmes: KOSOVA SHTET NË OKB. Dy nga titujt tjerĂ« nĂ« ballinĂ«: 53 SHTETE NJOHËN SHTETIN E KOSOVËS dhe VITI 2009 I SHQIPËRISË NË NATO.

Pas 10 vitesh, gazeta tradicionale e KosovĂ«s Rilindja nĂ« ndĂ«rrim motesh – nĂ« pritje tĂ« 2019-tĂ«s, nĂ« mbrĂ«mje 31 Dhjetorit  2018 ridoli  simbolikisht (botim digjital) pĂ«r protestĂ« dhe me kĂ«rkesĂ«n e pĂ«rsĂ«ritur pĂ«r t’u rikthyer e pĂ«rditshme – pĂ«r privatizim, sipas shembullit tĂ« gazetave nĂ« rajon qĂ« kishin status tĂ« njĂ«jtĂ« ndĂ«rmarrje shoqĂ«rore e qĂ« janĂ« pzivatizuar e vazhdojnĂ« tĂ« dalin


“GAZETA DIELLI NË SHBA PËRKRAHJE GAZETËS RILINDJA TË KOSOVËS – SHËNIM REDAKSIONAL I DATËS 22 SHKURT 2017”, Ă«shtĂ« njĂ« nga titujt nĂ« faqet ku botohet edhe shkrimi i marrĂ« nga Gazeta DIELLI qĂ« e kam shkruar si korrespondent i saj nĂ« KosovĂ«, i 17 Shkurtit 2018, me titull “FESTOHET 10 VJETORI I KOSOVËS SHTET” dhe me kĂ«tĂ« shĂ«nim:

(Botuar nĂ« Gazeta DIELLI nĂ« Shtetet e Bashkuara tĂ« Amerikes – mĂ« e herĂ«shmja shqiptare nĂ« gjithĂ« botĂ«n, e themeluar nga Fan Noli e Faik Konica, organ i FederatĂ«s MbarĂ«shqiptare tĂ« AmerikĂ«s VATRA, e cila feston jubileun e 110 vjetorit nĂ« 15 Shkurt 2019. NĂ« tĂ« njĂ«jtin muaj e vit Ă«shtĂ« 74 vjetori i gazetĂ«s tradicionale shqiptare tĂ« KosovĂ«s RILINDJA, numri i parĂ« i sĂ« cilĂ«s doli nĂ« Prizren nĂ« 12 Shkurt 1945. Gazeta DIELLI nĂ« vazhdimĂ«si mbĂ«shtetĂ« tĂ« drejtĂ«n e GazetĂ«s RILINDJA)


↧

Speciale e DIELLI-it: Ndodhi edhe në Kosovë gjenocidi, si në Srebrenicë

July 11, 2019, 10:26 am
$
0
0

Presidenti Thaçi: Masakra e SrebrenicĂ«s, 24 vjet mĂ« parĂ«, rikthej tragjedinĂ« e LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore – tĂ« popullvrasjeve masive
Regjim vrastar serb vazhdoi masakrat edhe nĂ« KosovĂ« nĂ« vitet 1998-1999/

-Kryeparlamentari Veseli: Serbia do të përgjigjet për gjenocidin në Kosovë, siç është përgjigjur për gjenocidin në Srebrenicë. Kjo është e pashmangshme/

-Qeveria e Kosovës, një minutë heshtje në nderim dhe respekt të viktimave në 24 vjetorin e Masakrës së Srebrenicës. Kryeministri Haradinaj: Bota asnjëherë nuk duhet të heshtë karshi asnjë gjenocidi, viktimë e së cilës ishin populli kosovar dhe ai boshnjak/

 -NĂ« korrik tĂ« vitit 1998 raportoja: NĂ« KosovĂ« po ndodh Bosnja, nĂ« Rahovec po ndodh Srebrenica
Presidenti Rugova kĂ«rkon mbrojtje ndĂ«rkombetare pĂ«r KosovĂ«n/

-Eksperti i së drejtës ndërkombëtare, Gruda: Në Kosovë kanë ndodhur krime lufte, krime kundër njerëzimit dhe akte gjenocidi të forcave serbe kundër shqiptarëve/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul Jashari/

PRISHTINË, 11 Korrik 2019/ Masakra e SrebrenicĂ«s e para 24 viteve pĂ«rkujtohet edhe nĂ« KosovĂ«, ku po ashtu bĂ«nĂ« masakra, spastrim etnik e gjenocid forcat serbe tĂ« Slobodan Milosheviçit, i cili pas ndĂ«rhyrjes shpĂ«timtare tĂ« NATO-s, tĂ« para mĂ«se 20 viteve, nĂ« zhvillimet e mĂ«tejme nĂ« rajon ka pĂ«rfunduar nĂ« GjykatĂ«n NdĂ«rkombĂ«tare pĂ«r Krime Lufte nĂ« HagĂ«.

Presidenti i KosovĂ«s, Hashim Thaçi pĂ«rkujton se, Masakra e SrebrenicĂ«s, 24 vjet mĂ« parĂ«, rikthej tragjedinĂ« e LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore – tĂ« popullvrasjeve masive. “Ky gjenocid i urdhĂ«ruar nga regjimi i Millosheviçit, ku u vranĂ« rreth 8 mijĂ« njerĂ«z, ishte edhe njĂ« paralajmĂ«rim se deri nĂ« çfarĂ« mase mund tĂ« shkonte çmenduria e regjimit serb. Me tĂ« njĂ«jtĂ«n logjikĂ«, ky regjim vrastar vazhdoi masakrat edhe nĂ« KosovĂ« nĂ« vitet 1998-1999. ËshtĂ« fatkeqĂ«si qĂ« edhe pas dy dekadave, kriminelĂ«t serbĂ«, autorĂ« tĂ« kĂ«tyre krimeve makabre nĂ« Bosnje-HercegovinĂ« dhe KosovĂ«, nuk janĂ« dĂ«nuar nga drejtĂ«sia ndĂ«rkombĂ«tare. Sot, 24 vjet pas masakrĂ«s sĂ« SrebrenicĂ«s, me dhimbje tĂ« madhe i kujtojmĂ« tmerret qĂ« ndodhĂ«n atje”, Ă«shtĂ« shprehur presidenti Thaçi.

Kryetari i Kuvendit tĂ« KosovĂ«s, Kadri Veseli, ka shkruar: “Sot, nĂ« pĂ«rvjetorin e 24-tĂ«, ne i bashkohemi pĂ«rkujtimit tĂ« masakrĂ«s sĂ« SrebrenicĂ«s, njĂ« prej krimeve mĂ« mizore nĂ« EuropĂ«n e pasluftĂ«s sĂ« dytĂ« botĂ«rore. Kjo masakĂ«r nuk ishte as fillimi dhe as fundi i krimeve tĂ« regjimit tĂ« atĂ«hershĂ«m serb. VetĂ«m tre vjet pas SrebrenicĂ«s, tĂ« njĂ«jtat pamje tĂ« mizorisĂ« u shfaqĂ«n nĂ« fshatrat dhe qytetet e KosovĂ«s. Dhe ndonĂ«se kanĂ« kaluar dekada, drejtĂ«sia ende nuk Ă«shtĂ« vendosur, por koha nuk e zhvlerĂ«son krimin dhe as drejtĂ«sinĂ«. Serbia do tĂ« pĂ«rgjigjet pĂ«r gjenocidin nĂ« KosovĂ«, siç Ă«shtĂ« pĂ«rgjigjur pĂ«r gjenocidin nĂ« SrebrenicĂ«. Kjo Ă«shtĂ« e pashmangshme”.

QEVERIA E KOSOVËS, NJË MINUTË HESHTJE NË 24 VJETORIN E MASAKRËS SË SREBRENICËS

Në fillim të mbledhjes së 110-të, pasditën e sotme, Qeveria e Republikës së Kosovës, e drejtuar nga kryeministri Ramush Haradinaj, ka mbajtur një minutë heshtje në nderim dhe respekt të viktimave në 24 vjetorin e Masakrës së Srebrenicës.

Me rastin e 24 vjetorit tĂ« MasakrĂ«s sĂ« SrebrenicĂ«s, kryeministri i RepublikĂ«s sĂ« KosovĂ«s, Ramush Haradinaj, priti sot nĂ« takim pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« komunitetit boshnjak nĂ« KosovĂ« – ministrin e Zhvillimit Rajonal, Rasim Demiri, deputeten e Kuvendit tĂ« KosovĂ«s, Duda Balje dhe ish-deputetin Xhezair Murati.

Kryeministri Haradinaj, me këtë rast, në emër të popullit të Kosovës, shprehu nderimin dhe respektin që ka për viktimat, duke theksuar se populli i Kosovës gjithmonë do të ndajë dhimbjen me popullin boshnjak.

“Edhe nĂ« KosovĂ« ka pasur masakra shumĂ« tĂ« rĂ«nda, tĂ« kryera nga regjimi i egĂ«r i Millosheviçit, pĂ«r tĂ« cilat ende ndjejmĂ« dhimbje tĂ« madhe”, ka thĂ«nĂ« kryeministri Haradinaj, duke shtuar se Masakra nĂ« SrebrenicĂ« dhe masakrat e tjera masive nĂ« Ballkan, mbeten njolla tĂ« pa shlyera nĂ« ndĂ«rgjegjen e njerĂ«zimit, derisa nuk vendoset drejtĂ«sia e munguar.

Kryeministri Haradinaj, theksoi gjithashtu se bota asnjëherë nuk duhet të heshtë karshi asnjë gjenocidi, viktimë e së cilës ishin populli kosovar dhe ai boshnjak.

Nga ana e tyre, ministri Demiri, deputetja Balje dhe ish-deputeti Murati, falënderuan kryeministrin Haradinaj për pritjen dhe respektin që ai ka në vazhdimësi për komunitetin boshnjak dhe që bashkëndjen me dhimbjen për viktimat e Srebrenicës, masakër kjo më e madhja në Evropë pas Luftës së Dytë Botërore.

NË KORRIK TË VITIT 1998 RAPORTOJA: NË KOSOVË PO NDODH BOSNJA, NË RAHOVEC PO NDODH SREBRENICA

 “NĂ« KosovĂ« po ndodh Bosnja, nĂ« Rahovec po ndodh Srebrenica”, kam raportuar pĂ«r AgjencinĂ« ShtetĂ«rore-Zyrtare tĂ« Lajmeve tĂ« ShqipĂ«risĂ« para 21 vitesh, nĂ« korrik tĂ« vitit 1998.

Në Kosovë, si në shumë fshatra e qytete, edhe në qytetin e Rahovecit ndodhën masakra të forcave serbe kundër civilëve shqiptarë. Para 21 viteve, në 19 korrik të vitit 1998, si pasojë e një sulmi të forcave serbe, në Rahovec pati shumë të vrarë e të plagosur. Edhe në Tehqen e Sheh Myhedinit janë masakruar shumë gra, fëmijë dhe pleq që kishin kërkuar strehim në këtë institucion fetar.

Te vendi i quajtur “Tuba” u gjetĂ«n tĂ« masakruar dy profesorĂ« si dhe gjashtĂ« trupa tĂ« karbonizuar, identiteti i tĂ« cilĂ«ve nuk u mĂ«sua. Gjithsej u regjistruan 150 persona tĂ« vrarĂ«.
DĂ«shmitarĂ«t qĂ« kishin arritur t’i shpĂ«tojnĂ« kĂ«tij krimi kanĂ« treguar se ushtria, policia dhe paramilitarĂ«t serbĂ« kanĂ« ekzekutuar civilĂ« shqiptarĂ« arbitrarisht.

Gjatë kësaj ofensive u morën peng, u rrëmbyen e u zhdukën shumë shqiptarë, për fatin e të cilëve nuk dihet asgjë. Organet e pushtetit okupues serb në Prizren, më 22 korrik 1998, në varrezat e këtij qyteti hapën dy gropa të mëdha dhe groposën shumë shqiptarë të vrarë gjatë ofensivës në Rahovec.

NĂ« raportimet pĂ«r situatĂ«n nĂ« Rahovec para 21 viteve, nĂ« 23 korrik nĂ« raportin me titull “ShqiptarĂ«t e vrarĂ« janĂ« varrosur nĂ« dy varreza masive” bĂ«ja tĂ« ditur se, “forcat serbe kanĂ« hapur, tĂ« mĂ«rkuren, me eskavator dy varre tĂ« perbashketa dhe kanĂ« groposur kufomat e mbledhura nĂ«pĂ«r rrugĂ«t e qytetit tĂ« Rahovecit, afro njĂ« orĂ« para
ardhjes në qytet të gazetarëve dhe diplomatëve të huaj. Sipas KMLDNJ (Këshillit për Mbrojtjen e Lirive dhe të Drejtave të Njeriut) forcat serbe kanë vrarë mbi 50 shqiptarë, ndërkohë që nuk janë identifikuar ende shumë të vrarë e të masakruar, që kanë mbetur nëpër rrugë, shtëpi, bodrume dhe fusha.
Burime tĂ« LDK-sĂ« (Lidhjes Demokratike tĂ« KosovĂ«s) nĂ« Rahovec besojneĂ« se janĂ« qindra civilĂ« tĂ« vrarĂ«, tĂ« masakruar, tĂ« djegur dhe tĂ« plagosur. Shtypi i KosovĂ«s dhe burime tĂ« tjera masakren e kryer nga forcat serbe nĂ« Rahovec e krahasojnĂ« me SrebrenicĂ«n.”

24 KORRIK 1998: RUGOVA KËRKON MBROJTJE NDËRKOMBETARE PËR KOSOVËN


NdĂ«rsa, nĂ« 24 korrik 1998 me titullin “Rugova kĂ«rkon mbrojtje ndĂ«rkombetare pĂ«r KosovĂ«n”  raportoja: “’NĂ« KosovĂ« gjendja vazhdon tĂ« jetĂ« e rrezikshme, çdo ditĂ« ka sulme tĂ« policisĂ« dhe ushtrisĂ« serbe. Ky Ă«shtĂ« një spastrim i egĂ«r etnik, qĂ« ka filluar nĂ« Kosovë’, tha tĂ« premten para gazetarĂ«ve nĂ« PrishtinĂ« Presidenti i KosovĂ«s Ibrahim Rugova. KerkojmĂ« ‘mbrojtje ndĂ«rkombetare pĂ«r KosovĂ«n dhe popullin e saj dhe tĂ« ndalohet pĂ«rhapja e konfliktit nĂ« rajon’, theksoi Rugova.

‘Policia serbe nuk po lejon varrosjen e tĂ« vrarĂ«ve pas masakrave nĂ« Rahovec dhe as ardhjen e organizatave ndĂ«rkombĂ«tare dhe kombĂ«tare nĂ« KosovĂ«. Me mijĂ«ra shqiptarĂ« janĂ« larguar nga
qyteti i Rahovecit dhe rrethinat e tij’, tha Rugova, duke shtuar se edhe nĂ« rajone tĂ« tjera tĂ« KosovĂ«s ka patur bombardime dhe të vrarĂ«, ndĂ«rkohĂ« qĂ« vazhdon represioni i policisĂ« serbe.
‘BashkĂ«sia ndĂ«rkombĂ«tare, SHBA dhe Bashkimi Evropian, po ndĂ«rmarrin tĂ« gjitha hapat diplomatikĂ«, por edhe ata ushtarakĂ«, qĂ« tĂ« mos ndodhĂ« Bosnja nĂ« Kosovë’, u shpreh Rugova, nĂ« pergjigje tĂ« pyetjes sĂ« gazetareve.
Rugova pĂ«rseriti qendrimin se ‘zgjidhja mĂ« e mirĂ« pĂ«r KosovĂ«n Ă«shtĂ« Kosova e pavarur me tĂ« gjitha garancitĂ« pĂ«r serbĂ«t lokalĂ« dhe njĂ« protektorat ndĂ«rkombĂ«tar si fazĂ« kalimatare’”.

NË KOSOVË KANË NDODHUR KRIME LUFTE, KRIME KUNDËR NJERËZIMIT DHE AKTE GJENOCIDI TË FORCAVE SERBE KUNDËR SHQIPTARËVE

“NĂ« KosovĂ« kanĂ« ndodhur krime lufte, krime kundĂ«r njerĂ«zimit dhe akte gjenocidi tĂ« forcave serbe kundĂ«r shqiptarĂ«ve”, ka deklaruar nĂ« njĂ« bisedĂ« qĂ« kam zhvilluar eksperti i sĂ« drejtĂ«s ndĂ«rkombĂ«tare, Prof. Dr. Zejnullah Gruda.

Ai ka folur mes mijëra e mijëra dëshmive të mbledhura gjatë viteve të okupimit e të luftës, të cilat i shpalosnim nga arkivat e Këshillit për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive të Njeriut në Prishtinë.

 “JanĂ« shkelje tĂ« rĂ«nda tĂ« sĂ« drejtĂ«s ndĂ«rkombĂ«tare nĂ« pĂ«rgjithĂ«si, tĂ« drejtĂ«s ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« luftĂ«s, tĂ« drejtĂ«s humanitare
”,  ka thĂ«në Gruda.

Profesori i të drejtës ndërkombëtare vazhdonte të flasë:

“Argumente ka sa tĂ« duash. ËshtĂ« njĂ« numĂ«r i madh i personave, tĂ« cilĂ«t kanĂ« pĂ«suar, e sipas rregullave tĂ« sĂ« drejtĂ«s ndĂ«rkombĂ«tare Ă«shtĂ« dashur tĂ« gĂ«zojnĂ« mbrojtje, tĂ« jenĂ« tĂ« pĂ«rjashtuar nga veprimet luftarake, dhe kĂ«ta janĂ« pjesa mĂ« e  madhe e viktimave. KĂ«tu Ă«shtĂ« para sĂ« gjithash ai grupi qĂ« llogaritet si popullsi civile, nĂ« tĂ« cilin hyjnĂ« fĂ«mijtĂ«, pleqtĂ«, femrat, e kategori tjera qĂ« gĂ«zojnĂ« mbrojtje sipas rregullave tĂ« sĂ« drejtĂ«s ndĂ«rkombĂ«tare.

Këtu është personeli mjekësor, personeli i shoqatave ndërkombëtare humanitare për ndihmë viktimave të luftës, personeli fetar, janë të sëmurët, të plagosurit, që nuk duhet të jenë në asnjë rast objekt i veprimeve luftarake


NĂ« Kosova ka ndodhur, edhe Ă«shtĂ« fatkeqĂ«si e madhe, qĂ« pjesa mĂ« e madhe e viktimave u takojnĂ« kĂ«tyre grupeve qĂ« Ă«shtĂ« dashtĂ« tĂ« jenĂ« tĂ« mbrojtura, tĂ« pĂ«rjashtuara nga veprimet luftarake. KĂ«ta janĂ« me qinda e me mijĂ«ra e atyre qĂ« i takojnĂ« popullsisĂ« civile, janĂ« pleqtĂ«,  gratĂ«, edhe gra shtatzĂ«na, janĂ« fĂ«mijĂ«, madje edhe fĂ«mijĂ« nĂ«n moshĂ«n shtatĂ«vjeçare
 VetĂ«m nĂ« familjen Jashari nĂ« Prekaz janë nĂ«ntĂ« fĂ«mijë  NĂ« asnjĂ« rast nuk kanĂ« guxuar tĂ« jenĂ« objekt i sulmeve, ose objekt i vrasjeve, nĂ« asnjĂ« moment.

KĂ«to janĂ« ato kategoritĂ«, kĂ«to janĂ« ato shkeljet e madha qĂ« bĂ«jnĂ« pĂ«rjashtim nga rregullat e tĂ« drejtĂ«s ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« luftĂ«s, tĂ« cilat i ndalojnĂ« kĂ«to veprime. Kemi pasĂ« tĂ« vrarĂ« edhe mjekĂ«, edhe misionarĂ« tĂ« organiztave humanitare, qĂ« janĂ« marrĂ« me ndihmĂ« viktimave tĂ« luftĂ«s, edhe klerikĂ« ose persona fetarë Kemi pasĂ« tĂ« vrarĂ« ndĂ«r civilĂ« edhe percona tĂ« sĂ«murĂ«, me tĂ« meta tĂ« rĂ«nda, tĂ« verbĂ«r, tĂ« shurdhĂ«r, tĂ« paralizuar, tĂ« sĂ«murĂ« mentalĂ«. KanĂ« qenĂ« objekt i sulmeve, çka Ă«shtĂ« shkelje e jashtĂ«zakonshme
”

 “Edhe dhunimet, tĂ« cilat kanĂ« ndodhur, gjithashtu janĂ« tĂ« ndaluara me rregullat e tĂ« drejtĂ«s ndĂ«rkombĂ«tare humanitare. ËshtĂ« njĂ« prej atyre shkeljeve tĂ« rĂ«nda”, ka thĂ«në Gruda.

Ai ka theksuar se gjithashtu janĂ« tĂ« dĂ«nueshme veprimet pĂ«r t’i zhdukur gjurmĂ«t e krimeve, dĂ«rgimi dhe groposja e trupave tĂ« tyre nĂ« varreza masive nĂ« Serbi.

“JanĂ« mijĂ«ra tĂ« zhdukur, pĂ«r tĂ« cilĂ«t nuk ka kurrĂ«farĂ« tĂ« dhĂ«ne çka ka nodhur me ta, qĂ« kanĂ« pĂ«rfunduar diku nĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r t’i zhdukĂ« gjurmĂ«t e krimeve”, ka thĂ«nĂ« profesor Gruda.

NĂ« KosovĂ«, nĂ« vitet 1998-‘99 forcat serbe nĂ« sulmet gjenocidale dĂ«buan mĂ«se 1 milion shqiptarĂ«, shumicĂ«n “pĂ«rtej BjeshkĂ«ve tĂ« Nemuna” nĂ« ShqipĂ«ri, vranĂ« e masakruan mĂ«se 12 mijĂ« civilĂ« shqiptarĂ«, e mijĂ«ra tĂ« tjerĂ« i zhdukĂ«n duke i dĂ«rguar e groposur edhe nĂ« Serbi, apo edhe duke i djegur. MenjĂ«herĂ« pas luftĂ«s  nĂ« KosovĂ« Kryqi i Kuq NdĂ«rkombĂ«tar evidenconte mĂ« shumĂ« se 6.000 tĂ« zhdukur.

↧
Search

Kosova, Bust Senatorit Amerikan Bob Dole

July 22, 2019, 10:48 am
$
0
0

-Kryeministri në detyrë Haradinaj: Sot, i gjithë populli i Kosovës e nderon veten dhe miqësinë e përjetshme me ShBA-të. Me rastin e ditëlindjes së Senatorit Bob Dole, ne po shënojmë nisjen e projektit për një përmendore/

 -Busti i Senatorit Bob Dole planifikohet të përurohet më 28 nëntor 2019, që përkon me Ditët e Falënderimeve të Shteteve të Bashkuara të Amerikës/

PRISHTINË, 22 Korrik 2019-Gazeta DIELLI/ Kryeministri nĂ« detyrĂ« i RepublikĂ«s sĂ« KosovĂ«s, Ramush Haradinaj, mori pjesĂ« nĂ« shĂ«nimin e ditĂ«lindjes dhe inicimit tĂ« ndĂ«rtimit tĂ« bustit pĂ«r Senatorin Bob Dole, qĂ« do tĂ« pĂ«rurohet mĂ« 28 nĂ«ntor 2019, qĂ« pĂ«rkon me DitĂ«t e FalĂ«nderimeve nĂ« Shtetet e Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s. 

Me kĂ«tĂ« rast, kryeministri nĂ« detyrĂ« Haradinaj tha se ky Ă«shtĂ« njĂ« moment mjaftĂ« i mirĂ« pĂ«r t’i uruar njĂ« miku tĂ« KosovĂ«s ditĂ«lindjen dhe ai Ă«shtĂ« Senatori Bob Dole, duke falĂ«nderuar pĂ«r prezencĂ«n dhe kujdes ambasadorin e ShBA-sĂ« nĂ« KosovĂ«, Philip Kosnett, zonjĂ«n Alison Kosnett, dhe drejtorin ekzekutiv tĂ« OdĂ«s Ekonomike Amerikane, Arian Zeka.

 “Po mĂ« atribuohet shumĂ« kujdesi pĂ«r kĂ«tĂ« pĂ«rmendore dhe t’iu them tĂ« drejtĂ«n unĂ« vetĂ«m ndihmoj, por iniciativa ka ardhur prej qytetarĂ«ve, bizneseve, OdĂ«s, shumĂ« miqve qĂ« janĂ« kĂ«tu prezentĂ« dhe mĂ« lejoni t’ju falĂ«nderoj gjithĂ« juve qĂ« jeni bashkuar sot dhe me rastin e ditĂ«lindjes sĂ« Senatorit Bob Dole, ne po shĂ«nojmĂ« nisjen e projektit pĂ«r njĂ« pĂ«rmendore pĂ«r Senatorin Bob Dole”, tha kryeministri nĂ« detyrĂ« Haradinaj.

Kryeministri nĂ« detyrĂ« Ramush Haradinaj, falĂ«nderoj Senatorin Bob Dole pĂ«r dakordimin e dhĂ«nĂ« qĂ« ne tĂ« veprojmĂ« kĂ«shtu, duke theksuar se me respektin mĂ« tĂ« madh i Ă«shtĂ« drejtuar edhe KomunĂ«s sĂ« PrishtinĂ«s me shkresat e duhura dhe tashmĂ« ky proces ka filluar, duke kujtuar kohĂ«n e 29 viteve mĂ« parĂ«, nĂ« vitin 1990 kur Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« vizita e parĂ« e njĂ« delegacioni tĂ« lartĂ« tĂ« senatorĂ«ve amerikanĂ« nĂ« KosovĂ«.”PĂ«rderisa Senatori Dole ishte nĂ« hotelin “Grand” duke bashkĂ«biseduar me udhĂ«heqĂ«sin e atĂ«hershĂ«m tĂ« shqiptarĂ«ve, presidentin tonĂ« historik, Ibrahim Rugova, policia, regjimi i Millosheviqit kishte filluar keqtrajtimin e qytetarĂ«ve jashtĂ«. Kjo vizitĂ« ishte kthesĂ«, kjo vizitĂ« ishte njĂ« nismĂ« pĂ«r sĂ« mbari e KosovĂ«s dhe kĂ«shtu u vazhdua nga tĂ« gjithĂ« ata qĂ« na nderuan me vizita mĂ« pastaj nĂ« KosovĂ« dhe kĂ«shtu u vazhdua me pĂ«rkrahjen e vitit ’99, me ndĂ«rprerjen e tragjedisĂ« dhe kthimin e jetĂ«s nĂ« KosovĂ« dhe mendoj se sot, i gjithĂ« populli i KosovĂ«s e nderon veten dhe kĂ«tĂ« miqĂ«si”, tha kryeministri nĂ« detyrĂ« Haradinaj, duke shtuar se janĂ« tĂ« gĂ«zuar qĂ« populli i KosovĂ«s i drejtohet me njĂ« nderim dhe nĂ« shenjĂ« falĂ«nderimi pĂ«r kontributin e tij jetĂ«sor pĂ«r KosovĂ«n, Senatorit Bob Dole.
“FalĂ«nderojmĂ« presidentin Trump pĂ«r kujdesin pĂ«r KosovĂ«n dhe njĂ«kohĂ«sisht urojmĂ« qĂ« miqĂ«sia jonĂ« KosovĂ«- AmerikĂ« tĂ« jetĂ« e pĂ«rjetshme. Zoti e BekoftĂ« KosovĂ«n! Zoti e bekoftĂ« AmerikĂ«n!”, tha kryeministri nĂ« detyrĂ« Haradinaj. 

Po ashtu, kryeministri në detyrë Haradinaj beson se artisti Luan Mulliqi, të cilit i është besuar kjo detyrë, do të na nderojë poashtu dhe do të jemi të nderuar.
Ambasadori i Shteteve të Bashkuara të Amerikës  z. Philip Kosnett, falënderoi kryeministrin në detyrë, Qeverinë e Kosovës, Komunën e Prishtinës dhe Odën Ekonomike Amerikane të Kosovës për mundësinë e këtij çasti frymëzuese, duke thënë se bashkë me bashkëshorten e tij janë të nderuar që janë dëshmitarë të vënies së gurthemelit dhe po ashtu edhe senatori Bob Dole është prekur nga ky nderim.

 “GjatĂ« tĂ«rĂ« jetĂ«s sĂ« tij nĂ« shĂ«rbim, fillimisht si hero i ushtrisĂ« amerikane gjatĂ« LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore, pastaj nĂ« Kongresin e Shteteve tĂ« Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s, si kandidat pĂ«r president tĂ« SHBA-ve dhe tani si njĂ«ri ndĂ«r burrĂ«shtetasit mĂ« tĂ« respektuar, Bob Dole i ka prirĂ« gjithmonĂ« shtytjes pĂ«rpara tĂ« kauzĂ«s sĂ« lirisĂ« nĂ« tĂ«rĂ« botĂ«n. Andaj, nuk ishte fare befasi qĂ« ai u bĂ« mbĂ«shtetĂ«s i pazĂ«vendĂ«sueshĂ«m i KosovĂ«s, duke qĂ«ndruar pĂ«rkrahĂ« popullit tĂ« kĂ«tij vendi nĂ« pĂ«rpjekjet tuaja pĂ«r ta ndĂ«rtuar njĂ« shtet tĂ« fortĂ« dhe tĂ« lirĂ«â€, tha ambasadori Kosnett. 

Drejtori ekzekutiv i OdĂ«s Ekonomike Amerikane, Arian Zeka, tha se nuk ka mĂ«nyrĂ« mĂ« tĂ« mirĂ« sesa kjo e sotmja qĂ« t’i urojmĂ« senatorit Bob Dole ditĂ«lindjen e tij, e nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ« nuk ka ditĂ« mĂ« tĂ« mirĂ« se kjo e sotmja qĂ« bashkĂ«risht tĂ« konfirmojmĂ« pĂ«rjetĂ«simin e kujtesĂ«s pĂ«r gjithĂ« rolin dhe kontributin qĂ« senatori Bob Dole ka pasur nĂ« KosovĂ«.

Busti i Senatorit Bob Dole planifikohet të përurohet më 28 nëntor 2019, që përkon me Ditët e Falënderimeve të Shteteve të Bashkuara të Amerikës./b.j/

***

Kryeministri Haradinaj: 22 Korriku 2010, datë e rëndësishme e shtetësisë së Kosovës

PRISHTINË, 22 Korrik 2019-Gazeta DIELLI/ Kryeministri nĂ« detyrĂ« i RepublikĂ«s sĂ« KosovĂ«s, Ramush Haradinaj, ka shkruar sot:

Një nga datat më të rëndësishme të shtetësisë së Kosovës është edhe 22 korriku i vitit 2010, kur Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë shpalli verdiktin se, Pavarësia e Kosovës është legjitime dhe e drejtë dhe nuk bie ndesh me të Drejtën Ndërkombëtare.
Ky vendim historik për vendin, konfirmoi themelet e pavarësisë tonë, të sovranitetit të shtetit dhe integritetit territorial.
Për koicidencë, një ditë para vendimit të GjND-së, më 21 korrik, unë u thirra në Hagë, në procesin e dytë gjyqësor. Sot, kur sërish thirrem në Hagë, në këtë përvjetor të nëntë, Kosova është më e fortë se kurrë, si shtet i pavarur, sovran, demokratik, unik, i pandashëm dhe i përkushtuar në rrugën euro-atlantike.

RH

↧
↧

DON NIKOLLE MAZREKU- JO VETEM I DIJTUN PO, EDHE TRIM


July 24, 2019, 5:59 am
$
0
0

37  VJET  BURG  E  INTERRNIM/

DON NIKOLL MAZRREKU-(Grafikë nga F.Radovani 1993)/

Nga Fritz RADOVANI/

Don Nikolli (1912 – 1996) asht le nĂ« Mazrrek. U shkollue nĂ« RomĂ« dhe asht Shugurue Meshtar atje me 10 Shkurt 1939, plot 80 vjet perpara. NĂ« 1940 asht Famullitar nĂ« TiranĂ«. Filloi aktivitetin Atdhetar nĂ« revisten e mbrojtjes sĂ« tĂ« drejtave kombtare kunder italianve dhe pushtuesve. NĂ« vitin 1941 boton broshuren “Skandali Cordignano”, veper e cila asht edhe sot nder ma tĂ« njohunat antiitaliane, tue u rreshtue perkrah Don Ndre ZadejĂ«s


Me pushtimin sllavokomunist të Shqipnisë, arrestohet në vitin 1946 e dënohet 5 vjet burg po, duhet cilsue se me 25 Dhjetor 1950, sigurimi i shtetit i pushkaton vllaun Rrokun, tue i veshë akuza fallco per Frano Mirakaj. Don Nikolli u dergue në kampe shfarosje deri në vitin 1956 në Tepelenë, Kurvelesh, Berat
 Mbasi u lirue punoi puntor krahu derisa prap në 1967, një vit mbasi u lirue u interrnue persëri 7 vjet në Lushnje, dhe atje u dënue me 20 vjet burg e u dergue në Skrofotinë të Vlonës. U dergue në Burrel, Ballsh dhe Zejmen


Asht lirue me 17 Mars 1987, dhe vjen tek e Motra Marija Gjoka. Aty ka jetue deri në 1996.

Don Nikolli asht kenĂ« Autor i poemave me vlerĂ« tĂ« madhe letrare dhe historike “KangĂ« per Gjergj Kastriotin”, “Me Flamujt e Kastriotve” dhe “Tek lisi i thamĂ«â€â€Š

Ka edhe libra të pabotuem me vlerë të madhe me pseudonimin e njohun Nik Barcolla.

Don Nikolli asht kenë një Burrë i pergatitun me humor dhe një kandveshtrim të veçantë.

Kujtoj nĂ« 1966, erdhi nĂ« ekspoziten time personale me At Aleks Baqlin. Po bisedonim per mosmirmajtjen e Kishave nga shteti
 U hap biseda per XhaminĂ« nĂ« qender tĂ« TiranĂ«s, e kujdesin qĂ« duhet tregue per atĂ« Xhami, mbasi Don Nikolli kishte mendim personal: “Ajo Xhami duhet ruejt dhe nuk duhet kursye asgja per kujdesin e mirmajtjes saj, mbasi çdo i huej porsa ven kamben nĂ« TiranĂ«, kupton menjĂ«herĂ« se me cilen qeveri ka punĂ«, pa kenĂ« nevoja prej kurrkujt me i tregue se kush asht Enveri, Mehmeti e Haxhi Lleshi!”.

Koha vertetoi se angazhimet me “Lindjen dhe Konferencat Islamike..,” ishin e mbeten si i parashikonte i Dijtuni e Trimi Don Nikoll Mazrreku: “ShqipninĂ« nuk e ndriçon Dielli!”

            Melbourne, Korrik 2019.

↧

TESTAMENTI I ALEKSANDRIT TË MADH, NJË TRILLIM I LUCIA NAJDIN

July 24, 2019, 6:40 am
$
0
0
Alexandri i Madh/

– Autorja italiane Lucia Nadin nĂ« librin e saj “Albania Ritrovata” pretendon se ka zbuluar ‘testamentin’ e Aleksandrit tĂ« Madh, nĂ« tĂ« cilin ai i drejtohet popullit tĂ« ShkodrĂ«s, por asnjĂ« paraqitje  origjinale tĂ« kĂ«tij dokumenti me rĂ«ndĂ«si nuk na jep dhe nuk ka si tĂ« ketĂ« me atĂ« pĂ«rmbajtje siç na e ofron ajo. Teksti i testamentit tĂ« Aleksandrit tĂ« Madh Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rgatitje e falsifikur, qĂ« nuk ka asgjĂ« tĂ« vĂ«rtetë  Ky falsifikat, sipas  Nadin, Ă«shtĂ« gjetur bashkĂ« me tekstin e “Statuteve tĂ« ShkodrĂ«s”, tĂ« shkruara nĂ« vitin 1469.

Shkruajne: Luftulla PEZA – Liljana PEZA/*

Aleksandri i Madh i Maqedonisë është vlerësuar nga historia si ushtaraku më i madh në historinë botërore dhe për këtë ka lënë gjurmë të thella në ndërgjegjen e njerëzimit. Shumë studime, libra, filma, pjesë theatrale etj. janë shkruar mbi te dhe vazhdojnë të thuren edhe sot. Prandaj ai vazhdon të frymëzojë miliona njerëz në botë dhe të ngjallë kureshtjen e dijetarëve. Për aftësitë e tij të ralla, arritjet e mëdha, përparimin e madh shoqëror, që solli dhe famën e madhe, që ruan edhe sot, vazhdojnë përpjekjet e ethëshme, që Aleksandrin e Madh të Maqedonisë, këtë birë të madh të kombit shqiptar, ta tjetërsojnë në grek opo sllavomaqedon.   

Josef Green (1834-1917) në librin e tij mbi Levantin, shkruan për te:

“ShqiptarĂ«t janĂ« njĂ« racĂ« ariane, sĂ« pari tĂ« njohur si pellazgĂ«, por tĂ« quajtur ilirĂ« nga romakĂ«t. Aleksandri i Madh pushtoi AzinĂ« me 25.000 ushtarĂ« shqiptarë .Duan jashtĂ« mase malet e tyre dhe janĂ« atdhetarĂ« tĂ« mĂ«dhej. GratĂ« e tyre kryejnĂ« shumĂ« punĂ« jashtĂ« shtĂ«pie, por janĂ« tĂ« trajtuara me respekt. Edhe pse me disa lloj dialektesh, gjuha e tyre Ă«shtĂ« Ă«shtĂ« njĂ« dhe zakonet e tyre janĂ« njĂ«â€ (Cituar nga libri L. & L. Peza “DritĂ« e re mbi pellazgĂ«t
2013:18)[i].

TĂ« tilla pĂ«rfundime mbi Aleksandrin e Madh dhe luftĂ«tarĂ«t e tij shqiptarĂ« gjen me shumicĂ« nĂ« literaturĂ«, shkruar nga historianĂ« dhe studiues tĂ« huaj. ËshtĂ« pĂ«r tĂ« ardhur keq, qĂ« historianĂ«t shqiptarĂ«, qofshin edhe ata tĂ« MaqedonisĂ«, e kanĂ« braktisur nga padia kĂ«tĂ« bir tĂ« madh tĂ« kombit shqiptar, duke ju lĂ«nĂ« dorĂ« tĂ« lirĂ« falsifikatorĂ«ve.  Kjo shpreh gjendjen katastrofike nĂ« institucionet tona tĂ« historisĂ«, qĂ« historinĂ« e shqiptarĂ«ve e njohin pĂ«rciptas, prandaj e shkruajnĂ« atĂ« sipas studiuesve tĂ« huaj, shumica falsifikatorĂ«. NĂ« radhĂ« tĂ« parĂ« duhet tĂ« zgjohen intelektualĂ«t maqedonas pĂ«r tĂ« njohur mĂ« mirĂ« realitetin dhe historinĂ« e tyre tĂ« lashtĂ«.

Vitet e fundit me falsifikimin e identitetit tĂ« Aleksandrit tĂ« Madh Ă«shtĂ« pĂ«rfshirĂ« edhe studiuesja  italiane Lucia Nadin nĂ« librin e saj “Albania Ritrovata”, sjellĂ« nĂ« shqip nga Onufri 2012.  Ajo pretendon se ka zbuluar ‘testamentin’ e Aleksandrit tĂ« Madh, nĂ« tĂ« cilin ai i drejtohet popullit tĂ« ShkodrĂ«s, por asnjĂ« paraqitje  origjinale tĂ« kĂ«tij dokumenti me rĂ«ndĂ«si nuk na jep dhe nuk ka si tĂ« ketĂ« me atĂ« pĂ«rmbajtje siç na e ofron ajo. Teksti i testamentit tĂ« Aleksandrit tĂ« Madh Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rgatitje e falsifikur, qĂ« nuk ka asgjĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« ajp. Ky falsifikat, sipas  Nadin, Ă«shtĂ« gjetur bashkĂ« me tekstin e “Statuteve tĂ« ShkodrĂ«s”, tĂ« shkruara nĂ« vitin 1469. DorĂ«shkrimi i “Statuseve tĂ« ShkodrĂ«s” dhe testamenti i Aleksandrit tĂ« Madh, janĂ« gjetur nĂ« BibliotekĂ«n e Muzeut Correr nĂ« Venecia, nga studiuesja Lucia Nadin nĂ« vitin 1995.

Publikimi i parë i librit të Nadinit u bë në Itali në vitin 2002. Në vitin 2003, në Shqipëri u botua  në gjuhën shqipe dhe kjo për tu thënë shqiptarëve shikoni se edhe vetë Aleksandri i Madh e ka pranuar se është grek dhe ka luftuar për të ngritur mbretërinë e Greqisë.

Statuset e Shkodrës janë hartuar në gjysmën e parë të vitit 1300 që shoqëroi ngjarjet e qytetit të Shkodrës deri në rënien e qytetit të lashtë në duart e turqve në vitin 1479.

Ja çfarë shkruhej në këtë gjoja testament të Aleksandit të Madh të Maqedonisë, që Lucia Nadin përpiqet të na e sheshë si një dokument të vërtetë, me rëndësi të madhe historike:

“UnĂ« Aleksandri, bir i Filipit, mbretit tĂ« maqedonasve, mishĂ«rim i monarkisĂ«, krijues i PerandorisĂ« Greke, biri i Zeusit, bashkĂ«bisedues i BrahamanĂ«ve dhe i PemĂ«ve, i diellit dhe hĂ«nĂ«s, triumfues mbi mbretĂ«ritĂ« e PersĂ«ve e tĂ« MedĂ«ve, Zoti i BotĂ«s prej ku lind dhe ku perĂ«ndon dielli, nga Veriu nĂ« Jug, pinjoll i farĂ«s sĂ« shquar tĂ« popujve IlirikĂ« tĂ« DalmacisĂ« dhe LiburnisĂ« dhe tĂ« popujve tĂ« tjerĂ« tĂ« sĂ« njĂ«jtĂ«s gjuhĂ« qĂ« popullojnĂ« Danubin dhe zonĂ«n qendrore tĂ« ThrakĂ«s, u sjell dashurinĂ«, paqen dhe pĂ«rshĂ«ndetjet e mija dhe tĂ« tĂ« gjithĂ« atyre qĂ« ndjekin sundimin e botĂ«s.

Duke qenë se ju gjithmonë me jeni treguar të besës dhe të fortë e të pathyeshëm në betejat e bëra krah meje, u jap dhe u dorëzojë juve në zotërim të lirë gjithë hapësirën e Akuilonit e deri në skaj të Italisë së Jugut. Askush tjetër, veç jush, të mos guxojë të vendoset dhe të qëndrojë në ato vende dhe po u gjet ndonjë i huaj, ai do të mund të qëndrojë vetëm si skllavi i juaj, dhe pasardhësit e tij do të jenë skllevër të pasardhësve tuaj.

U shkrua nĂ« KĂ«shtjellĂ«n e qytetit tĂ« AleksandrisĂ«, themeluar prej meje buzĂ« lumit madhĂ«shtor tĂ« Nilit nĂ« vitin XII. Me vullnet tĂ« perĂ«ndive qĂ« nderohen nĂ« mbretĂ«ritĂ« e mia, Zeusit, Marsit, Plutonit dhe MinervĂ«s, perĂ«ndisĂ« sĂ« perĂ«ndive. DĂ«shmitar tĂ« kĂ«tij akti janĂ« Atleti, logotheti i im, dhe 11 princa tĂ« tjerĂ«, tĂ« cilĂ«t unĂ« po i emĂ«rojĂ« si trashĂ«gimtarĂ« tĂ« mi dhe tĂ« tĂ« gjithĂ« BotĂ«s, meqenĂ«se po vdes pa lĂ«nĂ« pasardhĂ«s”.

Ky gjoja testament i Aleksandrit tĂ« Madh Ă«shtĂ« zbuluar dhe pĂ«rkthyer nga studiuesja italiane Lucia Nadin, tĂ« cilin ajo e ka paraqitur nĂ« hulumtimin shkencor, “Statuti de Scutari, della prima meta del secolo XVI con le addizioni fino al 1469”,  Lucia Nadin, 2002, RomĂ«.

            Ky është i ashtuquajturi testament i Aleksandrit të Madh, që na e jep si dokument të mirqenë Nadin dhe që përmban në vetvete mjaft pohime, që nuk janë të vërteta, prandaj nuk pranohet. Ai përbën një shkresë të rreme dhe i shërben qëllimeve të caktuara për të tjetërsuar Alesandrin e Madh dhe historinë e maqedonisë dhe të shqiptarëve. Aleksandri i Madh nuk ka lënë asnjë testament, por me gojë para se të vdesë, perandorinë e tij maqedone e la në duart e gjeneralëve të tij dhe më të zotit prej tyre.

            1-PĂ«r tĂ« njohur nĂ« thelb tĂ« vĂ«rtetĂ«n mbi mbrendinĂ« e kĂ«tij “testamenti falls”, duhet tĂ« njihemi shkrutimisht me historinĂ« e Ballkanit gjatĂ« kohĂ«s sĂ« hekurit, mijĂ«vjeçarit tĂ« fundit p.e.s., kur ka jetuar Aleksandri i Madh.  Historia e njerzimit ndahet nĂ« tri periudha tĂ« mĂ«dha kohore, qĂ« karakterizohen nga organizime tĂ« rĂ«ndĂ«sishme shoqĂ«rore. GjatĂ« gurmesmit nĂ« shoqĂ«rinĂ« njerzore arrihen fillimet e organizimit shoqĂ«ror, lind shoqĂ«ria e mbledhĂ«s–gjuetarĂ«ve. Koha e gurvonit karakterizohet nga ndĂ«rtimi i vendbanimeve tĂ« pĂ«rhershme, ndĂ«rtimi i “farmave” mĂ« tĂ« hershme  (nga fjala “far” e gjuhĂ«s pellazge/shqipe), qĂ« çuan nĂ« ngritjen e fshatrave tĂ« parĂ« nĂ« histori, ku merr rrugĂ« bujqĂ«sia, mbarshtrohet bagĂ«tia, pĂ«rpunohet balta, qumshti, lĂ«kura, dridhet fija dhe fillon tĂ« endet copa me vegjĂ«n e parĂ« dhe njĂ« nga veshjet e para ruhet nĂ« poçeri “Fustanella” pellazgo/shqiptare.  

Ky Ă«shtĂ« QytetĂ«rimi Pellazg, qĂ« ndeshet nĂ« Ballkanin Qendror me qendĂ«r rajonin VinkĂ«-Turdas. Kulmi i kĂ«tij qytetĂ«rimi qe shpikja dhe pĂ«rdorimi i alfabetit tĂ« parĂ«, ku nĂ« poçeri ndeshen fjalĂ«t e para tĂ« shkruara “UJI” dhe “DORA”, qĂ« vĂ«rtetojnĂ« lidhjen e QytetĂ«rimit Pellazg tĂ« VinkĂ«s me shqiptarĂ«t. Me kĂ«tĂ« shoqĂ«ri realizohet edhe teknologjia e metaleve, shkrirja e bakrit.

GjatĂ« kohĂ«s sĂ« bronzit nĂ« Ballkan organizimi shoqĂ«ror pĂ«rsoset mĂ« tej me ngritjen e qytet-shteteve tĂ« para nĂ« historinĂ« e njeriut, qĂ« kishin hapsira tĂ« kufizuara, por shtruar me rrugĂ« me shtĂ«pi disa katĂ«she, rrethuar me mure tĂ« larta me gurĂ« tĂ« mĂ«dhej katĂ«rkĂ«ndĂ«sh, tĂ« lĂ«muar mirĂ«, qĂ« quheshin mure pellazgjike,  qĂ« vendoseshin njeri mbi tjetri pa llaç. KĂ«to mure ruhen ende sot nĂ« TrojĂ«, AthinĂ«, Butrint, Orik, Apolloni, Tomorr, Lis, ShkodĂ«r etj. Fillon qeverisja me ligje dhe tregĂ«tia nĂ« largĂ«si tĂ« mĂ«dha. NĂ« kĂ«tĂ« fushĂ« shquhen mineanĂ«t e KretĂ«s, qĂ« me anijet e tyre “Trireme” (me tre radhĂ« remash/lopatash) arrinin nĂ« AmerikĂ«, Skandinavi, AfrikĂ« etj. (Peza & Peza 2016) etj.  

Gjatë mijëvjeçarit të fundit p.e.s., pra gjatë kohës së hekurit,  në Ballkan shënohen ndryshime të tjera thelbësore në jetën shoqërore dhe politike. Në fillim të kësaj periudhe rajoni banohej vetëm nga fise të ndryshme të shoqërisë pellazge, siç na njofton Herodoti, të cilët flisnin gjuhën pellazge në dialekte të ndryshme, shumë të afërta me gjuhën shqipe. Në organizimin shoqëror fillon  grupimi i fiseve të afërta, duke shënuar lindjen e popujve maqedon, ilir, thrak, dardan, epirot, dak, paeon etj.,  që pasohet nga formimi i mbretërive të para ballkanike prej tyre. Gjatë shekullit 7 p.e.s. ngrihet Mbretëria Maqedone dhe më pas ngrihen edhe mbretëritë Ilire, Epirote, Dardane, Thrake, Dake dhe Peone. Pjesa jugore e Ballkanit në këtë kohë ishte e pushtuar nga Perandoria Persiane, prandaj rajoni mbeti prapa dhe ruante ende organizimin shoqëror të kohës së bronzit,  dhe nuk u arrit të formohej asnjë mbretëri.

Filipi i II i Maqedonisë në vitin 336 p.e.s. i pushton rajonet jugore ballkanike, duke i bërë pjesë të mbretërisë maqedone. Më pas Aleksandri i Madh e shkatërroi Perandorinë Persiane dhe e shtriu pushtetin maqedonas deri në Indi. Në këtë kohë Europa qendrore dhe veriore dhe pjesa rreth e qark Europës në Azi dhe Afrikë sundohej nga fise të paorganizuara si në kohën e gurit gale, kelte, gjermanike, baltike, sllave etj.

Pas luftrash tĂ« ashpra me popujt ballkanikĂ«, romakĂ«t pushtojnĂ« Ballkanin nĂ« vitin 168 dhe jugun e tij mĂ« 146 p.e.s. GjatĂ« kĂ«saj kohe nĂ« jugĂ« tĂ« Ballkanit erdhi fisi i panjohur dhe pa emĂ«r, qĂ« romakĂ«t e quajtĂ«n me emrin “graekoi”, grekĂ«t. Fisi grek ishte pa asnjĂ« shkallĂ« kulture, nuk dihet se nga erdhĂ«n, pasi nĂ« vendin e origjinĂ«s nuk kanĂ« lĂ«nĂ« asnjĂ« dokument kulturorĂ« dhe asnjĂ« tĂ« tillĂ« nuk sollĂ«n, kur erdhĂ«n nĂ« Ballkan.

Aleksandri i Madh i MaqedonisĂ« ka jetuar nĂ« vitet 356-323 p.e.s., kur mbretĂ«ria maqedone ishte nĂ« kulmin e zhvillimit tĂ« saj. Ai nuk i ka njohur grekĂ«t, sepse ata erdhĂ«n nĂ« Ballkan mĂ« shumĂ« se 200 vjet pas tij. Nga kĂ«to tĂ« dhĂ«na historike vĂ«rtetohet qĂ« ajo qĂ« shkruhet nĂ«  falsifikat pĂ«r Aleksandrin e Madh “krijues i perandorisĂ« greke” Ă«shtĂ« njĂ« lajthitje e falsifikatorĂ«ve, sepse Ă«shtĂ« jashtĂ« çdo realiteti. Aleksandri i Madh ka qenĂ« maqedonas, qĂ« nĂ« kohĂ«n e tij ishte shteti mĂ« i fuqishĂ«m i botĂ«s, kur nuk ka ekzistuar as emri “Greqi”. MbretĂ«ria e parĂ« greke nĂ« Ballkan u ngrit nĂ« vitin 1832, kur dhe mbreti ishte gjermani Oto d.m.th. rreth 2000 vjet pas popujve shqipfolĂ«s ilirĂ«ve, maqedonĂ«ve, thrakĂ«ve, dakĂ«ve etj. 

2-NĂ« “testamentin” e falsifikuar shkruhet “u shkruar nĂ« Aleksandri”, qytet nĂ« buzĂ«n e Nilit nĂ« Egjipt, themeluar nga Aleksandri i Madh. Por dihet se Aleksandri i Madh nuk ka vdekur nĂ« Aleksandri, por nĂ« Babiloni, mijĂ«ra kilometra larg Egjiptit.  KĂ«shtu njĂ« dokument i tillĂ« nuk mund tĂ« formulohej nĂ« Aleksandri nga AĂ«elsandri i Madh.

3-Emrat e perĂ«ndive, qĂ« jepen nĂ« dokumentin e sajuar nga Naidin, pĂ«rveç kryeperendisĂ« Zeus, i njohur nĂ« kohĂ«n e Aleksandrit tĂ« Madh,  emrat e tjerĂ« Marsi, Plutoni dhe Minerva, janĂ« emra latin tĂ« perĂ«ndive pellazge, qĂ« nuk kanĂ« qenĂ« tĂ« njohura nĂ« kohĂ«n e Aleksandrit tĂ« Madh, prandaj ai nuk ka si ti ketĂ« ditur ato. “ Marsi” Ă«shtë  perĂ«ndia “Aresi Pellazg”, perĂ«ndia e lufĂ«s dhe bujqĂ«sisĂ«, “Plutoni” Ă«shtĂ« emĂ«rtimi latin i “Hadi Pellazg”, perĂ«ndia e nĂ«ntokĂ«s, ndĂ«rsa “Minerva” Ă«shtĂ« emĂ«rtimi latin i “PerĂ«disĂ« Athina”, perĂ«ndia pellazge e diturisĂ«, poezisĂ«, mbĂ«shtetĂ«se e artit dhe tregĂ«tisĂ«. PerĂ«ndesha Athina ka qenĂ« edhe mbrojtĂ«se e qytetit, qĂ« pĂ«r nder tĂ« saj do tĂ« quhej Athina.

Në kohën e Aleksandrit të Madh kanë qenë njohur vetëm emërtimet pellazge të perëndive, ndërsa emërtimet latine për perënditë pellazge janë shumë më të vona, gjatë erës sonë dhe të panjohura për Aleksandrin e Madh. Edhe këto emra latin të perëndive pellazge, që janë riemërtuar nga latinët gjatë shekujve të parë të erës sonë, përbëjnë të dhënë të rëndësishme, që e fakton të rremë testamentin e paraqitur nga Naidin.

4-NĂ« atĂ«, qĂ« Naidin paraqet si testament tĂ« Aleksandrit tĂ« Madh, shkruhet qĂ« ai nuk ka lĂ«nĂ« trashĂ«gimtarĂ«. Por e vĂ«rteta Ă«shtĂ« se Aleksandri i Madh me gruan e tij RoksanĂ«n, princeshĂ«n persiane, kanĂ« patur njĂ« djalĂ«, qĂ« lindi pas vdekjes sĂ« Aleksandrit dhe u quajt Aleksandri i IV. Aleksandri i IV bashkĂ« me t’ëmĂ«n RoksanĂ«n dhe gjyshen Olimpia, e Ă«ma e Aleksandrit tĂ« Madh, u vranĂ« barbarisht sĂ« bashku me urdhĂ«r tĂ« mbreti KasandĂ«r tĂ« MaqedonisĂ« nĂ« luftĂ«n pĂ«r pushtet.

5-Një problem kyç, që lidhet me Aleksandrin e Madh, është gjuha e tij ose gjuha maqedone. Maqedonët ashtu si ilirët, epirotët, thrakët, dakët dhe popujt e tjerë në Ballkan dheAndoll, që lindën nga trungu pellazgjik, e kanë shkruar gjuhën e tyre me alfabetin e trashëguar nga  pellazgët, i njohur gjerësisht gjatë mijëvjeçarit të fundit p.e.s. dhe duke e përshtatur për gjuhën e tyre. Ruhen mjaft  dokumete gjuhësore, mbishkrime të gjuhës maqedone, që nuk janë studiuar nga gjuhtarët shqiptarë, në Shqiperi apo Maqedoni.  Nga kjo neglizhencë kanë përfituar falsifikatorët dhe gjuhën maqedone e kanë trajtuar si një formë e greqishtes. Falsifikimi i gjuhës maqedone më pas çoi edhe në falsifikimin e Maqedonisë si provincë greke në lashtësi dhe të Aleksandrit të Madh si grek.

Vitet e fundit u bĂ« e mundur studimi i disa mbishkrimeve tĂ« gjuhĂ«s maqedone nga studiuesi Shaban Berisha nga Kosova, tĂ« cilat pĂ«rkojnĂ« me gjuhĂ«n shqipe. NĂ« librin “GjuhĂ«t e lashta tĂ« Ballkanit dhe Anadollit
.Peza L.& L.2018”, gjinden tĂ« dhĂ«na tĂ« plota pĂ«r gjuhĂ«n e lashtĂ« maqedone, e cila afron shumĂ« me gjuhĂ«n shqipe, sepse Ă«shtĂ« me origjinĂ« pellazgjike ashtu si dhe shqipja dhe pĂ«rbĂ«n njĂ« formĂ« tĂ« lashtĂ« tĂ« gjuhĂ«s shqipe. KĂ«to dokumente vĂ«rtetojnĂ« atninĂ« maqedone/shqiptare tĂ« MaqedonisĂ« sĂ« lashtĂ« dhe sigurisht edhe tĂ« Aleksandrit tĂ« Madh.  

GrekĂ«t kanĂ« historinĂ« e tyre dhe kĂ«saj nuk mund ti shtohen kryetrima, heroj dhe ngjarje, qĂ« nuk janĂ« pjesĂ« e saj, duke i hequr nga historia e popullit shqiptarĂ«.  GrekĂ«t kanĂ« ardhĂ« nĂ« Ballkan gjatĂ« shekullit tĂ« fundit p.e.s. dhe pĂ«rmenden pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« histori nga romakĂ«t me emrin “graekoi”, kur pushtuan Ballkanin, si fis pa emĂ«r, barbar dhe pa asnjĂ« nivel kulturor.   Nuk dihet nga erdhĂ«n, sepse nĂ« vendin e origjinĂ«s nuk kanĂ« lĂ«nĂ« asnjĂ« dokument kulturor, edhe nĂ« vendi e ri nuk sollĂ«n asnjĂ« tĂ« tillĂ«. GrekĂ«t kur erdhĂ«n nĂ« Ballkan gjetĂ«n tĂ« ngritura mbretĂ«ritĂ« maqedone, ilire, thrake, epirote, dardane, dake, qytete me pallate dhe rrugĂ« tĂ« shtruara, faltore tĂ« shumta tĂ« perĂ«ndive pellazge, shtresa e lartĂ« dinte shkrim e kĂ«ndim, qĂ« dĂ«shmohet nga mbishkrimet e shumta nĂ« DurrĂ«s, Apolloni, Butrint, AthinĂ«, Korinth e gjetkĂ«. Ballkani gjatĂ« pushtimit romak u emrua “Provinca ilire” dhe bĂ«nte pjesĂ« nĂ« PerandorinĂ« Bizantine dhe u zotĂ«rua nga kultura dhe gjuha ilire. Disa nga perandorĂ«t e Bizantit kanĂ« qenĂ« me origjinĂ« ilire si Konstantini i Madh, Justiniani i Madh etj. GrekĂ«t asnjĂ« rol nuk kanĂ« luajtur deri nĂ« vitin  1832, kur u ngrit MbretĂ«ria Greke pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« histori me mbretin bavarez Oto, nĂ« sajĂ« tĂ« kryengritjes arvanitase.

Problemet historike filluan pas luftës ruso-turke, kur fuqitë europiane ju kundërvunë Turqisë për ta larguar nga Europa. Në këtë kohë njerzit që vizitonin Greqinë mahniteshin me monumentet antike dhe duke mos njohur historinë, konsideronin grekët si krijuesit e tyre. Duke dashur të shporrin Turqinë nga Europa ju dha përrahje e madhe Greqisë, duke ngritur mithin e Greqisë së lashtë, grekëve të lashtë, periudhës helenistike, por të gjitha në korriz të historisë së shqiptarëve.

Ja si e shpjegon kĂ«tĂ« Nikos Dimou, njĂ« nga shkrimtarĂ«t dhe komentatorĂ«t mĂ« tĂ« shquar grekĂ«. Ai Ă«shtĂ« autor i shumĂ« artikujve, emisioneve televizive dhe radio. Ai ka shkruar mĂ« shumĂ« se 60 libra, duke pĂ«rfshirĂ« poezinĂ«, satirĂ«n, filozofinĂ«, teorinĂ« politike. Ndoshta libri i tij mĂ« i famshĂ«m Ă«shtĂ«: “NĂ« mjerimin e tĂ« qenurit grek”.  Nikos Dimou lindi nĂ« AthinĂ« nĂ« vitin 1935. Ai studioi letĂ«rsi angleze dhe franceze nĂ« AthinĂ« dhe filozofi nĂ« Mynih.

Profesori grek N. Dimou, në një intervistë për New York Times në vitin 2012 thotë:
“Ne flisnim shqip dhe quanim vetveten BizantinĂ«â€, por atĂ«here Winckelmann, Goethe, Viktor Hugo, Delacroix, tĂ« tĂ«rĂ« na thanĂ«, “Jo, ju jeni GrekĂ«, pasardhĂ«s direktĂ« tĂ« Platonit e Sokratit”, dhe atĂ«here filluan problemet.

Kam 12 vjet që them nuk ka grek, vetëm Akademia jonë e shkencave nuk më beson. Nuk lash gjë pa lexuar dhe nuk dilnin asgjëkundi, dilnin vetëm shqiptar.

Faktet historike janĂ« shumĂ« kokĂ«forta dhe ne shqiptarĂ«t u pĂ«rvĂ«luam nga krijimi i GreqisĂ« fallco se na morĂ«n padrejtĂ«sisht njĂ« territor dhe njĂ« popullsi tĂ« madhe qĂ« na u tjetĂ«rsua. Ata shqiptarĂ« qĂ« nuk pranuan tĂ« bĂ«heshin grekĂ« fallco u dĂ«buan. Krijimi i grekĂ«ve fallco, Ă«shtĂ« ndoshta marrĂ«zia mĂ« e madhe nĂ« historinĂ« e njerĂ«zimit dhe aventura mĂ« e madhe qĂ« kanĂ« bĂ«rĂ« disa shtete Evropiane”.

 NdĂ«rsa M. Glenny, autor mbi historinĂ« e Ballkanit: “The Balkans, nacionalism, war and the Grait Power” 1999, f. 26 shkruan: “ Vite mĂ« pĂ«rpara koncepti i shtetit grek (i cili ishte produkt i politikĂ«s sĂ« fuqive tĂ« mĂ«dha) nuk ka ekzistuar, grekĂ«t nuk e dinin cilĂ«t ishin. Madje, sipas anthropologut Roger Just shumĂ« nga grekĂ«t e shekullit 19 qĂ« sapo kishin fituar pavarĂ«sinĂ« nga Turqia, jo vetĂ«m qĂ« nuk e quanin veten helenĂ«, por as qĂ« flisnin greqisht, por flisnin nĂ« gjuhĂ«n shqipe, vllahe dhe sllave”. 

TĂ« gjitha kĂ«to sa shkruam mĂ« sipĂ«r vĂ«rtetojnĂ« se historia Ă«shtĂ« e qartĂ« dhe duhet pranuar. VĂ«rtetohet gjithashtu se “Testamenti i Aleksandrit tĂ« Madh” paraqitur nga Naidin pĂ«rbĂ«n njĂ« falsifikat tĂ« fĂ«lliqur, qĂ« ka pĂ«r qĂ«llim tĂ« tjetĂ«rsojĂ« atninĂ« maqedone/shqiptare tĂ« Aleksandit tĂ« Madh dhe historinĂ« e MaqedonisĂ« dhe ta bĂ«jĂ« Aleksandrin e Madh grek dhe epokĂ«n e tij pjesĂ« tĂ« historisĂ« sĂ« GreqisĂ«.

Prandaj “Testamenti” i dhĂ«nĂ« nga Naidin, nuk mund tĂ« pranohet si dokument i vĂ«rtetĂ«, sepse Ă«shtĂ« nĂ« kundĂ«rshtim me historinĂ«.

Kritika tĂ« forta pĂ«r tjetĂ«rsimin e historisĂ« sĂ« MaqedonisĂ«, tĂ« trajtimit tĂ« maqedonĂ«ve tĂ« lashtĂ« si grekĂ« dhe tĂ« njĂ«simit tĂ« gjuhĂ«s maqedone me gjuhĂ«n greke, janĂ« bĂ«rë  sidomos ndaj historianĂ«ve A.B. Daskalakis, Nicholas Martis, Manolis Andronikos, Michael Sakellariou, Malcolm Errington, N.G.I.Hammond dhe Michael Wood, qĂ« ndodhen nĂ« studimin e shpĂ«rndarĂ« nĂ« internet “THE DISTORTIONS OF THE MODERN WESTERN AND GREEK HISTORIANS”/ ShtrembĂ«rimet e perĂ«ndimeit modern dhe historianĂ«t grekĂ«/.

Pragë-Golem, 2 korrik 2019

*E derguan per Diellin-autoret e shkrimit

↧

Dedication and Blessing of the Shrine for St. Mother Teresa of Albania in Ossining

July 22, 2019, 7:20 am
$
0
0

by Joe DioGuardi*/

It was a wonderful day on the grounds of the St. Augustine Church in Ossining, New York, when, on June 20, 2019, the Papal Nuncio of Albania came to dedicate the shrine and bless the statue of St. Mother Teresa of Albania. 

The Nuncio, Archbishop Charles Brown, officiated the ceremony with St. Augustine’s pastor, Fr. Brian T. McSweeney, and former pastor, Msgr. Hilary Franco.  Also present were Fr. Peter Popaj, pastor of Our Lady of Shkodra Albanian Church in Hartsdale, New York, Fr. Gjergj Meta, the Catholic Metropolitan of the Archdiocese of Tirana and Durres, Albania, and former Member of Congress Joe DioGuardi, a parishioner of St. Augustine Church and founder of the Albanian American Civic League.

The idea for the shrine and statue of Mother Teresa was first conceived some ten years ago by then St. Augustine Church pastor Msgr. Hilary Franco, who knew Mother Teresa personally, and even attended her State funeral in Calcutta, India, where she founded her religious order of nuns that she named the Missionaries of Charity.  Msgr. Franco publicly announced this plan on the occasion of the annual dinner of St. Augustine Church in 2009.  He was joined by then New York Archbishop, now Cardinal, Timothy Dolan, Fr. Popaj, Joe DioGuardi, Shirley Cloyes DioGuardi, and 50 Albanian American parishioners of Our Lady of Shkodra Church who supported the Albanian American Civic League and Foundation in planning for the shrine and the statue.

DioGuardi opened the ceremony on June 20, which was attended by more than 200 Albanian Americans, by thanking all for coming to his parish in Ossining and by giving special thanks to Fr. McSweeney, Msgr. Franco, Archbishop Brown, and to Zef and Lina Balaj for their sponsorship of the statue of St. Teresa in the name of Zef’s deceased mother and father, Gjon and Zoja Balaj.  In his comments, DioGuardi remembered the day 26 years ago, on April 25, 1993, when he joined with Mother Teresa and Pope John Paul II at the investiture of four Albanian priests as bishops at the newly reopened and reconstituted cathedral in the center of Shkodra, shortly after atheistic communism was brought down in Albania.  One of the bishops was Zef Simoni who incredibly survived the barbaric Stalinist Communist regime of Enver Hoxha in horrible prisons for more than 45 years.  The other bishops invested by the Pope were Franco Illine, Rrok Mirdita, and Robert Ashton.

DioGuardi concluded his comments before the dedication and blessing of the shrine and statue by Papal Nuncio Brown with the words of St. Mother of Teresa of Albania when she said, “By blood I am Albanian, by citizenship I am Indian, and by faith I am a Catholic nun who by my profession belongs to the world, but by faith I belong entirely to the Sacred Heart of Jesus.”

 * New York, June 20, 2019

Hon. Joseph J. DioGuardi

President, Albanian American Civic League

www.aacl.com

jjd@aacl.com

(914) 671-8583

↧

LUFTA NDARËSE VAZHDON

July 23, 2019, 5:09 pm
$
0
0

NGA  ASLLAN  BUSHATI/

Shteti totalitar i E.HoxhĂ«s e çoi luftĂ«n e klasave nĂ« ShqipĂ«ri, mĂ« në  ekstrem se çdo vend tjetĂ«r komunist  nĂ« botĂ«. Çdokush kishe frikĂ« ti shkonte dikujt nga e ashtuquajtura ” klasa e pĂ«rmbysur” (sikur tĂ« mos ishin shqiptar)  edhe  pĂ«r ngushullim, nĂ« rast fatkeqĂ«sie nĂ« familje edhe kur e kishe tĂ« afĂ«rt (gjak e gjini). Madje shpesh pĂ«r kĂ«tĂ« duhet tĂ« merrje leje tek “nĂ«na “ parti. Kjo  dukshĂ«m erdhi si njĂ« ndarje e re nĂ« popull tonĂ« multifetar, gjë  qĂ« nuk kishte  ndodhur mĂ« parë  nĂ« historinĂ« tonë  mijra vjeçare. Edhe pushtuesit tentuan ndarjen me idetĂ« e tyre fetare, por nuk ia arritĂ«n qĂ«llimit. Kurse komunizmi e arriti ndarjen  e thellĂ« nĂ«pĂ«rmjet luftĂ«s klasave, kĂ«saj “mortaje” vrasĂ«se kombĂ«tare. 

Me kĂ«tĂ« rast do tĂ« cek shkarazi dy ngjarje nga jeta ime  nĂ« dy periudha kohore  tĂ« ndryshme pĂ«r tĂ« arritur nĂ« njĂ« pĂ«rfundim. SĂ«pari: nĂ« dimrin e vitit 1989 shkova nĂ« fshatin tim MidhĂ« –Burrel pĂ«r tĂ« takuar familjarĂ«t e mi. Kishte qenĂ« furtunĂ« dhe ishin rrĂ«zuar disa  shtylla tĂ« rrjetit elektrik. PĂ«r tĂ« ringritur linjĂ« po punonin rreth njĂ«zet burra, ndĂ«r tĂ« cilĂ«t  ishte edhe Abas Sula, njĂ« i burgosur politik pĂ«r 25 vite (por edhe kushĂ«riri im nga Nana). I takova tĂ« gjithĂ« pĂ«rfshi edhe Abazin.  Pas dy ditĂ«sh mĂ« thirrĂ«n nĂ« MinistrinĂ« e Mbrojtjes pĂ«r ballafaqim me njĂ« letĂ«r anonime (sipas autoriteteve) por qĂ« nĂ« fakt ishte shkruajtur nga dy bashkfshatarĂ« tĂ« mi, duke mĂ« qortuar fort se kisha shpĂ«rfillur “luftĂ«n e klasave” duke i dhĂ«nĂ« dorĂ«n “armikut tĂ« klasĂ«s” dhe kushĂ«ririt tim Abas Sula.

 Së dyti: Në kohën kur Fatos Nano vuante dënimin në burgun e Bënçës në Tepelenë, ndërroi jetë nëna e tij Marie Nano, (por edhe pedagogia ime e Shkollës Ushtarake Skënderbej). Në këtë kohë  shteti totalitar ishte përmbysur e një frymë më pajtuese kombëtare dukej në horizont, në radhë të parë  për meritë të përndjekurve politik  të sistemit komunist. Unë mbaja postin e Drejtorit në Ministrinë e Mbrojtjes dhe i veshur civil, mora pjesë në ceremoninë e varrimit të pedagoges time Marie Nano. Pas dy ditësh më thirri në zyrë ish Ministri (i ndieri Safet Zhulali) duke kërkuar shpiegime për këtë ndodhi. Unë i thashë se kam qenë në ceremoninë mortore të pedagoges time Marie Nano e cila më ka dashur shumë si ish skënderbegas, por që edhe unë e kam dashur shumë ish pedagogen time. Më lejoni tju bëj me dije se në qoftë se Violeta Bylyku- Mejdani (motra e Rexhep Mejdanit), qoftë larg ndërron jetë, unë do të shkoj në ceremoninë e saj se e kam patur pedagoge  dhe e kam dashur shumë ashtu siç edhe ajo më ka dashur e respektuar. Nese gjykoni se kam vepruar gabim, pres i qetë çdo ndëshkim.

Ish Ministri u mendu pak dhe më tha: nuk ke bërë asgjë gabim, jemi shqiptar, njerëz të një gjaku, madje të kërkoj të falur që ta përmenda. Disa ditë më vonë në mbledhjen me drejtuesit e Ministrisë më kërkoi përsëri të falur publikisht. Unë edhe sot pas gati çerek shekulli e kujtoj me respekt këtë qëndrim të të ndierit  Safet Zhulalit.

Tani le të këthehemi në ditët e sotme dhe të bëjmë krahasim me të shkuarën për të parë se ku jemi e ku po shkojmë?. Me  këtë rast nuk kam ndërmend  të marr në mbrojtje asnjë politikan,  për asnjë arsye  dhe nuk pajtohem me askënd, nëse me dije ose pa dije i ka fryrë  frymës  së  një ndarje të re kombëtare postkomuniste.

E them këtë sepse sot në masmedia, çdo ditë e në përmasa vetëm në ngjitje, ka një sulm të paparë gjithformësh të Kryeministrit Edi Rama  kundër opozitës. Ai  kudo e me plot gojën e konsideron atë tradhëtare të vendit (siç bënte Enveri në kohën e tij me klasën e përmbysur). E konsideron përgjegjese për mos ecjen e vendit përpara, pengesa kryesore për mos integrim në BE, pengesa kryesore për mosrealizimin e reformave të  planifikuara, pengesë për gjithçka. Insistimi i tij  mediatik është ngulitja në mendjen e simpatizantëve të tij se e djathta shqiptare ka qenë është e do të jëtë tradhëtare e interesave madhore të Shqipërisë. Sipas tij vetëm të majtët janë mençuria e kombit,  vetëm ata janë  gjeneruesit e bartësit e ideve madhore , vetëm ata dhe askush tjetër mund të bëjnë shtet dhe se vetëm ata  mund ta çojnë Shqipërinë përpara. Pra të majtët (sipas llogjikës ediramase) janë atdhetarët, kurse krahu tjetër pra  të djathtët janë tradhëtarët. 

Për një periudhë të gjatë, është thënë se fajin e ka Saliu, më pas  qeveria e më parëshme,  kurse tani opozita e rrugëve , qaramane, përtace, gjumashe  e paaftë etj etj. Pra ky është këndshikimi i Kryeministri tonë të zgjedhur për të drejtuar Shqipërinë dhe jo vetëm të majtën. Por fatkeqsisht ai po tregon se është   mbjellësi e gjeneruesi më i madh i një lufte të  pafund ndarëse në një vend të vogël e në  një mikro shteti siç është Shqipëria.

Kujt i shërben kjo ndarje kaq e fortë dhe e vrazhdët në dy kampe gati armiqësore në Shqipëri, sikur të jetë prag lufte civile? Pse zgjedhjet vidhen e vidhen pafund edhe kur janë një partiake (si ato të 30 qershorit 2019) dhe askush nuk ndëshkohet? Pse synohet kapja e sistemit të drejtësisë, e drejtimit dhe menaxhimit të gjithçkaje në shtetin shqiptar? Pse endet pambarimisht pas PPP-ve (partneriteti publik privat) i cili ka krijuar një hendek financiar rreth tre miliardë euro , një gurë i rëndë  ky në qafën e çdo shqiptari për tridhjetë vitet e ardhëshme? A mos vallë disa kanë vjedhur aq  shumë saqë  pasuria e tyre (përfshi edhe ata vetë  ) rrezikohet të ekspozohet? A mos vallë qaravitjet tek ndërkombëtarët dhe lyerja e rrotës disa prej tyre , shërben si bunker mburojë për fshehjen e pasurisë së krimit të shtetarëve të lartë? A mos bëhet gjithë kjo përplasje shoqërore për karreigen e një personi të vetëm (qoftë ky kryeministër) apo edhe të  një grupi të vogël  rreth tij)?

 Mendoj se po. Madje dua të shtoj se edhe disa ndërkombëtar në Tiranë kanë jo pak përgjegjesi për heshtjen para këtyre fakteve të hidhura  ose edhe të të  qënit bashkfajtor me Edi Ramën. Kur vjen puna për të mbrojtur Edi Ramën  ata kanë në majë të gjuhës  gjithato lloje  rrumbullakosjesh  diplomatike e frazash pakuptim vetëm që ti shërbejnë atij.  Por kur është fjala  për tu shprehur për qëndrimet dhe veprimet e opozitës , nuk ka më  diplomaci por shprehje të hapura dashakeqsie e mospranimi. Kjo e ka emrin njëanëshmëri.

Opozitës , intelektuakëve,studentëve, shoqërisë civile dhe çdo shqiptari të ndershëm, i del për detyrë të mbrojë unitetin kombëtar nga kjo qasje që shkon kah përplasja e dhunëshme  civile.Të ruaj vendin nga një llojë  lufte e re klasash për karriget dhe pasurinë e një grushti shtetarësh të korruptuar e të inkriminuar. Kjo masë e madhe njerzish lypset ti bashkangjitet  opozitës dhe në mënyrë demokratike duke aplikuar hap pas hapi të 52 elementët e mosbindjes civile të eci përpara për një qeveri tranzitore dhe zgjedhje të lira, të nderëshme e të drejta.

↧
↧

“DARSIA”, VENDBANIM I FISIT ILIR TË DAORSËVE

July 27, 2019, 10:56 am
$
0
0
Harun Greca 1942-2016/

“DARSIA”, VENDBANIM I FISIT ILIR TË DAORSËVE, GJURMË JETE 3200-1500 VJET PARA KRISHTIT/

– NĂ« gjurmĂ« tĂ« historisĂ« s Ă«  DarsisĂ«  sĂ«  LushnjĂ«s dhe Peqinit nga LashtĂ«sia deri mĂ« 1944 pĂ«rmes shfletimit tĂ« librit”DARSIA” shkruar nga studiuesi Harun Greca. Shfletimi bĂ«het si homazh pĂ«r MĂ«suesin tim, kolegun, kushĂ«ririn si dhe nĂ« respekt e nderim të  DarsisĂ« nga vij.

– NĂ« kĂ«tĂ« libĂ«r enciklopedi autori pĂ«rpiqet qĂ« tĂ« sjellĂ« nĂ« vĂ«mendje historinĂ« e DarsisĂ« sĂ« harruar, duke u mbĂ«shtetur nĂ« qindra dokumente arkivore, nĂ« tĂ« dhĂ«nat arkologjike, etnografike, gjuhĂ«sore si dhe nĂ« ToponiminĂ«, udhĂ«timin nĂ«pĂ«r shekuj tĂ« banorĂ«ve tĂ« saj, por edhe betejat qĂ« janĂ« zhvilluar nĂ« Darsi, pĂ«rfshi edhe marshimin e ushtrisĂ« sĂ« Jul Ç ezarit gjatĂ« pĂ«rballjes me Pompeun nĂ« betejĂ«n pĂ«r DurrĂ«sin; merret me bĂ«mat nĂ«pĂ«r shekuj tĂ« darsianĂ«ve, mĂ«nyrĂ«n e  jetesĂ«s sĂ« tyre, zakonet dhe traditat,pushtimin osman, Islamizimin dhe GjurmĂ«t e KrishtĂ«rimit, arsimimin, qĂ«ndrĂ«n dhe pjesmarrjen nĂ« luftra, bujqĂ«sinĂ« dhe blegtorinĂ« etj.

– NĂ« faqet e kĂ«tij libri pĂ«rshkruhen pĂ«r tĂ« parĂ«n herĂ« me detaje dy tragjedi tĂ« pĂ«rgjakura; ajo e marsit tĂ« vitit 1913, kur serbĂ«t therĂ«n 27 burra dhe lanĂ« pas toponimin “Ke t’thermit” si dhe ajo e 24 tetorit 1943 , kur Mehmet Shehu nĂ« krye tĂ« BrigadĂ«s sĂ« ParĂ« dhe nĂ« prani tĂ« Dushan MugoshĂ«s pushkatoi 72 burra tĂ« pafajshĂ«m duke lĂ«nĂ« pas toponimin”Ke t’vramit”.

                                     ***

Harun Greca, djali i xhaxhit tim, i bir i Tahirit dhe Behijes, u lind më 1942 në Gjuzaj, komuna Ballagat, Lushnje. I arsimuar me vështirësi për shkak të izolimit të zonës, ai arriti të kryente studimet në shkollën e mesme në Tiranë, dhe ta plotësonte me korrespondencë arsimimin e lartë falë vullnetit dhe pasionit për studime. Universitetin e Tiranës e përfundoi me korrespondencë në Fakultetin e Filologjisë, në degën Gjuhë dhe Letërsi. E kam pasë mësuesin tim të parë që në fillesat e arsimit fillor, ndërsa më pas edhe koleg e këshillues. Haruni shquhej në fushën e studimeve dhe ka një kontribut të jashtzakonshëm në historikun e arsimit të Lushnjës, por në mënyrë të veçantë në Darësi. Edhe si mësues, edhe si drejtor shkolle, ai meritoi respektin dhe mirënjohjen e nxënësëve, prindërve dhe mësuesëve. Janë me dhjetëra breza nxënësish që kanë marrë mësime prej tij.

Haruni ndĂ«rroi jetĂ« me 28 Qershor 2016 nĂ« TiranĂ«. Shkolla 9 vjeçare e Gjuzajt, ku ai dha mĂ« shumĂ« se tri dekada kontribut, sot mbanĂ« emrin e tij: Shkolla 9 vjeçare”Harun Greca” Gjuzaj. Haruni sĂ« bashku me bashkshorten e tij, Liri(ndjesĂ« pastĂ«), rritĂ«n dhe edukuan 3 fĂ«mijĂ« shembullorĂ«, LeonorĂ«n, mĂ«suese pĂ«r shkollat e Mesme, Alabanin- mjek reanimator nĂ« TiranĂ«, SilvanĂ«n -Pedagoge nĂ« Universitetin ShtetĂ«ror.

Krahas kontributin si mësues, drejtues shkolle, Haruni la pas artikuj të shumtë studimorë në organet e shtypit pedagogjik, por dhe librat e botuara:

1-Darësia

 2- Mësonjëtoret e Draësisë

3- Gjuha Shqipe 9-, tekst mësimor për klasën e nëntë të shkollës 9 vjeçare dhe

4- “Gjuha Shqipe 9”, LibĂ«r ndihmĂ«s pĂ«r mĂ«suesit (bashkautor).

I ndjeri studues, njĂ« ndĂ«r kontributorĂ«t mĂ« tĂ« spikatur tĂ« arsimit nĂ« DarĂ«sinĂ« e LushnjĂ«s, dhe jo vetĂ«m, na ka lĂ«nĂ« pas si njĂ« vlerĂ« e veçantĂ«, njĂ« libĂ«r historik me vlera jo vetĂ«m pĂ«r darsianĂ«t, por edhe çdo lexues e nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« veçantĂ« pĂ«r studiuesit, librin”DARSIA”.

  NĂ« njĂ« farĂ« mĂ«nyre historia e krahinĂ«s rebele kishte mbetur ilegale nĂ« kohĂ«n e diktaturĂ«s edhe pĂ«r shkak tĂ« dominionit nacionalist gjatĂ« viteve tĂ« LuftĂ«s sĂ« DytĂ« botĂ«rore, por dhe tĂ« gjurmĂ«ve biografike qĂ« ajo la pas. PĂ«r rrjedhojĂ« tĂ« ngjarjeve krahina mbeti pa infrastrukturĂ«, pa investime, pa ujĂ« tĂ« pijshĂ«m, pa rrugĂ« automoblistike. BijtĂ« e kĂ«saj zone deri vonĂ« nuk ksihin shkollĂ« tĂ« mesme, dhe izolimi i privonte pĂ«r tĂ« zbritur nĂ« qytetin e LushnjĂ«s pĂ«r tĂ« vijuar arsimin e  mesĂ«m. Darsia u ndĂ«shkua edhe pĂ«r shkak tĂ«  biografisĂ« sĂ« saj antikomuniste. Por autori , kur e shkroi librin, nuk i vuri si qĂ«llim vetes tĂ« merrej me biografinĂ« e krahinĂ«s dhe me 45 vitet e lĂ«ngimit tĂ« saj; ai pĂ«rpiqet qĂ« tĂ« sjellĂ« nĂ« vĂ«mendje historinĂ« e DarsisĂ« sĂ« harruar, ToponiminĂ«, udhĂ«timin nĂ«pĂ«r shekuj tĂ« banorĂ«ve tĂ« saj, por edhe betejat, pĂ«rfshi edhe ushtrinĂ« e Julçezarit gjatĂ« pĂ«rballjes me Pompeun nĂ« betejĂ«n pĂ«r DurrĂ«sin; merret me bĂ«mat nĂ«pĂ«r shekuj tĂ« darsianĂ«ve, mĂ«nyrĂ«n e  jetesĂ«s sĂ« tyre, zakonet dhe traditat,pushtimin osman, Islamizimin dhe GjurmĂ«t e KrishtĂ«rimit etj, arsimimi, qĂ«ndresa dhe pjesmarrja nĂ« luftra, bujqĂ«sina dhe blegtoria etj
. NĂ« faqet e kĂ«tij libri pĂ«rshkruhen pĂ«r tĂ« parĂ«n herĂ« me detaje dy tragjedi tĂ« pĂ«rgjakura; ajo e marsit tĂ« vitit 1913, kur serbĂ«t therĂ«n 27 burra dhe lanĂ« pas toponimin “Ke t’thermit” si dhe ajo e 24 tetorit 1943 , kur Mehmet Shehu nĂ« krye tĂ« BrigadĂ«s sĂ« ParĂ« dhe nĂ« prani tĂ« Dushan MugoshĂ«s pushkatoi 72 burra tĂ« pafajshĂ«m duke lĂ«nĂ« pas toponimin”Ke t’vramit”.

KU NDODHET DARËSIA?

Para se tĂ« japim burimin e emĂ«rtesĂ«s sĂ« krahinĂ«s le tĂ« prezantojmĂ« vendodhjen e DarsisĂ« sipas librit “DARSIA” botim i vitit 2010 nga ShtĂ«pia Botuse”Globus R”, libĂ«r me 310 faqe i ilustruar me fotografi, harta, gjetje arkologjike tĂ« lashtĂ«sisĂ«, vizatime, dhe burime tĂ« shumta bibliografike e arkivore.

DARSIA, shkruan autori, e ndodhur në zemër të Shqipërisë, ngritur mbi gjunjë mes dy fushave; të Myzeqesë dhe asaj të Peqinit, e banuar 3200-1500 vjet para Krishtit, e gjelbëruar përjetësisht prej ullinjëve shekullorë, e përshkuar kryq e tërthorë nga rruga më moderne e kohës, EGNATIA, me banorët e saj punëtorë, krijues e të talentuar, me ekonomi e kulturë të zhvilluar, ka qenë zonjë mbi zonjat.

Gjeografikisht, Darsia Ă«shtĂ« vazhdim i zonĂ«s kodrinore tĂ« DumresĂ«, ka tĂ« njĂ«jtin reliev, klimĂ« e bimĂ«si, por pĂ«rbĂ«n njĂ«si tĂ« veçanta sa i takon tĂ« dhĂ«nave nĂ« fushĂ«n e shkencĂ«s sĂ« etnografisĂ«(nĂ« tradita, nĂ« mĂ«nyrĂ«n e jetesĂ«s, nĂ« kulturĂ«n materiale, artistike, shoqĂ«rore e shpirtĂ«rore). NĂ« Veri kufizohet me Peqinin e RrogozhinĂ«n nĂ« Shkumbin, nĂ« lindje me DumrenĂ« nĂ« Trash, Pekisht, RrasĂ«, ÇerragĂ«, KosovĂ« e VogĂ«l e Stan KarbunarĂ«. JĂ« JugĂ« dhe nĂ« perĂ«ndim me fushĂ«n e MyzeqesĂ« nĂ« autostradĂ«n Lushnje-RrogozhinĂ« deri tek ura mbi Shkumbin. PĂ«rfshihet nĂ« rrethin e LushnjĂ«s dhe tĂ« Peqinit dhe pĂ«rbĂ«het nga dy pjesĂ«: Darsia e LushnjĂ«s dhe Darsia e Peqinit. Ajo ka pamjen e shumkĂ«ndshit tĂ« çrregullt, shtrirĂ« e mbĂ«shtetur nĂ« Myzeqe dhe Dumre dhe laget e freskohet nĂ« ujrat e rrjedhshĂ«m tĂ« Shkumbinit.

Relievi përgjithësisht është kodrinor. Ka vetëm pak fushë në të majtë të rrjedhës së Shkumbinit dhe disa lugina në brendësi të saj. Majat më të larta të kodrave janë: Karthneku 325 m mbi nivelin e  detit, Mollasi 299 m, Shkujka në Shegas 282 m, Mollagjeçi në Ballagat 275 m, Sopi i Bardhokut në Kurtinë 239 m, dhe Balaj 230 m. Dikur të veshura me drurë e shkurre, plot bukuri e hijeshi, por sot përcëlluar, djegur e zhveshur. Sëpata dhe zjarri i shfarosën. Vetëm në faqet, poshtë tyre, riten shkurre të llojeve të ndryshme.

Në dy anët e krahinës, lindje dhe perëndim, duke filluar nga lartësitë e kodrave, rrjedhin përrenj të shumtë, të gjatë e të shkurtër, të cilët në të kaluarën shkonin ujëplot, dimër e verë.Të tillë numërohen: Lunja në Karbunarë, përrenjtë ën Shezë e Vashaj, në Manasufaj e jazxhijas, në Shegas e Dushk, në Gramsh e Zhamë, në Kasharaj e Garunjas, Përroi i Lushnjës dhe lskarica në Gjuzaj etj.

E gjitëh krahina, nga lashtësia deri ën ditët tona, ka qenë e banuar në vazhdimësi prej banorëve autoktonë. Gjatë rrugëtimit të shekujve kanë ndodhur largime dhe ribanime të herëpashershme, që dokumentohen prej gjetjeve e mbeturinave të shumta arkologjike, nga dëshmitë e ndryshme dhe dokumente shkresore.

VENDBANIMET E DARSISE

Vendbanimet janĂ« fshatrat: Allprenaj, Balaj, Ballagat, Biçakaj, Çelhakaj, Dushk, Garunjas, Golem, Gramsh, Gjocaj, Gjuzaj, Gjyshaj, Hasmashaj, Hajdaraj, Hysgjokaj, Jazxhias, KarthnekĂ«, Kasharaj, Kurtaj, KurtinĂ«, Kupas, KarbunarĂ«, Lekaj, Manasufaj, Murriz, Mollas(Murtajas), RrumbullakĂ«, Sallbegaj, Skilaj, ShezĂ«, Shegas, Thanasaj, Vashaj, XibrakĂ«, ZgjanĂ«, ZhamĂ« dhe lushnja qytet(dikur fshat).

Qendrat kryesore janë: Sheza, Htsgjokaj, Ballagati, Karbunara, Gjocaj, Golemi e Dushku. Njësitë administrative nga të cilat varen historikisht janë Lushnaj e Peqini.

  Veprimtaria kryesore e banorëve ka qenë bujqësia dhe blegtoria. Kultivohej më shumë, më lashtësi e mesjetë, gruri e vreshtaria, pas tyre, në shekullin e XVIII, misri. Përhapje të gjerë ka pasur rritja e deleve, dhive e kuajve. Sipërfaqja e zonës mbulohej kryesisht me drurë lisi, shkoze dhe blini, që manin një faunë të pasur me shpezë e kafshë ët egra të llojeve të ndryshme. Në pyje, korie e lëndina jetonin në koloni shpendët si:qukapiku, çota, fuga, shkurtëza, turtulli, dudia, pëllumbi i egër, gjeli i egër, thëllëza, shpatorja, mullenja,  gargulli, etj, por ehd ekafshë të egra si: lepuri, iriqi, kunadhja, vjedulla, dhelpra, çakalli, ujku, derri i egër etj.

Banesat, në fillimet e para, ndërtoheshin kryesisht me drurë, por më vonë edhe prej guri ranor, jo shumë rezistent. Banorët ishin mjeshtra për ndërtimin e tyre.

Në shekuj Draësia, për shkak të pranisë së egnatias, ka shërbyer jo vetëm si nyje strategjike militare, pr edhe të asaj  ekonomike, kulturopre e tregtare.Nëpër të kaluan ushtri të panumërta, tregtarë, shtegtarë, ushëtarë, të varfër e të pasur, dijetarë dhe varrmihës, dishepuj të Krishtit e Idhtarë ët tyre, që shpërndanë e mbollën Krishtërimin. Majat e kodrave, dendësiht të populluara e të urbanizuara, u kthyen shpesh në rolin e kullave observuse, mbrojtëse e sulmuse dhe rrugët në lumenj me prurje të shumta trupash të armatosura.

Po pse krahina e mori emrin Darësia?

(Vijon)-Pergatiti: Dalip Greca

↧

DARSIA, GJURMËT ILIRE PËRMES GJETJEVE ARKEOLOGJIKE

July 29, 2019, 6:42 am
$
0
0

Shfletime 2 – DARSIA-Autor Harun Greca-/

Studiuesi Harun Greca do të mbetet i pari që i ka hyrë me themel zbulimit të shtresave dhe nënshtresave të fjetura të historisë së Darsisë. Jo se të tjerët nuk kanë tentuar, por thjeshtë sa kanë gërvishur në koren e sipërme, pa shkuar në zgafellat e historisë, atje ku qëndron e rrinë fshehur mademet e darsiane. Siç shkruan autori, ai i vetëm ka ecur nëpër muzg me pishtarin ndezur për të ndriçuar sadopak atë që është konservuar që prej lashtësisë: Mijëra vjet më parë, afërsisht në mijëvjeçarin e dytë para Krishtit, Darsia, skalioni i dytë i kodrave, mendohet të ketë qenë më i rëndësishmi se kodrat e Karatoprakut, dhe mbante e ushqente një popullsi të shumtë e të dendur, që ushtronte një aktivitet ekonomik, tregtar e kulturor të zhvilluar.

HISTORIA “FLE” NËN TOKË

Gjetjet e vazhdushme të objekteve të kulturës material të përdorura prej popullsisë vendase, të zbuluara rastësisht gjatë punimeve me karakter bujqësor në kohën e plugimit të tokave, në tararcimin e kodrave, hapje themelesh për ndërtime banimi, ose prej ekspeditave arkologjike sporadike e sipërfaqësore, dëshmojnë për një zonë të pasur, interesante që përbën një arsye më tepër për studimin e historisë së saj të harruar.

  NĂ« Darsi shihen rrjedhimet e kulturĂ«s sĂ« lashtĂ« vendase, e cila duket si e heshtur, rri si e vdekur, me sytĂ« e gojĂ«n mbyllur
.Jeta dhe vetĂ« historia” fle” nĂ«n tokĂ«, pret tĂ« zgjohet e tĂ« dalĂ« sheshit, tĂ« pastrojĂ« dheun qĂ« e ka ngrĂ«në .

Autori përmes të dhënave arkivore dhe shfletimeve të shumta, referencave të pafundme, përpiqet të tregojë se zona ka qenë e banuar që në kohën e ngulimeve të para, atherë kur akujt shkrinë e moti u ngroh, kur drejt saj vërshuan popujt e lindjes, kapërcyen male e detra për kushte jete më të mirë.

MJETET PREJ GURI TË GJETURA NË DARSI, DËSHMI TË JETËS NË EPOKËN NEOLITIKE

Fale përkujdesjes së mësuesëve të historisë së asaj zone është arritë zbulimi i mjeteve prej guri, pasuria më e madhe dhe më me vlerë e gjetur ndonjëherë në pjesë të ndryshme të krahinës, që tregojnë fillesën e jetës që i përket epokës neolitike(të gurit ose 3200 vjet para Krishtit). Kjo përbën risinë më interesantë të lashtësisë së saj.

  Studiuesi Harun Greca tregon se gjeografia e shtrirjes së këtyre gjetjeve nis me kodrat në lindje të qytetit të Lushnjës, ku u gjet një sëpatë guri e fortë, ngjyrë ulliri, me formë trapezoidale me gjatësi 13 cm, që i përkiste kohës së Neolitit të vonë.

Një e tillë u gjet edhe në Karbunarë të Vogël, në faqet e kodrave lindore të saj. Kjo sopatë është prej guri të fortë, ngjyrë gri, e errët, me gjatësi 4.2 cm, e përdorur si mjet pune gjatë kohës Neolitike.

Një gjetje tjetër interesante doli në dritë gjatë plugimit me traktor të tokave në fshatin Gjuzaj. Ajo ishte një sopatë prej guri të brimuar, e gjetur dhe e dorëzuar nga një traktorist. Guri i punuar është i fortë, ka ngjyrë jeshile, është me teh të mprehtë e tunj të sheshtë. Ajo ka gjatësi 21 cm, me vrimë tuni në qendër për vendosjen e bishtit, diametri i vrimës është 3 cm.

Në tri sëpata të gjetura në rrethin e Lushnjës, tri i përkasin Darsisë, ndërsa vetëm një, e gjetur në qytetin antik të Babunjës (Arnisa), i përket popullsisë së lashtë të vendosur në kodrat e Karatoprakut.Gjetja e veglave prej guri që datojnë në periudhën e antikitetit, dëshmojnë se krahina kishte filluar të banohej e popullohej shumë shekuj para lindjes së Krishtit. Vendbanimet e para kanë qenë guvat dhe më pas kasollet. Objektet e gjetura japin sinajle të besueshme se DARSIA ka folur që në lashtësi, në kohët prehistorike 3200-1500 vjet para Krishtit.

DËSHMITË QË VIJNË NGA GJETJET E QERAMIKËS ANTIKE

Libri “Darsia” sjell dĂ«shmi tĂ« shumta dhe i jep vend tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« kulturĂ«n material prehistorike gjetjeve masive tĂ« qeramikĂ«s antike. JanĂ« gjetur me shumicĂ« fragmente tĂ« qeramikĂ«s antike, enë  tĂ« ushqyerjes, tĂ« ujit, si dhe ato me qĂ«llime luksi e zbukurimi. NdĂ«r to pĂ«rmenden: lekita, skifose, amfora, pitosa, kana, kupa, pjata, kandila ndriçimi, enĂ« e tuba uji. Shumica u gjetĂ«n nĂ« varre, zbuluar rastĂ«sisht nga plugimi i tokave me traktorĂ«, gjatĂ« hapjes sĂ« themeleve pĂ«r ndĂ«rtim banesash. Zbulime tĂ« atilla datojnĂ« nĂ« shekujt IV-III para Krishtit. NĂ« shumatoren e objekteve prej qeramike dallohen tjegullat pĂ«r mbulesĂ«n e çative tĂ« shtĂ«pive dhe atyre qĂ« pĂ«rdoreshin pĂ«r varre. Ato janĂ« tĂ« mĂ«dha e me ullukĂ« tĂ« pĂ«rkulur, por edhe tĂ« sheshta. TĂ« tilla janĂ« gjetĂ« nĂ« Hysgjokaj, Ballagat, Gramsh, RrumbullakĂ«, Dushk  e Shegas. NĂ« kodrĂ«n pranĂ« RrumbullakĂ«s, bashkĂ« me skeletin e njeriut, brenda u gjetĂ«n enĂ« balte(amfora) tĂ« zakonshme sferike, tĂ« fryra, me qafĂ« e fund tĂ« sheshtĂ«.Ornamenti i pĂ«rdorur prej mjeshtrave qĂ« i kanĂ« punuar, duket se Ă«shtĂ« rrĂ«shqitja e gishtave mbi sipĂ«rfaqe tĂ« enĂ«s gjatĂ« pĂ«rpunimit . Paretet e tyre ishin tĂ« holla dhe me pjekje tĂ« mirĂ«. NĂ« vendbanimin e lashtĂ« u gjet edhe njĂ« varkĂ«.

          VARRET E LASHTË, NË DARSI SI DËSHMI TË KULTURËS DHE RITEVE ILIRE

       Vlen tĂ« pĂ«rmendet dhe varreza e madhe qĂ« u gjet nĂ«n kĂ«mbĂ«t e faqes sĂ« kodrĂ«s tĂ« Gramitorit, gjatĂ« tarracimeve. Studiuesit pasi i kaluan nĂ« proces studimi arritĂ«n nĂ« pĂ«rfundim se varreza i pĂ«rkiste periudhĂ«s sĂ« Shekullit tĂ« IV-II para Krishtit. Brenda varrezĂ«s u gjetĂ«n sasi tĂ« mĂ«dha enĂ«sh prej balte tĂ« pjekur e prodhimit vendas si dhe tĂ« importuara nga pĂ«rtej detit, njĂ« sasi armĂ«sh, kryesisht maja heshtash prej hekuri, si dhe njĂ« pĂ«rkrenare bronxi e luftĂ«tarit ilir. Objektet hedhin dritĂ« pĂ«r njĂ« qendĂ«r tĂ« madhe tĂ« dikurshme banimi me kulturĂ« materiale, rite varrimi dhe armatime. Me kĂ«to gjetje Ă«shtĂ« marrĂ« edhe S. Anamali tek”Arkeologjia e BujqĂ«sisĂ«â€, TiranĂ« 1980.

Në Mollagjeç, pranë fshatit Ballagat, u gjetën varre me konstruksion tjegulle, brenda të cilave janë gjetur amfora të madhësive të ndryshme që i takojnë shekullit IV-II para Krishtit. Mbeturian të qeramikës antike në siërfaqe gjenden me shumicë. Ato janë ndeshë në lartësinë maksimale, që zbresin e degëzohen në dy drejtime; njera vargon në perëndim dhe mbërrinë deri në Gjuzaj dhe tjetra zgjatet në jugë  e përfudon në fshatin Gjyshaj.

Autori arrinë në përfundim se shtrirja urbanistike e këtij vendbanimi të çon tek mendimi se në lashtësi, mbi lartësinë e kodrës ka qenë një qytezë e rëndësishme, e cila ka ndikuar në jetën politike, ekonomike e kulturore të krahinës.

Gjetje interesante janë konstatuar në Dushk dhe kodrat në Lindje të qytetit të Lushnjës. Gjatë punimeve bujqësore traktoristët kanë zbuluar tuba në formë cilindrike, të vjaskuar, me gjatësi të ndryshme që varion nga 25 deri në 50 cm, me diametër 10-14 cm, të destinuar për ujë të pishëm e ujitje, të cilat dëshmojnë jo vetëm për teknikën e përkryer të punimit të tyre, por edhe për teknikën e ndërtimit të ujësjellësave. Studiuesi S. Anamali është marrë gjersisht me studimin dhe interprimin e atyre gjetjeve.

 Mbeturina tĂ« shumta tĂ« qeramikĂ«s gjenden edhe nĂ« lartĂ«sinĂ« e kodrĂ«s sĂ« ShkujkĂ«s, nĂ« veri dhe jug tĂ« saj. NĂ« pjerrĂ«sinĂ« veriore deri deri nĂ« rrugĂ«n kĂ«mbĂ«sore qĂ« vjen e ngjitet nĂ« qafĂ« prej Shegasit, janĂ« konstatuar nĂ« sasi tĂ« mĂ«dha mbetje gurĂ«sh e tjegullash.NĂ«n kĂ«tĂ« rrugĂ«, gjithnjĂ«, nĂ« veri tĂ« saj, ndodhet vendbanimi”Varret e Vjetra”. Mbi sipĂ«rfaqjen prej 1-2 ha kĂ«to material gjenden sheshit. PĂ«rfund saj, kufi me teqenĂ« e Matjanit, ndeshen gurĂ« varresh tĂ« njĂ« periudhe tĂ« vjetĂ«r.

Autori sjell dĂ«shmi: NĂ« qafĂ«n e kodrĂ«s”Varret e Vjetra”, aty ku kryqzohen rrugĂ«t kĂ«mbĂ«sore qĂ« vijnĂ« nga Shegasi, Allprenaj e Matjani, 30 m nĂ« lindje, del ujĂ« qĂ« vjen e rrjedh prej ujĂ«sjellĂ«sit tĂ« ndĂ«rtuar me tuba qeramike qĂ« i takojnĂ« njĂ« kohe shumĂ« tĂ« lashtĂ« dhe qĂ« Ă«shtĂ« i ngjajshĂ«m me ujĂ«sjellĂ«sin e  Dushkut. NĂ« Jug, nĂ«n kĂ«mbĂ«t e ShkujkĂ«s ndodhet vendbanimi i lashtĂ«â€Dergina”. NĂ« sipĂ«rfaqen e saj prej 2-3 ha nuk ka pĂ«llĂ«mbĂ« pa mbeturina tĂ« qeramikĂ«s antike. Mes mbeturianve has: tjegulla, pjesĂ« enĂ«sh prej balte, gurĂ« dhe tuba qeramike tĂ« copĂ«tuara tĂ« ujĂ«sjellĂ«sit. NĂ« lashtĂ«si i gjithĂ« vendbanimi ka qenĂ« mjaft i populluar e i urbanizuar, ai furnizohej  me ujĂ« prej burimeve tĂ« shumta , qĂ« Shkujka i ka patur me shumicĂ« dhe nuk i kanĂ« munguar kurrĂ«, dhe qĂ« shpĂ«rndahej pĂ«rmes tubave qeramike. Vendbanimi ka qenĂ« njĂ« qendĂ«r e madhe urbane. Ai plotĂ«sohej me vargun tjetĂ«r tĂ« ndĂ«rtimeve, tĂ« ndodhur nĂ« lindje tĂ« DerginĂ«s, pothuaj pranĂ« saj. Ato shkonin paralen nĂ« drejtimin jugperĂ«ndim, qĂ« niste nga Sopi i Kozmait deri nĂ« Harbor, pĂ«r tĂ« cilin legjendat dĂ«shmojnĂ« se ka pasĂ« njĂ« numĂ«r tĂ« madh shtĂ«pishĂ«.

SHKUJKA, NJË VENDBANIM I HERSHËM?

Pyetjes se ka qenë Shkujka një vendbanim i shumë populluar, autori i përgjigje:PO për këto arsye: Pamja që ofron maja e Shkujkës(282m) është fantastike. Ajo ndodhet në pozita të favorshme gjeostrategjike. Mbi kupolën e saj të sheshtë , në perëndim zotërohet e gjithë Myzeqeja që nga Fieri deri tek Shkëmbi i Kavajës, po ashtu bregdeti i Adriatikut nga grykderdhja e Semanit, bregu I Divjakës, deri ën Durrës. Në lindje zotëron të gjitëh Darsinë, kalon përtej saj, vështrimi rrok mallet e Tiranës, të Elbasanit, të Beratit, madje dhe të Labërisë. Në lashtësi kishte përballë Karavastanë, Arnisën, Bishçukëzën, ndërsa në lindje Klodianën, në jug qytezën antike të Belshit. Ajo kontrollonte rrugët Egnatia që vinin nga Durrësi dhe Apolonia. Në Mesjetë kishte pranë Bashtovën e Pirgun, survejonte të gjitha rrugët që përshkonin Myzeqenë e Drasinë.Pra, që gjithçka në majën e Shkujkës duket si në pëllëmbë të dorës.

NjĂ« anonim venedikas qĂ« shĂ«titi ShqipĂ«rinĂ« nĂ« vitin 1570, nĂ« relacionin dĂ«rgur qeverisĂ« sĂ« tij, pĂ«rshkruan qytete, lumenj, kodra, male e fusha. PĂ«r zonĂ« e DarsisĂ« e tĂ« MyzeqesĂ« shkruan” ka dhe kodrina tĂ« banuara dhe tĂ« kultivuara, ka fusha shumĂ« tĂ« bukura e tĂ« gjera, duke nisur nga fushat e hapĂ«ta tĂ« SavrĂ«s, e cila me emĂ«r tjetĂ«r quhet Myzeqe, dhe (kĂ«to fusha) janĂ« ndĂ«rmjet VlorĂ«s deri te qyteti I Beratit, kurse nĂ« veri deri tek lumi Shkumbin, deri tek kĂ«shtjella e Daistit(Darsit ose Dorsit-sipas I. Zamputit, e cila lidhet me emrin e DARSISË.

Studiuesit mendojnë se në Shkujkë ka pasë edhe kështjellë. Këtë pikpamje e favorizon pozicioni gjeostrategjik; tri anët e saj  janë gati të pakapërcyeshme, dhe siguronin mbrojtje natyrore; në lindje, jugë e perëndim, janë shpate të pjerrët, të thepisur, me hyrje vetëm në anën veriore. Natyra i ka dhuruar kështjellës vendin më të bukur, të përshtatshëm e strategjik.

                       VARRI ILIR NË GARUNJAS

       Me interes paraqitet njĂ« zbulim i vonshĂ«m i njĂ« varri ilir nĂ« fshatin Garunjas, jo shumĂ« larg ShkujkĂ«s. Varri u zbulua mĂ« 1983. GjatĂ« gĂ«rmimit pĂ«r hapjen e themeleve pĂ«r ndĂ«rtimin e njĂ« magazine tĂ« madhe drithi, u gjet skeleti i njĂ« njeriu, tĂ« shtrirĂ« nĂ« pozicionin perĂ«ndim –lindje.Trupi ndodhej brenda njĂ« arkĂ«ze tĂ« pĂ«rgatitur me tjegulla tĂ« sheshta, i mbuluar sipĂ«r me dy copĂ« tjegulla tĂ« harkuara e tĂ« trasha 4-5 cm. MĂ«nyra e varrimit kishte  tĂ« bĂ«nte me kultin e besimit. NĂ« periudhĂ«n e paganizmit ilirĂ«t e konsideronin Diellin-PerĂ«ndi.Vendosja e trupit me kokĂ« nĂ« perĂ«ndim i jepte mundĂ«si tĂ« vdekurit tĂ« ishte me fytyrĂ« tĂ« kthyer nga Dielli, nĂ« lindje.FetĂ« qĂ« u pĂ«rhapĂ«n pas paganizmit nuk e ndryshuan kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ« varrimi. Brenda me tĂ« vdekurin, nĂ« fund tĂ« kĂ«mbĂ«ve u gjetĂ«n dy objekte; njĂ« enĂ« qeramike e fryrĂ«, me pozicionin nĂ« kĂ«mbĂ«, me grykĂ« tĂ« gjatĂ«, me buzĂ« tĂ« dala jasht dhe tĂ« zgjeruara; me fund tĂ« sheshtĂ«, njĂ«litroshe, pa vegjĂ«, e veshur me llak gri, mbi sipĂ«rfaqe e pikĂ«luar nĂ« ngjyrĂ«n e bardhĂ« tĂ« vezĂ«s, paretet e punuara me material tĂ« hollĂ«. Mesi i enĂ«s zbukurohej me dy vija tĂ« holla si unaza, tĂ« barazlarguara, nĂ« ngjyrĂ« tĂ« njĂ«jtĂ« me atĂ« tĂ« piklave.

 Ngjitur, e të vendosur përmbys, u gjet një gotë uji qelqi, e holluar prej shekujve, në madhësinë e gotës së sotme, zbukuruar në mes me ornamente zigzake, ngjyrë portokalli. Enët nga forma e jashtme ngjajnë me ato të zbukuara në shumë vende të Shqipërisë që i përkasin periudhës së hekurit të hershëm 1100-500 vjet para Krishtit, por më afër u qëndrojnë enëve të gjetura në Vajzë të Vlorës, të cilat i takojnë shekullit VI-V para Krishtit. Në kohën parakristiane mendohej se njeriu vazhdonte jetën edhe pas vdekjes duke u ushqyer si më parë, kur ishte i gjallë, prandaj në varr shoqërohej me enët e ushqimit.

 NjĂ« gjetje tjetĂ«r intersante e gjetur nĂ« Darsi i takon fshatit Konjat, afĂ«r Dushkut.ËshtĂ« njĂ« objekt prej qeramike e llojit terrakotĂ«.Objekti pĂ«rfaqĂ«son truporen e njĂ« gruaje me njĂ« fĂ«mijĂ« tĂ« kapur pĂ«r dore. Studiuesit mendojnĂ« se pĂ«rfaqĂ«son kultin e njĂ« PerĂ«ndie qĂ« merr nĂ« mbrojtje fĂ«mijĂ«t. Teknika, forma e dimensionet janĂ« tĂ« njĂ«jta me ato tĂ« gjetura nĂ« DurrĂ«s dhe Apoloni, qĂ« i takojnĂ« shekullit VI para Krishtit.

 Janë zbuluar edhe objekte prej hekuri, kryesisht heshta të luftës dhe vegla bujqësore të cilat janë gjetur në kodrat e Dushkut.

Autori I librit DARSIA shpreh mendimin se kodra e Gramitorit, mbi Dushk, duhet të ketë pasur rëndësi jo vetëm kulturore, por dhe ekonomike e ushtarake. Ajo mund të mbajë fshehur jetën e shumë objekteve që presin të zgjohen.

   Në rajonin e fshatit Hajdaraj, në një varr të zbuluar aty, të vdekurin e kishin shoqërur me gjërat vetjake; një drapër, e një latushë prej hekuri(sqepar marangozi), që i përkasin antikitetit të vonë, shekullit IV pas Krishtit.

TĂ« shekullit tĂ« II dhe tĂ« IV, pas Krishtit, i pĂ«rket edhe iventari i gjetur nĂ« njĂ« varr pranĂ« fshatit Hysgjokaj. Brenda varrit u gjetĂ«n vegla bujku: dy kosore e njĂ« sĂ«patĂ«. Po ashtu u gjetĂ«n vegla pune edhe nĂ« njĂ« varr tĂ« zbuluar nĂ« Mollagjeç, qĂ« i pĂ«rkisnin tĂ« njĂ«jtĂ«s periudhe historike. Ato ngajsojnĂ« me objekte tĂ« ngjashme tĂ« gjetura nĂ« Koman dhe nĂ« KrujĂ«. Ç’ka pĂ«rforcon vazhdimĂ«sinĂ« e popullimit e tĂ« kulturĂ«s ilire nĂ« Darsi.

        ****

Në Darsi gjallonte një tregti e zhvilluar. Nëpër rrugët e saj lëviznin mallra të shumtë drusorë, bujqësorë, blegtoralë drejt tregjeve, brenda dhe jasht krahinës, si dhe përtej brigjeve të Adriatikut. Duke filluar që nga shekulli IV para Krishtit tregtia kryhej me monedha. Megjithëse disponohet pak, vetëm një e gjetur në Hysgjokaj, prerja e perandorir Romak, Aleksander Severit, 222-235 pas Krishtit, dëshmon për një lehtësi në këmbimet tregtare të përhapura gjerësisht jo vetëm në Iliri, por edhe në Darsi.

PĂ«rfundimi i autorit tĂ« librit”Darsia” pĂ«r gjetjet arkologjike: TĂ« marar sĂ« toku gjetjet arkeologjike, tĂ« pĂ«rmenduara pak ose aspak prej studiuesve, ia ngrenĂ« rĂ«ndĂ«sinĂ«, rrisin vlerat e krahinĂ«s dhe tĂ« banorĂ«ve tĂ« saj, qĂ« e sollĂ«n stafetĂ« pas stafete eksperiencĂ«n, kulturĂ«n, mjeshtrinĂ« e paraardhĂ«sve ilirĂ«. Ata i pĂ«rkasin kĂ«tij trungu.(PĂ«rgatiti:Dalip Greca)

(VIJON- Fakte dhe Argumente për Darsinë ILIRE-Neser do te lexoni: Perse e mori emrin DARSIA? )

↧
Search

KUSH IA DHA EMRIN DARSISË

July 30, 2019, 10:35 am
$
0
0

– SHFLETIME 3 TË LIBRIT “DARSIA” TË STUDIUESIT HARUN GRECA-*/

– PERSE PERJASHTOHET ORIGJINA SLLAVE DHE TURKE E EMRIT DARSI?/

PĂ«r t’i dhĂ«nĂ« pĂ«rgjigje pyetjes:Kush ia dha emrinĂ« DarsisĂ«- autori i librit, studiuesi Harun Greca u drejtohet argumenteve dhe fakteve nga historia, arkeologjia, dhe gjuhĂ«sia. TĂ« tria sĂ« bashku zbulojnĂ« enigmĂ«n e prejardhjes, ftillojnĂ« ose pĂ«rjashtojnĂ« tezat e debatueshme, nga ana tjetĂ«r zbulojnĂ« pĂ«rgjigjen, e cila ende s’konsiderohet e vĂ«rtetuar plotĂ«sisht e shkencĂ«risht, por gjithĂ«sesi nuk Ă«shtĂ« e hamendĂ«suar, por e argumentuar.  Autori shkruan: NĂ« shekujt para Krishtit, por sidomos pas rĂ«nies sĂ« rendit skllavopronar, nĂ« mesjetĂ«n e hershme e tĂ« vonĂ«, nĂ« ShqipĂ«ri erdhĂ«n e u larguan pushtues tĂ« ndryshĂ«m, tĂ« Ă«vnĂ« e mbivĂ«nĂ« njeri mbi tjetrin.Prej kĂ«saj shumatoreje”vizitorĂ«sh tĂ« paftuar”, autori veçon sllavĂ«t, me gjuhĂ«n e tĂ« cilĂ«ve ngjason nĂ« formĂ« emri i Darsisë 

           NĂ« serbisht fjala “dar”(Jo darsi), ka kuptimin leksikor “dhuratĂ«â€, i dhuroj, ia fal pa shpĂ«rblim dikujt njĂ« send qĂ« ka vlerĂ«. Fjala edhe nĂ« bullgarisht(njĂ« tjetĂ«r pushtues) kuptimi Ă«shtĂ« i njĂ«jtĂ«: dar- dhuratĂ«, peshqesh 


Por asnjĂ«ra nga kĂ«to dy emĂ«rtesa me preardhje nga kĂ«to dy gjuhĂ« pushtuesisht nuk ka lidhje emri i DARSISË. NĂ« kundĂ«rshtimin e kĂ«saj teze autori Ă«shĂ«t i sigurtĂ« dhe i prerĂ«:Jo nuk vjen nga gjuhĂ«t sllave emĂ«rtesa e krahinĂ«s DARSIA!

Le t’i referohemi HistorisĂ« pĂ«r tĂ« parĂ« nĂ«se fshihet apo jo nĂ«n mburojĂ«n e saj Enigma e mistershme e prejardhjes sĂ« emrit-DARSIA: BarbarĂ«t sllavĂ« e mĂ«synĂ« disa herĂ« IlirinĂ«. NĂ« vitet 610-641, kur Perandor nĂ« Bizant ishte Herakli, sllavĂ«t u ridyndĂ«n pĂ«rsĂ«ri. Perandori Herakli, perandoria e tĂ« cilit arrinte deri nĂ« Shkumbin,(shpesh edhe pat kapĂ«rcyer Shkumbinin),- ndĂ«rkohĂ« i zĂ«nĂ« nĂ« luftime edhe me persĂ«t, u detyrua t’i pranojĂ« sllavĂ«t tĂ« banonin nĂ« tokat e peradorisĂ« sĂ« tij, kryesisht nĂ« zonat e varfĂ«ra e tĂ« shkreta, por asnjĂ«herĂ« nĂ« luginat e lumenjĂ«ve. Arkeologu dhe studiuesi N.Ceka shkruan: Lugina e Shkumbinit pĂ«rbĂ«nte zonĂ«n e kontrollit tĂ« rreptĂ« tĂ« autoriteteve bizantine, ku nuk u lejua vendosja e sllavĂ«ve.Kjo dĂ«shmohet edhe nga mungesa pothuajse e plotĂ« e ToponimisĂ« sllave nĂ« kĂ«tĂ« zonĂ«-DARSI.

   Tributë sllave u vendosën në zona të thella të territoreve bizantine, kryesisht në ato të shpopulluara , apo në Malësitë e thepisura e të pabanuara. Këtë tezë e mbështet edhe studiuesi P. Thëngjilli i cili shkruan: Sllavët shkelën territore të ndryshme të Perandorisë Bizantine, pork jo nuk duhet kuptuar si një sllavizim i atyre krahinave ku ata shkelën-

(P.ThĂ«ngjilli & S.Daci”Historia e PerandorisĂ« Bizantine 395-1453, f 79).

Dhe njĂ« argument tjetĂ«r i kuptimisisĂ« logjike pĂ«r autorin e librit”DARSIA” pĂ«r kundĂ«rshtimin e tezĂ«s sĂ« prejardhjes sllave: Darsia, e pĂ«rmendur si vend me pasuri tĂ« mĂ«dha dhe me kontribute nĂ« arkĂ«n e PerandorisĂ« Bizantine, nuk mund t’i bĂ«hej dhuratĂ« njĂ« popullsie barbare siç ishin sllavĂ«t. Pra kuprimi i fjalĂ«s ’dar’ nuk ka bazĂ« historike dhe si i tillĂ« pĂ«rjashtohet.

I njĂ«jti konkluzion arrihet edhe me origjinĂ«n e fjalĂ«s”dar” nĂ« bullgarisht, mbetet e vetĂ«pĂ«rjashtur sepse dhe kĂ«tu na vjen nĂ« ndihmĂ« argumenti historik, qĂ« e nxjerr tĂ« pabazĂ«, pasi ata sunduan gjatĂ« shekujve IX-XI, afro 160 vjet.

Fjala “dar” gjendet e pĂ«rdorur edhe nĂ« turqisht me kuptimin leksikor:I ngushtĂ«, e kufizuar, i(e) vĂ«shtirĂ«. Por me gjithĂ« sundimin pesĂ« shekullor nĂ« ShqipĂ«ri, emĂ«rtimi nga turqishtja pĂ«rjashtohet si argument gjuhĂ«sore sepse; Fjala”dar” nĂ« turqisht nuk emĂ«rton, ajo pĂ«rdoret si pĂ«rcaktor, Ă«shtĂ« mbiemĂ«r, dhe jo emĂ«r si nĂ« rastin konkrt tĂ« emĂ«rtesĂ«s sĂ« krahinĂ«s-DARSIA.

 Autori i librit “Darsia” pasi i pĂ«rjashton emĂ«rtimin e krahinĂ«s nga gjuhĂ«t sllave dhe turke, kthehet pas nĂ« lashtĂ«si, pĂ«r tĂ« kĂ«rkuar rrĂ«njĂ«n e fjalĂ«s emĂ«rtuse. NĂ« bregdetin Dalmat fiset ilire ishin tĂ« shumta. NdĂ«r ta shquheshin edhe DaorsĂ«t nĂ« BosnjĂ«, tĂ« vendosur nĂ« luginĂ«n e lumit Neretva me KryeqendĂ«r Naronin.Veç ilirĂ«ve nĂ« bregdetin Dalmat, banonin edhe KeltĂ«t(fise Gjermane) e ThrakĂ«t. Mes Iliro-KeltĂ«ve e Iliro-ThrakĂ«ve  zhvilloheshin shpesh luftime tĂ« ashpra.MĂ« i pĂ«rgjakshmi Ă«shtĂ« ai vitit 310 para Krishtit. KeltĂ«t sulmuan ArdinantĂ«t dhe AutoriatĂ«t, dy fiset ilire qĂ« banonin rreth lumit Sava. TĂ« dy kĂ«to fise, prej luftimeve me KeltĂ«t, shpĂ«rngulen dhe zbresin mĂ« nĂ« JugĂ«, vendosen aty ku ishin DorsĂ«t, bashkohen me ta. Luftimet e KeltĂ«ve kundĂ«r fiseve Ilire nuk rreshtĂ«n, u bĂ«nĂ« mĂ« tĂ« rrepta. NĂ« kĂ«to rrethana “fiset Ilire” nĂ« BosnjĂ« mbetĂ«n pa vendbanime, -shkruante Taloczi, studiues e arkelolog austriak nĂ« studimin e tij”Historia e Motshme e IlirĂ«ve ndĂ«r vende tĂ« BosnjĂ«s”- Botoi Revista”Agimi” nr. 1-12, ShkodĂ«r 1919.

                Luftimet i shtynĂ« fiset Ilire tĂ« largohen nga vendbanimet e para; ArdinanĂ«t u vendosĂ«n pranĂ« ShkodrĂ«s, tĂ« tjerĂ«t u shpĂ«rndanĂ« nĂ«pĂ«r ShqipĂ«ri, ku gjetĂ«n hapsira.PĂ«rjashtim nuk mund tĂ« bĂ«nte fisi i “DaorsĂ«ve”, njĂ« pjesĂ« e tĂ« cilĂ«ve u detyruan tĂ« shpĂ«rngulen nga trojet e tyre nĂ« BosnjĂ« dhe tĂ« vendosen aty ku sot thirret DARSI, tĂ« mirĂ«pritur prej fqinjĂ«ve tĂ« fisit tĂ« ParthinĂ«ve. Arkeologu dhe studiuesi Hasan Ceka nĂ« artikullin”GjurmĂ« tĂ« trashĂ«gimisĂ« Ilire nĂ« toponiminĂ« e sotme tĂ« vendit tonĂ«â€ arrinte nĂ« pĂ«rfundimin se:” Dy Krahina, Darsia ndĂ«rmjet LushnjĂ«s dhe Peqinit dhe “LabĂ«ria” nĂ« lindje tĂ« VlorĂ«s, na kujtojnĂ« dy nga fiset mĂ« nĂ« shenjĂ« tĂ« ILIRISË s Ă« Jugut, DaorsĂ«t dhe LabeatĂ«t, tĂ« cilĂ«t nga mesi i Shekullit tĂ« II para Krishtit kanĂ« prerĂ« edhe moneta tĂ« shĂ«nuara me emrat e tyre. TĂ« dy fiset e pĂ«rmendura banonin nĂ« territorin e tyre  tĂ« sotĂ«m”.(H.Ceka, revista”Monumentet”nr 5-6/1973.

 Stdiuesi Harun Greca nĂ« librin e tij “DARSIA” arsyeton: Si rregull krahina ose kryeqendra mbanĂ« emrin e fisit, tĂ« banorĂ«ve tĂ« saj nĂ« shumicĂ«. KĂ«shtu fisi i BylinĂ«ve quajti me emrin e tij kryeqendrĂ«n ”Bylis”(Ballshi i sotshĂ«m), parthinĂ«t i dhanĂ« emĂ«r qendrĂ«s sĂ« tyre-Partha-kurse DaorsĂ«t e thirrĂ«n krahinĂ«n e tyre-DARSI.

             NĂ« luftĂ«n e tretĂ« iliro-romake, e zhvilluar nĂ« gjirin e ApolonisĂ«, sipas Tit Livit, nĂ« vitin 18 para Krishtit, DaorsĂ«t u bĂ«nĂ« aleat tĂ« romakĂ«ve. PĂ«r kontributin e dhĂ«nĂ« ata fituan PavarĂ«sinĂ« dhe tĂ« drejtĂ«n e prerjes sĂ« monedhĂ«s me emrin e tyre(Daorson), i cili s’ështĂ« gjĂ« tjetĂ«r veçse emri i fisit tĂ« DaorsĂ«ve.(Rreth kĂ«saj ka shkruar B.Jubani revista studime historike” nr 1-2/1974.

NĂ« arkeologji identifikimi i monedhĂ«s me emrin e DaorsĂ«ve ishte njĂ« arritje e shkencĂ«s sĂ« numizmatikĂ«s shqiptare, pĂ«rmes sĂ« cilĂ«s arrihet nĂ« pĂ«rfundimin se: DaorsĂ«t e DarsisĂ«, nĂ« shekullin e II para Krishtit, kishin arritur tregues tĂ« lartĂ« nĂ« zhvillimin e konomik, politik, tregtar e kulturor. Do tĂ« ishin luftrat e mĂ«vonshme ato qĂ« do t’i zhduknin gjurmĂ«t e kĂ«tij qytetĂ«rimi. Straboni ka shkruar:”Iliria ka qenĂ« shumĂ« e populluar, por sot nĂ« pjesĂ«n mĂ« tĂ« madhe ka mbetur shkret”.

Duke iu drejtuar GjuhĂ«sisĂ«, autori i librit Harun Greca, qĂ« u vu nĂ« gjallje tĂ« tij nĂ« kĂ«rkim tĂ« gjurmĂ«ve tĂ« historisĂ« sĂ« fjetur tĂ« DARSISË, i referohet edhe profesorit tĂ« shquar Eqrem Çabej, i cili e pĂ«rjashton ndikimin e huaj nĂ« toponiminĂ« e DARSISË. Çabej shkruan:”..Po ka edhe emra, sidomos toponime, me kuptim tĂ« paditur si Lura, Dajti, Erzeni,Darsia, Vjosa, LabĂ«ria e plot tĂ« tjera, qĂ« nuk janĂ« me origjinĂ« tĂ« huaj.(Eqerem Çabej”Studime Gjuhsore”VĂ«llimi I IV, fq 166, PrishtinĂ« 1977.

   Autori H. Greca ndjek edhe evolimin gjuhĂ«sor tĂ« fjalĂ«s” nĂ« shqipen e sotme emri”daors” u kthye nĂ« dars-i, me theks nĂ« rrokjen fundore. ËshtĂ« rregull nĂ« shqipe qĂ« grupi zanor –ao-i ka rĂ«nĂ« pjesa e dytĂ« dhe mbeti”dars”.

KĂ«to diftongje argumentonte Eqrem Çabej-nuk ruhen mĂ« nĂ« shqipe, si tĂ« tilla janĂ« reduktuar nĂ« vokal, monoftonguar, prandaj diftongjet e sotme janĂ« sekondare.(Eqrem Çabej ”Studime gjuhĂ«sore”  VĂ«llimi i III, fq 121, PrishtinĂ« 1976.

 Duke i gjetur fundin argumentimit dhe vĂ«rtetimit se DARSI buron nga “DAORSËT” autori i librit arrinĂ« nĂ« pĂ«rfundimin logjik se toponimi “DARSI-a” Ă«shtĂ« thjeshtĂ« fjalĂ« shqipe me burim nga ilirishtja, emri i fisit Ilir tĂ« daorsĂ«ve. Me emĂ«rtesĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«, por me shqiptim e tingĂ«llimĂ« dialektore, gjendet sot nĂ« fshatrat: darsĂ«tĂ«-fis i zhdukur nĂ« LumĂ«; Darsi-fshat nĂ« LumĂ« si dhe emri i pĂ«rroit- po atje; DarzĂ«t-lagje nĂ« Dajç, SapĂ«(Revista “Hylli i DritĂ«s” nr 10-11 , faqe 518, viti 1940.

Po ashtu, nĂ« rrethin e Matit, nĂ« jugĂ« dhe fare pranĂ« qytetit tĂ« Klosit, ndodhet fshati Dars, i cili ngrihet nĂ« kĂ«mbĂ«t e malit me tĂ« njĂ«tin emĂ«r”Mali i Darsit”. Mbi lartĂ«sinĂ« e tij dikur ngrihej njĂ« kala e kohrave tĂ« vjetra me emrin e fshatit, qĂ« banorĂ«t e thĂ«rrasin edhe sot”Kalaja e Darsit”. Fshati pĂ«rshkohet prej pĂ«rroit qĂ« zbret prej malit. Edhe ky pĂ«rrua mban emrin “Sheu i darsit”(Fletorja zyrtare” nr 46/1938.(Vijon)

* Per ata qe nuk e kane ndjekur Historine e Darsise duhet ta nisin leximin nga Darsia 1, me pas 2 e tash 3. Faleminderit.

↧

Mes San Diegos dhe Erzenit-Duke Kujtuar Peter R. Prifti

August 1, 2019, 11:15 pm
$
0
0

Nga Namik SELMANI/

Kujtesë për studiuesin, publicistin , shkrimtarin dhe profesorin shqiptaro-amerikan Peter Prifti

Isha akoma i emocionuar, shumë i emocionuar nga takimi. Ishte një fund qershori i bukur fildalfian. Pak freski në një qytet që e duan aq shumë shqiptarët po dhe ai i do aq shumë ata..
NĂ« sallĂ«n e takimeve tĂ« ShoqatĂ«s “BijtĂ« e Shqipes” kishin ardhur shumĂ« miq, shumĂ« dashamirĂ«s tĂ« çështjes shqiptare dhe asaj çame. Do tĂ« pĂ«ruronim dy librat e mi pĂ«r njĂ« çam tĂ« paharruar, anĂ«tar i FederatĂ«s VATRA, pĂ«r familjen e pĂ«r mbarĂ« krahinĂ«n “Adem Teme, biri i shquar i ÇAMËRISË” nĂ« shqip e nĂ« anglisht. 
Fjalë të mira. Të ngrohta. Emocionuese. Në takim kishin ardhur dhe mjaft familjarë të Adem Temes duke nisur nga Kapetani Abedin Teme. Gjellët karakterisitike shqiptare dhe sidomos ato çame që ishin gatuar me aq dashuri na bënë edhe një herë krenarë për traditat tona.
Pikërisht, në atë kohë kur menduam se mbaroi e gjithë kjo atmosferë, Kryetari Bujar Gjoka dhe Llazar Vero na ftuan që të shihnim mjediset e Shoqatës. Kureshtja për atë që kisha dëgjuar më parë për këtë Shoqatë i kalonte kufinjtë e të zakonshmes. Po më kthehej në Mirënjohje dhe obligim që të bëja sa më shumë për të publikuar këtë përvojë mjaft të vyer për mbarë kombin tonë.
E nuk kisha nevojë që të shënoja në bllok. Secili informcion më godiste në kujtesë dhe më ngulitej thellë. Në një nga sallat na treguan një dollap biblioteke që kishte mjaft dosje, pak të zverdhura nga koha. 
-Shikoni kĂ«to dosje!. – thanĂ« gati nĂ« njĂ« zĂ« tĂ« dy miqtĂ« e mi tĂ« rinj,- JanĂ« njĂ« nga pasuritĂ« mĂ« tĂ« mĂ«dha qĂ« ka Shoqata. JanĂ« tĂ« studiuesit, shkrimtarit, historianit, publcistitit dhe profesorit Peter Prifti qĂ« ka ndĂ«rruar jetĂ« para disa vitesh. I ka sjellĂ« kĂ«tu vĂ«llai i tij shkrimtari Naum Prifti.
Peter Prifti?? Kisha dëgjuar për të që në Shqipëri, por pak, shumë pak. Duket se gardhimi i kufinjve qoftë edhe mes oqeaneve e kishte bërë punën e vet në mosnjohjen e tij. 
Arkivi ishte i mjaftueshëm për të bërë atë biografi njerëzore, por edhe kombëtare të të gjithë shqiptarëve të Amerikës në një kapërcyell prej 60 vitesh. Një arkiv që mund të ishte i nderuar edhe në Bibliotekën Kombëtare në Tiranë. Në Akademinë e Shkencave. Në mjaft Institute Kulturore, në Arkivin e Shtetit.

-Vitin e ardhshëm,-na thotë Bujari ,- do të përkujtohet në gusht 10-vjetori i ndarjes nga jeta të këtij personaliteti të kulturës shqiptaro-amerikane.
Bukur. Jo vetëm Filadelfia, ku ai jetoi një kohë të gjatë edhe u shkollua, po të gjithë Shoqatat Shqiptare në Amerikë duhet të bëjnë veprimtari përkujtimore.
Emocionujes kujdesi i mbarë kryesisë së Shoqatës në vite për këtë pasuri studimore, artistike..
TĂ« them tĂ« vĂ«rtetĂ«n edhe po skuqesha me vete e nuk dija kujt t’i kĂ«rkoja falje pĂ«r mĂ«katin e pabĂ«rĂ«. NĂ« dekadat e mĂ«simdhĂ«nies si mĂ«sues i gjuhĂ«s dhe letĂ«rsisĂ« nuk kisha mundur qĂ« t’u pĂ«rcillja qoftĂ« edhe pak punĂ«n e kĂ«tij : Dishepulli tĂ« Fundit. 

Në jetën e tij të gjatë prej 85 vitesh kishte mjaft stacione jete.

Peter Prifti erdhi në Amerikë në vitin 1940, në moshën 15-vjeçare. Këtu kishte babain dhe vëllain e tij të madh. Kuptohet ishte arsyeja ekonomike.
Në vitin 1949, Peter Prifti diplomohet nga Universiteti i Pensilvanisë dhe vendoset në Boston. 
Aty njihet personalisht me Fan Nolin dhe fillon tĂ« punojĂ« si Sekretar i FederatĂ«s Panshqiptare “Vatra”, dhe si redaktor i gazetĂ«s “Dielli”, sĂ« bashku me atdhetarin e njohur Qerim Panariti. Profesor Prifti ka shkruar e bashkĂ«punuar nĂ« fusha tĂ« ndryshme, si çështja e KosovĂ«s, demokratizimi i ShqipĂ«risĂ«, dhe studime rreth historisĂ« dhe letĂ«rsisĂ« shqipe.

Ka qenĂ« AnĂ«tar i Departamentit tĂ« GjuhĂ«sisĂ« nĂ« Universitetin e KalifornisĂ«, nĂ« San Diego Peter Prifti e filloi punĂ«n e tij akademike mĂ« 1969, me studimin monografik: “Kosovo in Ferment “, ndĂ«rsa punonte nĂ« Institutin Teknologjit tĂ« Masaçusets (MIT). MĂ« pas ai do tĂ« radhitej krahas studiuesve anglishtfolĂ«s me libra tĂ« tjerĂ« tĂ« shkencave politike si: Socialist Albania Since 1944, botuar mĂ« 1978, Confrontation in Kosova: The Albanian-Serb Struggle, 1969-1999, librin e vetĂ«m nĂ« shqip; Mozaik shqiptar, botuar mĂ« 2003 dhe mĂ« 2005, monografinĂ« nĂ«m anglisht “Unfinished Portrait of a Country” njĂ« portret rreth tĂ« kaluarĂ«s, sĂ« tashmes dhe tĂ« ardhmes sĂ« ShqipĂ«risĂ«.

Jemi mĂ«suar qĂ« tĂ« bĂ«jmĂ« me tĂ« drejtĂ« organizime tĂ« njĂ« Viti PĂ«rkujtimor kulturor pĂ«r njĂ« personalitet historik. letrar ose kulturor. U bĂ« Viti i SkĂ«nderbeut, Viti i Migjenit, i FishtĂ«s. Do tĂ« ishte mirĂ« qĂ« nĂ« vitin 2020 tĂ« paktĂ«n nĂ« AmerikĂ«, pse jo dhe nĂ« ShqipĂ«ri, tĂ« organizohej sa mĂ« mirĂ« “Viti i PetĂ«r Priftit”.
Në një nismë të tillë mund të përfshiheshin Ministritë e Diasporës në Tiranë e Prishtinë.
Mund tĂ« bĂ«hej njĂ« Çmimi PetĂ«r Prifti” ku tĂ« pĂ«rfshiheshin studiues, shkrimtarĂ« ,
Një botim monografik për të do të ishte më e pakta për këtë kujtesë.
Jo më pak edhe mund të organizohet një Konkurs Kombëtar për krijime letrare, studimore filmike për të . 

Peter Prifti nuk bëri dot familjen e tij, por tërë jetën ai ishte një sqimatar i devotshëm, një fisnik i vërtetë, i komunikueshëm, i dashur me shqiptarët. Ishte mjaft i rregullt në veshje, në ushqim, në ligjërim, në punë. Këto cilësi të vyera ai nuk i ndërpreu as në vitet e fundit kur u rëndua pak nga shëndeti.
.
Amaneti i tij i fundit para se të ndërronte jetë, ishte që trupi i tij të hirëzohej dhe të derdhej në ujërat e lumit të Erzenit. Këtë porosi-amanet me mjaft dhimbje e plotësoi vëllai i tij, shkrimtari Naum Prifti.

Mendimet e tij politike Peter Prifti i ka shfaqur dhe nĂ« librat e botuar nĂ« anglisht dhe shqip si “Remote Albania”, “Unfinished portrait of a country”, “Land of Albanians-A crossroads of Pain and Pride”, “Confrontation in Kosova”, “Mozaik shqiptar”, i botuar nĂ« Prishtine nga Buzuku, deri tani i vetmi libĂ«r shqip prej tij.

↧
↧

POROSI NGA FRATI I MALEVE

August 3, 2019, 9:54 am
$
0
0
SHKRUAN: FRITZ RADOVAI/

APIKNISJA E SHFOROSJES SË NJË POPULLIT ASHT VLLAVRASJA


17 JANAR 1945: At Geg’ LUMAJ asht Kleriku i parĂ« qĂ« arrestohet nĂ« Shqipni nga sllavokomunistĂ«t me urdhen tĂ« trroristit Enver Hoxha, drejtues i PartisĂ« komuniste
 

At Gega asht lĂ© mĂ« 15 tetor 1904, nĂ« Plan tĂ« Dukagjinit tĂ« ShkodrĂ«s. Mbasi perfundoi studimĂ«t e nalta teologjike, ka pĂ«rfundue AkademinĂ« e ArtĂ«ve tĂ« Bukura pĂ«r pikturĂ« nĂ« Siena. Asht cilĂ«sue ndĂ«r talentĂ«t qĂ« kanĂ« mbarue atĂ« shkollĂ«. Ka punue disa vepra mbas kĂ«thimit nĂ« Atdhe. NjĂ« prej tyne per Skenderbeun ruhej nĂ« Troshan, por nuk dihet fati i saj. Asht shugurue meshtar mĂ« 12 korrik 1931. Nuk kishte ma tĂ« voglĂ«n kreni pĂ«r punĂ«t e mĂ«dha qĂ« kryente nĂ« famullinĂ« e tij nĂ« BerishĂ«. NĂ« gjyq asht nĂ« bankĂ«n e tĂ« akuzuemve me At Dionizin dhe At Giacomo Gardin S.J., edhe Ata t’arrĂ«stuem nĂ« ShkodĂ«r ndĂ«r ato ditĂ«. At Dionizi mĂ« ka tregue aty nga viti 1994, se gjyqi po zhvillohej mjaft i rrebtĂ«. 

Nuri Llazanit, agjent i Sigurimit komunist, akuzon At GegĂ«n, se ky i kishte ndjekĂ« me kalĂ« kur ai ishte kenĂ« me njĂ« grup partizanĂ«sh
 At Gega mohon tue kĂ«rkue dĂ«shmitarĂ« tjerĂ« qĂ« janĂ« kenĂ« me te, mbasi ishte i sigurt se ngjarja nuk asht e vĂ«rtetĂ«, por asht trillim i Nuriut. Nuriu, jo vetĂ«m, ngulĂ« kambĂ« se asht ashtu si thotĂ« ai, por edhe kĂ«rkonte nga trupi gjykues qĂ« At Gega, me shokĂ«t e tij nĂ« bankĂ«n e tĂ« akuzuemve, tĂ« marrin dĂ«nimin ma tĂ« randĂ«. At Gega, aty pĂ«r aty çohĂ«t nĂ« kambĂ« dhe, i thotĂ«: “Po mĂ« vjen marre mue sĂ«si nji turk ShkodrĂ«t akuzon nĂ« rrenĂ« nji klerik katolik, pa kenĂ« kurrgja e vĂ«rtetĂ«!”. 

1967arrestohet sĂ« dyti me “Revolucionin Kultural” prap pĂ«r “PartinĂ« Demokristjane”. At Gega deklaron nĂ« hetuesi dhe nĂ« gjyq: “U kam thanĂ« edhe shokĂ«ve qĂ« kanĂ« mendue se nuk asht keq me pasĂ« nĂ« Shqipni njĂ« Parti Demokristjane, mbasi mund tĂ« lidhemi me vendĂ«t e EuropĂ«s nĂ«pĂ«rmjet tĂ« kĂ«saj partie. DuhĂ«t me pasĂ« shumĂ« kujdes dhe mos me e formue kurrĂ« kĂ«tĂ« parti,mbasi barra ka me i ra Klerit Katolik. Ka 20 e sa vjet qĂ« vazhdoni me akuzue Klerin, pa kenĂ« kurrkund partia, po ba me pas kenĂ«, shka paskeni dashtĂ« me ba ndĂ«r nĂ©, ju kĂ«shtu, edhe po na qitni fare!?” (Dosja 2291 Arkivi M.M.TiranĂ«). Gjithsejt ka ba 27 vjetĂ« burg tĂ« dy herĂ«t e asht lirue nĂ« 1977, tue mbyllĂ« jeten nĂ« Dukagjin 1990.

At Gega deklaronte: “PartitĂ« politike nĂ« Shqipni duhen me kenĂ« dy ose tri e, jo me baza fetare, po Demokratike. Ato nĂ« Popullin Shqiptar sjellin vetem Vllavrasjen e Shqiptarve!”

Sa parti ka sot Shqipnia?! TĂ« gjitha drejtohen nga ish sigurimcat e shtetit komunist..!!

            Melbourne 3 Gusht 2019. 

↧

HISTORI KOMIKE

August 7, 2019, 9:02 am
$
0
0
Nga Astrit LULUSHI/

ËshtĂ« politikĂ« e njĂ« tirani tĂ« shkatĂ«rrojĂ« tĂ« gjithĂ« pushtetin, por jo tĂ« vetin; dhe shkatĂ«rrimi i autoritetit ligjor Ă«shtĂ« gjithmonĂ« i synimi i tij.
Dihet historikisht qĂ« Jul Cesari, fundi i tĂ« cilit ishte edhe fundi i RepublikĂ«s romake, e filloi karrierĂ«n duke lajkatuar njerĂ«zit e senatit nĂ« dĂ«m tĂ« Senatit; dhe miratoi qĂ« procesverbalet e procedurave tĂ« Senatit tĂ« botoheshin nĂ«n Acta Diurna, latinisht Lajme Ditore, qĂ« ishin njoftime tĂ« pĂ«rditshme zyrtare, njĂ« lloj gazete qeveritare mbi lajmet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme shkruar nĂ« pllaka metalike qĂ« vendoseshin nĂ« vende publike nĂ« njĂ« bord tĂ« zbardhur tĂ« quajtur Album. Nga Acta Diurna ka mbetur edhe shprehja “publicare et propagare” – “publikoje dhe propagandoje”, e vendosur nĂ« fund çdo teksti.
Fakti Ă«shtĂ«, se shqiptarĂ«t kĂ«to 30 vjet janĂ« lodhur tmerrĂ«sisht nga zgjedhjet papushim; asnjĂ«ra palĂ« nuk pranon humbje, as bien dakord pĂ«r barazim, pĂ«r pushtetin vendor e qĂ«ndror. NĂ« dĂ«shpĂ«rim, njerĂ«zit me padurim miratojnĂ« tĂ« parĂ«n zgjidhje qĂ« u ofrohet; mĂ« mirĂ« skllevĂ«r tĂ« njĂ« aventurieri despotik, sesa viktima tĂ« shumĂ« tĂ« tjerĂ«ve, kjo Ă«shtĂ« mendĂ«sia e atyre qĂ« kanĂ« humbur çdo shpresĂ«. “AtĂ« qĂ« ke pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ«, bĂ«je shpejt”, i tha Jezusi, JudĂ«s. Na jepni njĂ« shtet, le tĂ« jetĂ« si tĂ« jetĂ«, bĂ«nin thirrje Noli e Konica nĂ« vitet 1900, dhe vĂ«rtet shtetin na e dhanĂ«, kĂ«tĂ« qĂ« kemi sot, drejtuar nga njerĂ«z me krime e vese, gĂ«njeshtarĂ«; qĂ« premtojnĂ« tĂ« ndĂ«rtojnĂ« njĂ« urĂ« edhe aty ku nuk ka lum; tĂ« cilĂ«t, kur tĂ« buzĂ«qeshin, dorĂ«n thellĂ« nĂ« xhep ta kanĂ« futur pĂ«r tĂ« vjedhur; kur tĂ« hedhin dorĂ«n nĂ« qafĂ«, prit tĂ« ngulin thikĂ«n; madje, shpejt do tĂ« vijĂ« pĂ«rsĂ«ri dita qĂ« edhe absolutizmi e tirania tĂ« preferohen kundrejt sistemit republikan demokratik parlamentar, pĂ«r tĂ« cilin do tĂ« thuhet se e kishte mbajtur vendin tĂ« ekspozuar ndaj atyre qĂ« pĂ«rpiqeshin ta rrĂ«mbenin, pa mundur ta qeverisnin.
↧

8 GUSHT, KUR U NDAL RILINDJA E KOSOVES
.

August 8, 2019, 5:57 am
$
0
0
NGA FRITZ RADOVANI/
Gazeta historike Rilindja, si nuk u ndal edhe kur u ndalua para 29 viteve
/ 
-Në 8 Gusht 1990 gazeta tradicionale e Kosovës Rilindja nuk doli, natën ishte ndaluar në shtypshkronjë nga forcat okupatore të Serbisë/ 
Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI/
PRISHTINË, 8 Gusht 2019/ KosovĂ«s para 29 viteve Serbia ia ndaloi edhe gazetĂ«n e vetme tĂ« pĂ«rditshme nĂ« gjuhĂ«n shqipe nĂ« atĂ« kohĂ«, Rilindja, por nuk arriti ta ndalĂ«. 
“Rilindja e popullit jeton edhe e pashkruar”, me kĂ«tĂ« titull shkruaja reportazhin herĂ«t nĂ« mengjesin 8 Gushtit 1990 duke ecur rrugĂ«ve e shesheve tĂ« PrishtinĂ«s dhe duke pĂ«rshkruar reagimin e popullit nĂ« nisjen e ditĂ«s pa gazetĂ«n tradicionale tĂ« KosovĂ«s Rilindja, tĂ« ndaluar natĂ«n me forcĂ« nĂ« shtypshkronjĂ« nga Serbia, derisa edhe gjatĂ« ditĂ«s forcat policore serbe tĂ« armatosura i bĂ«nĂ« shtetrrethim redaksisĂ« sĂ« gazetĂ«s, qĂ« edhe nĂ« ato rrethana kĂ«rcĂ«nimi e represioni nuk ndaloi punĂ«n.
Rilindja kishte dalur mĂ« shumĂ« se njĂ« muaj pĂ«rkundĂ«r masave tĂ« dhunshme tĂ« SerbisĂ«, qĂ« e pĂ«rfshinin edhe atĂ« nĂ« ditĂ«n e 5 Korrikut 1990 tĂ« suprimimit tĂ« institucioneve tĂ« KosovĂ«s e mbylljes sĂ« Radio Televizionit tĂ« PrishtinĂ«s. “Okupim klasik”, ishte reagimi dhe kundĂ«rshtimi i Rilindjes nĂ« komentin nĂ« faqen e parĂ« nĂ« ditĂ«n e 6 Korrikut. Beogradi, edhe pse nĂ« ditĂ«n e masave tĂ« dhunshme kishte marrĂ« vendimin, kurrĂ« nuk arriti ta bĂ«jĂ« gazetĂ«n tradicionale tĂ« KosovĂ«s Rilindja “organ tĂ« Kuvendit tĂ« SerbisĂ«â€. AsnjĂ« punĂ«tor i gazetĂ«s Rilindja nuk e pranoi kĂ«tĂ«, tĂ« gjithĂ« e kundĂ«rshtuan dhe e hodhĂ«n poshtĂ«. Kryeredaktor i gazetĂ«s Rilindja vazhdonte tĂ« jetë Nazmi Misini, i mbĂ«shtetur nga punĂ«torĂ«t e ndĂ«rmarrjes, qĂ« nuk pranuan dhe kundĂ«rshtuan fuqishĂ«m masat e dhunshme tĂ« SerbisĂ«.
Masat e dhunshme pasonin 2 Korrikun historik 1990, kur në shtetrrethim dhe para snajperëve serbë, Kosova me Deklaratën Kushtetuese të Kuvendit të saj shpallte pavarësinë, e cila atëherë nuk u njoh ndërkombëtarisht, megjithatë ishte dhe njihej si deklarim i fuqishëm i vullnetit kombëtar, politik e demokratik.
Në prag të ditës së Deklaratës Kushtetuese për pavarësi të Kosovës të 2 Korrikut 1990, të dielën e 1 Korrikut, në gazetën tradicionale të Kosovës Rilindja isha redaktori kujdestar për ngjarjet e ditës.
NĂ« atĂ« ditĂ« tĂ« 1 Korrikut 1990 pjesĂ« e sulmeve tĂ« SerbisĂ« kundĂ«r KosovĂ«s e shqiptarĂ«ve ishte edhe njĂ« “referendum pĂ«r KushtetutĂ«n e re serbe” tĂ« kundĂ«rshtuar nga shqiptarĂ«t, si dhe shpallja e “shtyerjes” sĂ« mbledhjes sĂ« Kuvendit tĂ« KosovĂ«s tĂ« paralajmĂ«rur pĂ«r 2 Korrik, e pĂ«r tĂ« cilĂ«n pĂ«rfaqĂ«suesit e popullit-delegatĂ«t shqiptarĂ« shumicĂ« e delegatĂ« tĂ« komuniteteve pakicĂ« kishin bĂ«rĂ« tĂ« gjitha pĂ«rgatitjet pĂ«r DeklaratĂ«n Kushtetuese

“Shtyrja” shpallej si vazhdimĂ«si e bllokimeve e ndĂ«rprerjeve tĂ« punimeve tĂ« Kuvendit tĂ« KosovĂ«s
“ReprizĂ« nuk do tĂ« ketĂ«â€, me kĂ«tĂ« titull shkruajta komentin nĂ« mbĂ«shtetje tĂ« delegatĂ«ve qĂ« tĂ« mbahet gjithĂ«sesi mbledhja e Kuvendit me axhendĂ« vullnetin e kĂ«rkesat e popullit – DeklaratĂ«n Kushtetuese pĂ«r pavarĂ«si tĂ« KosovĂ«s.
“Kuvendi i KosovĂ«s Ă«shtĂ« i popullit dhe nĂ« tĂ« mund tĂ« vendoset vetĂ«m sipas vullnetit e kĂ«rkesave tĂ« popullit”, theksonte komenti qĂ« u botua nĂ« numrin e 2 Korrikut 1990 tĂ« gazetĂ«s Rilindja, e cila qĂ« nga faqja e parĂ« kishte raportime e shkrime me tiujt “Kosova duhet tĂ« ruajĂ« subjektivitetin e vet nĂ« federatĂ«â€, “Populli vendosĂ« nĂ« Kuvendin e vet”, “Kosova e re – sipas vullnetit tĂ« popullit”

Raportohej se “vazhdojnĂ« tubimet legale dhe protestat e shqiptarĂ«ve nĂ« KosovĂ«â€ dhe se “kĂ«rkesĂ« unanime” ishte qĂ« mbledhja e Kuvendit tĂ« KosovĂ«s “tĂ« mbahet sot dhe tĂ« ketĂ« nĂ« rend dite kĂ«kesat gjithĂ«popullore”. Poashtu raportohej se nĂ« GjakovĂ« pĂ«rfundoi Kongresi i parĂ« i Bashkimit tĂ« Sindikatave tĂ« Pavarura tĂ« KosovĂ«s, i cili pĂ«rkrahu delegatĂ«t e Kuvendit tĂ« KosovĂ«s edhe pĂ«r iniciativĂ«n pĂ«r shpalljen e KushtetutĂ«s sĂ« re tĂ« KosovĂ«s, e cila KushtetutĂ« e RepublikĂ«s sĂ« KosovĂ«s e miratuar nĂ« 7 Shtator 1990 pasonte DeklaratĂ«n Kushtetues tĂ« 2 Korrikut tĂ« po atij viti.
Edhe në një film dokumentar të shfaqur në seancën solemne të Kuvenditë të Kosovës në 25 vjetorin e Deklaratës Kushtetuese shihej gazeta Rilindja në duart e delegatëve, në mbledhjen para dyerëve të mbyllura të Kuvendit të Kosovës të 2 Korrikut 1990.  
Rilindja ishte me delegatĂ«t e Kuvendit tĂ« KosovĂ«s nĂ« ngjarjen historike pĂ«r tĂ« cilĂ«n raportoi gjerĂ«sisht me ekip gazetarĂ«sh e fotoreporterĂ«sh dhe kishte edhe redaksionalin tim me titull “Fillim i sĂ« nesĂ«rmes”, tĂ« botuar nĂ« ballinĂ« nĂ« 3 Korrik 1990, ku theksonte se, “Deklarata Kushtetuese e delegatĂ«ve tĂ« Kuvendit tĂ« KosovĂ«s Ă«shtĂ« deklarim i popullit pĂ«r barazi e subjektivitet tĂ« plotĂ« tĂ« KosovĂ«s e tĂ« shqiptarĂ«ve
 Ă«shtĂ« fitore e akt historik i shprehjes sĂ« vullnetit gjithĂ«popullor demokratik, Ă«shtĂ« fillimi i fundit tĂ« pabarazisĂ« e padrejtĂ«sive
Kosova e re, ajo me rregullim kushtetues sipas DeklaratĂ«s tĂ« sapo aprovuar do tĂ« jetĂ« njĂ« djep kombĂ«tar dhe i bashkĂ«jetesĂ«s pĂ«r tĂ« gjithĂ«, i tĂ« drejtave tĂ« plota”

NĂ« mĂ«ngjesin e para 29 viteve – tĂ« 8 Gushtit 1990, me reportazhin “Rilindja e popullit jeton edhe e pashkruar”, tĂ« shkruar rrugĂ«ve mĂ« shumĂ« nĂ« mendje e nĂ« fragmente me laps nĂ« njĂ« copĂ« letre, pĂ«rkundĂ«r ndalimit shkova dhe hyra nĂ« Pallatin Rilindja dhe nisa ta daktilografojĂ« me makinĂ« shkrimi. KolegĂ«t, qĂ« poashtu nuk pĂ«rfillnin ndalimin e erdhĂ«n nĂ« Pallat, mĂ« shihnin si me habi pse po shkruaja kur gazeta s’do tĂ« dalë 
“Besoj se do e lexoni nesĂ«r nĂ« gazetĂ«â€, u thash, dhe ngjita shkallĂ«ve pĂ«r te NdĂ«rmarrja e Revistave, njĂ« nga gjashtĂ« sa kishte NdĂ«rmarrja ShoqĂ«rore e PĂ«rbĂ«rĂ« Rilindja, te kryeredaktori i revistĂ«s letrare Fjala, Milazim Krasniqi. I tregova reportazhin dhe idenĂ« qĂ« bashkĂ« me lajmet kryesore qĂ« do i merrnim nga terreni nga korrespondentĂ«t e gazetĂ«s Rilindja (nĂ« atĂ« kohĂ« isha redaktor-shef i korrespondentĂ«ve), t’i botonte nĂ« Fjala. RevistĂ«n Fjala, pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« edhe si gazetĂ«, e nxori qĂ« tĂ« nesĂ«rmen, pa pritur dyjavĂ«shin kur dilte.
NĂ« katĂ«r faqet e mesme me reportazhin dhe lajmet e ngjarjeve tĂ« ditĂ«s ishte “Rilindja e fshehur brenda FjalĂ«s”, siç thonin shumĂ« njerĂ«z qĂ« e mbanin nĂ« duar e lexonin revistĂ«n qĂ« u botua e shtyp nĂ« tirazh rekord.
Kjo pĂ«rvojĂ« e botimit tĂ« shkrimeve-informacioneve tĂ« gazetarĂ«ve tĂ« gazetĂ«s Rilindja nĂ« revistĂ«n Fjala me shpeshtime botimi vazhdoi edhe te revistat tjera – ShkĂ«ndija, Kosovarja, ZĂ«ri i Rinisë dhe pĂ«r tĂ« pasur informacione edhe nĂ« ndonjĂ« ditĂ« mĂ« shumĂ« gjatĂ« javĂ«s doli edhe ideja qĂ« tĂ« nisĂ« tĂ« ridalĂ« edhe revista Bujku, e cila ishte e pĂ«rdymuajshme pĂ«r fshatin e bujqĂ«sinĂ« dhe kishte vite qĂ« nuk kishte dalĂ« fare

Ishte 17 Janari 1991. Për ridaljen një herë në javë të revistës Bujku dolën disa ide e propozime, edhe për fizionomi, edhe për kryeredaktor të revistës, por jo ndonjë zgjedhje e pranim detyre dhe po përfundonte mbledhja në lokalet e gazetës Rilindja

Mora ushtrimin e detyrĂ«s sĂ« kryeredaktorit, kisha idenĂ« dhe shkasin pĂ«r ta nxjerrĂ« Bujkun, jo si revistĂ«, pĂ«r si gazetĂ« dhe tĂ« pĂ«rditshme “pĂ«rkohĂ«sisht”.
AtĂ« ditĂ« kishte nisĂ« lufta nĂ« Gjirin Persek
Edhe me kĂ«tĂ« shkas, shkruajta “FjalĂ«n e RedaksisĂ«â€ me titull “PĂ«rsĂ«ri ‘Bujku’
”, pĂ«r faqen e parĂ« tĂ« gazetĂ«s, ku theksoja se del si “gazetĂ« e pĂ«rkohĂ«shme
edhe pĂ«r shkak tĂ« nevojĂ«s qĂ« edhe lexuesit shqiptarĂ« nĂ« KosovĂ«, nĂ« mungesĂ« tĂ« gazetĂ«s sĂ« pĂ«rditĂ«shme, tĂ« kenĂ« informacione sa mĂ« tĂ« gjera e me kohĂ« nĂ« gjuhĂ«n shqipe pĂ«r ngjarjen qĂ« filloi tĂ« tronditĂ« botĂ«n – fillimin e LuftĂ«s nĂ« Gjirin Persik. PĂ«r kĂ«tĂ« shkak edhe me fizionomi e edhe me pĂ«rmbajtje ky numĂ«r Ă«shtĂ« i jashtĂ«zakonshĂ«m”.
Me pĂ«rmbajtje tĂ« ngjashme, se nga e nesĂ«rmja do dalĂ« njĂ« gazetĂ« nĂ« terrin informativ tĂ« KosovĂ«s shkruajta njĂ« letĂ«r pĂ«r ta njoftuar AmbasadĂ«n e SHBA nĂ« Beograd, pasi kontaktova me AmbasadĂ«n e ShqipĂ«risĂ« dhe ua dĂ«rgova atyre me telefax qĂ« ta pĂ«rcjellnin. Ajo letĂ«r sigurisht do tĂ« ketĂ« gjetur mbĂ«shtetje pĂ«r ne, pasi edhe vazhdoi tĂ« dalĂ« gazeta, nĂ« ballinĂ«n e sĂ« cilĂ«s Bujku shkruhej me shkronja tĂ« vogla nĂ«n njĂ« B tĂ« madhe logo. Ishte si Gazeta B, qĂ« zĂ«vendĂ«sonte GazetĂ«n A – Rilindjen.
E nxjerrë pikërisht nga gazetarët dhe punonjësit e tjerë të gazetës Rilindja, me guxim dhe sakrifica, me standarde profesionale, Bujku ishte gazetë e rezistencës, e lëvizjes gjithëpopullore të shqiptarëve në Kosovë për liri, pavarësi e demokraci, gazetë e parë e pavarur kosovare, me orientim e përcaktim të fuqishëm properëndimor, euroatlantik.
Gazeta e përditshme Bujku doli deri në prag të vitit 1999, derisa u dëbua me dhunë nga Pallati i Rilindjes nga administrata dhe forcat okupatore serbe.
Por, pĂ«rsĂ«ri, gazetarĂ«t dhe punonjĂ«sit e tjerĂ« tĂ«  gazetĂ«s Rilindja nuk u ndalĂ«n, nĂ« muajt e parĂ« tĂ« vitit 1999, nĂ« kushtet e luftĂ«s, rikthyen dhe nxorĂ«n gazetĂ«n e pĂ«rditshme Rilindja nĂ« PrishtinĂ«,  duke punar nĂ«pĂ«r shtĂ«pitĂ« e tyre,  dhe nĂ« kĂ«to rrethana pĂ«rkundĂ«r rreziqeve tĂ« mĂ«dha gazeta doli nga  22 Shkurti derisa gazetarĂ«t dhe punonĂ«sit e saj u dĂ«buan bashkĂ« me popullin edhe nga shtĂ«pitĂ« e tyre dhe nga Kosova. Kryeredaktor i gazetĂ«s Rilindja qĂ« dilte nĂ« PrishtinĂ« nĂ« kohĂ« lufte nĂ« KosovĂ« ishte Binak Kelmendi, e para tij kryeredaktorĂ« tĂ« gazetĂ«s Bujku, pas tĂ« parit – meje, ishin edhe Xhemajl Rexhepi, Ruzhdi Demiri, Hydajet Hyseni e Avni Spahiu.
Ekipi Rilindjes, ku ishim bashkë me korrespondentin në Maqedoni Bedri Sadiku, hyri në Kosovë me tanket e para të NATO-s në 12 Qershorin historik 1999, dhe të nesërmen u shpërnda në Prishtinë dhe në zona të tjera, ku po ndodhte liria, gazeta numër special e botuar në Shkup, të cilën e solli prej atje korrespondenti i Zërit të Amerikës, Isak Ramadani.
NĂ« faqen e parĂ«, ku shkruhej se “Dje nĂ« orĂ«n 5.17  Trupat e NATO-s hynĂ« nĂ« KosovĂ«â€, editoriali i Blerim RekĂ«s kishte titullin “Normandizimi i KosovĂ«s dhe kapitullimi serb”.
Në Kosovën e lirë, gazeta Rilindja u rikthye në Prishtinë dhe vazhdoi të dalë përditë, kryeredaktor fillimisht ishte Berat Luzha, pastaj Ramush Tahiri dhe i fundit isha unë.
Gazeta Rilindja nuk u ndal, vazhduam të punojmë e ta nxjerrim edhe kur administratori i UNMIK për të na bërë presion të largohemi na e ndali ujin në Pallat disa muaj dhe na jepte afate ultimative për vetëlargim, që nuk i pranuam. Edhe në ato kushte, gazeta Rilindja doli përditë deri më 21 Shkurt 2002, kur na ndalën edhe rrymën elektrike dhe pastaj na i mbyllën me grila hekuri të gjitha hyrjet në Pallatin e Rilindjes.
GazetĂ«n Rilindja e dĂ«buan e mbyllĂ«n kundĂ«rligjshĂ«m e padrejtĂ«sisht pak ditĂ« pasi festoi 57 vjetorin,  ditĂ«n e saj – 12 Shkurtin.
NĂ« numrin festiv tĂ« Rilindjes sĂ« 12 Shkurtit 2002 nĂ« faqen e parĂ« “‘Sundimi i Ligjit’ apo ‘Sundimi i Bandave’? Kosova Duhet tĂ« VendosĂ«â€, ishte titulli i shkrimit ekskluziv nga Ambasadori Xhon Menzis, Shef i Misionit, Zyra e SHBA-ve nĂ« PrishtinĂ«.
“Sot shĂ«nohet 57 vjetori i gazetĂ«s ditore ‘Rilindja’, gazetĂ«s mĂ« tĂ« vjetĂ«r nĂ« gjuhĂ«n shqipe nĂ« KosovĂ«â€, niste ambasadori amerikan shkrimin-editorialin, ku mes tjerash theksonte edhe se, “si shef i misionit tĂ« ZyrĂ«s sĂ« SHBA-ve nĂ« PrishtinĂ«, unĂ« e di mirĂ« rolin që  e ka ‘Rilindja’ nĂ« shoqĂ«rinĂ« demokratike qĂ« Ă«shtĂ« duke u krijuar nĂ« KosovĂ«â€.
“NĂ« kĂ«tĂ« pĂ«rvjetor tĂ« 57-tĂ« tĂ« gazetĂ«s ‘Rilindja’, e uroj Z.Behlul Jashari, Z. Ramush Tahiri dhe gjithĂ« kolektivin pĂ«r punĂ«n e mirĂ« qĂ« e bĂ«jnĂ« me shkrimet mbi çështjet e ndĂ«rlikuara politike nĂ« KosovĂ«, shkrime kĂ«to tĂ« drejta dhe tĂ« balancuara. Nuk Ă«shtĂ« punĂ« e vogĂ«l tĂ« botohet njĂ« gazetĂ« pĂ«r 57 vite me radhĂ« dhe ju mund tĂ« jeni krenarĂ« qĂ« e keni arritur kĂ«tĂ«. Ne duhet tĂ« punojmĂ« sĂ« bashku duke pĂ«rdorur fuqinĂ« e penĂ«s, fuqinĂ« e diplomacisĂ« dhe fuqinĂ« e opinionit publik nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tĂ« sigurojmĂ« mosndryshimin e vazhdimĂ«sisĂ« sĂ« pĂ«rparimit demokratik tĂ« KosovĂ«s, dhe qĂ« sundimi i ligjit do tĂ« mbizotĂ«rojĂ« gjithnjĂ« mbi sundimin e bandave”, theksonte nĂ« pĂ«rfundim tĂ« editorialit Ambasadori Amerikan Menzis.       
 Edhe pas dëbimit, përsëri Rilindja nuk u ndal, me punë nëpër shtëpia si në kohë lufte, për të ruajtur emrin e traditën e për të vijuar të jetë histori e Kosovës, doli në raste të veçanta me numra të jashtëzakonshëm e protestues, të kohëpaskohëshëm, edhe kur kishte festa. 
Gazeta Rilindja, kronikë e zhvillimeve historike të Kosovës, pasi doli me botime speciale edhe për ngjarjen historike të shpalljes së pavarësisë dhe njohjet ndërkombëtare që pasuan, ka përmbyllë daljet e afër 40 numrave të jashtëzakonshëm të kohëpaskohëshëm në 30 Dhjetor 2008, me numrin festiv të Vitit të Ri 2009, në ballinë me kryetitullin e ëndërres dhe  të ardhëmes: Kosova shtet në OKB. Dhe me paralajmërimin: Duke besuar në sundimin e ligjit në shtetin e Kosovës presim që nga numri i ardhshëm Rilindja të dalë përditë.
 Pas 10 vitesh, gazeta tradicionale e KosovĂ«s Rilindja nĂ« ndĂ«rrim motesh – nĂ« mbrĂ«mjen e 31 Dhjetorit  2018 tĂ« pritjes sĂ« 2019-tĂ«s, ridoli simbolikisht (botim digjital) pĂ«r protestĂ« dhe me kĂ«rkesĂ«n e pĂ«rsĂ«ritur pĂ«r t’u rikthyer e pĂ«rditshme – pĂ«r privatizim, sipas shembullit tĂ« gazetave nĂ« rajon e nĂ« botĂ« qĂ« kishin status tĂ« njĂ«jtĂ« ndĂ«rmarrje shoqĂ«rore e qĂ« janĂ« privatizuar e vazhdojnĂ« tĂ« dalin

NjĂ« nga titujt e kĂ«saj ridalje simbolike tĂ« gazetĂ«s Rilindja Ă«shtĂ«: “23 Tetor 2018: Lajm i mirĂ« nga Qeveria e KosovĂ«s – Vendimi  pĂ«r kryerjen e pagesĂ«s pĂ«r shpronĂ«simin e NdĂ«rtesĂ«s sĂ« ish-NdĂ«rmarrjes ShoqĂ«rore Rilindja”.
“PunĂ«torĂ«t e gazetĂ«s tradicionale tĂ« KosovĂ«s Rilindja presin qĂ« nĂ« 2019-tĂ«n Qeveria tĂ« bĂ«jĂ« pagesĂ«n pĂ«r shpronĂ«sim dhe tĂ« realizojnĂ« 20 pĂ«rqindĂ«shin, se tepĂ«r shumĂ« gjatĂ« presin tĂ« drejtĂ«n – 17 vjet nga dĂ«bimi i dhunĂ«shĂ«m, i padrejtĂ« e i kundĂ«rligjshĂ«m nga adminisrata e UNMIK-ut nĂ« 21 Shkurt 2002 nga Pallati Rilindja, ku pastaj pas shpalljes sĂ« PavarĂ«sisĂ« sĂ« KosovĂ«s ka 10 vjet qĂ« janĂ« vendosur disa ministri tĂ« QeverisĂ« sĂ« Shtetit tĂ« KosovĂ«s”, theksohet nĂ« shkrimin e gazetĂ«s tradicionale tĂ« KosovĂ«s Rilindja qĂ« ridoli simbolikisht pas 10 vitesh, botim digjital.
KĂ«rkesa pĂ«r privatizim-ridalje tĂ« gazetĂ«s tradicionale tĂ« KosovĂ«s Rilindja i Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« edhe AgjencisĂ« Kosovare tĂ« Privatizimit, e cila Ă«shtĂ« themeluar si njĂ« organ i pavarur publik, nĂ« bazĂ« Ligjit tĂ« miratuar nga Kuvendi i RepublikĂ«s sĂ« KosovĂ«s, si pasardhĂ«se e AgjencisĂ« Kosovare tĂ« MirĂ«besimit e themeluar nga  UNMIK – Misioni  i OKB i pas luftĂ«s nĂ« KosovĂ«.
Në arsyetimin e  kërkesës për 
privatizim theksohet edhe se emri dhe tradita e gazetës 
Rilindja është një vlerë shumë e madhe, e krijuar gjatë mëse shtatë dekadave, është pasuri me vlerë më të madhe se e çdo pallati,  dhe kjo duhet të vlerësohet edhe në procesin e privatizimit.
 “Dhe, ai qĂ« do ta blejĂ« gazetĂ«n Rilindja dhe natyrisht do e nxjerrĂ« kĂ«të të pĂ«rditshme historike dhe tradicionale të 
KosovĂ«s do jetĂ« pronar i njĂ« pasurie të madhe mediale kombĂ«tare, do të jetĂ« trashĂ«gimtar i ligjshĂ«m i firmĂ«s-emrit, traditĂ«s. Rilindja ishte, është dhe mbetet edhe si njĂ« shenjĂ« identiteti”, theksohet në kĂ«rkesĂ«n drejtuar AgjencisĂ« Kosovare të Privatizimit.
Gazeta shqiptare Rilindja nisi të dalë në Prizren në 12 Shkurt 1945, me angazhimin e intelektualëve të shquar të asaj kohe, me shkronja plumbi që u sollën me arka nga Tirana, e vazhdoi në kryeqytetin Prishtinë.
Duke kaluar nëpër këto zhvillime, gazeta tradicionale Rilindja arriti të jetë histori e Kosovës që nga koha e Konferencës së Bujanit të Rezolutës për të ardhme të vullnetit kombëtar e demokratik të popullit e deri në Pavarësinë e shpallur në 17 Shkurt 2008 e në njohjet ndërkombëtare.
RILINDJA NË KOHË LUFTE,  NË RAPORTIME TË SHKURTIT 1999 TË QENDRËS PËR INFORMIM TË KOSOVËS DHE TË AGJENCISË SHTETËRORE-ZYRTARE TË LAJMEVE TË SHQIPËRISË:
http://www.kosova.com/ arkivi1997/i990212b.htm
 
U shĂ«nua 54-vjetori i gazetĂ«s sĂ« pĂ«rditshmes “Rilindja” 


PrishtinĂ«, 12 shkurt (QIK) – Sot nĂ« Pallatin e Shtypit nĂ« PrishtinĂ«, gazetarĂ« dhe punonjĂ«s tĂ« shumtĂ« shĂ«nuan pĂ«rvjetorin e 54 tĂ« botimit tĂ« gazetĂ«s sĂ« pĂ«rditshme “Rilindja”.
PĂ«rvjetorin e kĂ«saj gazete e shpalli tĂ« hapur Behlul Jashari, gazetar shumĂ«vjeçar i “Rilindjes”, i cili nĂ« fillim nga tĂ« pranishmit kĂ«rkoi njĂ« minut heshtje nĂ« nderim tĂ« gazetarit dhe kolegut tĂ« kĂ«saj gazete, Afrim Maliqi, dhe pĂ«r viktimat e rĂ«na nga terrori shtetĂ«ror serb.
NĂ« vazhdim, z. Jashari theksoi se “sot pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« po e shĂ«nojmĂ« pĂ«rvjetorin e kĂ«saj gazete pa botimin e saj, pĂ«rkatĂ«sisht pas ndalimit tĂ« dytĂ« tĂ« gazetĂ«s sonĂ« nga regjimi serb”. NĂ« vazhdim z. Jashari foli pĂ«r shembĂ«lltyrĂ«n dhe personalitetin e çmuar tĂ« Afrim Maliqit, i cili u vra dhjetorin e kaluar nga shĂ«rbimi sekret serb. Duke folur pĂ«r tĂ« ardhmen e tĂ« pĂ«rditshmes “Rilindja”, z. Jashari shfaqi shpresĂ«n se sĂ« shpejti e pĂ«rditshmja “Rilindja” do tĂ« jetĂ« sĂ«rish nĂ« duart e lexuesve, pasi pĂ«r kĂ«tĂ« ekziston edhe njĂ« vullnet nga ana e Misionit Verifikues tĂ« OSBE-sĂ« nĂ« KosovĂ«.
NĂ« vazhdim, fjalĂ«n e mori zĂ«vendĂ«skryeredaktori i “Rilindjes”, z. Bajram Kabashi, i cili theksoi se “pĂ«rvjetori tĂ« cilin e po e shĂ«nojmĂ« sot, pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« historinĂ« mbi gjysĂ«mshekullore tĂ« daljes sĂ« “Rilindjes” Ă«shtĂ« i veçantĂ«, sepse kĂ«tĂ« ditĂ« jemi tubuar qĂ« pĂ«rpos tĂ« pĂ«rkujtojmĂ« historinĂ« dhe traditĂ«n e bujshme tĂ« gazetĂ«s sonĂ«, sĂ« bashku me juve kolegĂ« tĂ« nderuar tĂ« profesionit, jemi tubuar kĂ«tu tĂ« shprehim pezmin dhe kundĂ«rshtimin tonĂ« pĂ«r ndalimin e gazetĂ«s “Bujku” qĂ« nga 16 dhjetori i vitit tĂ« kaluar. Kjo u bĂ« me pretekstin e gĂ«njeshtĂ«rt e manipulativ, se kinse i paskemi borxh fantom organizatĂ«s “Panorama”, e cila lindi si rezultat i heqjes sĂ« gjysmĂ«autonomisĂ« sĂ« KosovĂ«s para njĂ« decenie”.
NĂ« vazhdim Bajram Kabashi theksoi se “Rilindja’ filloi tĂ« botohet kĂ«tu e 54 vjet mĂ« parĂ«, ndĂ«rsa si e pĂ«rditshme, gazeta jonĂ« botohet tash e 41 vjet. Ndalimi i “Bujkut” nĂ« fund tĂ« vitit tĂ« kaluar, shĂ«non pĂ«rpjekjen e fundit tĂ« SerbisĂ« pĂ«r tĂ« shuar zĂ«rin autentik tĂ« “Rilindjes” dhe tĂ« traditĂ«s pozitive tĂ« gazetĂ«s, e cila gjithnjĂ« ishte nĂ« shĂ«rbim tĂ« aspiratĂ«s sĂ« popullit tonĂ« pĂ«r liri e pavarĂ«si nga regjimi serb.
KĂ«rkojmĂ« urgjentisht nga regjimi serb qĂ« tĂ« na e kthejĂ« pasurinĂ« e plaçkitur me vlerĂ« prej 400 milionĂ« markash gjermane. KĂ«rkojmĂ« liri tĂ« shtypit dhe tĂ« fjalĂ«s shqipe dhe pĂ«r kĂ«tĂ« kemi mbĂ«shtetje e solidarizim gjithkombĂ«tar e ndĂ«rkombĂ«tar”, pĂ«rfundoi Kabashi.
NĂ« vazhdim zĂ«vendĂ«skryeredaktori i “Rilindjes”, i njoftoi tĂ« pranishmit se juria e pĂ«rbĂ«rĂ« nga gazetarĂ«t Shyqri Galica, Ali Cenaj e Frrok Kristaj, vendosi qĂ« çmimin pĂ«r gazetar tĂ« decenies (çmim ky qĂ« e pĂ«rditshmja “Rilindja e ndan pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ«), t’ia ndaj korrespodentit tĂ« “Rilindjes” nga Klina, z. Prend Buzhala, ndĂ«rsa shpĂ«rblimi tradicional “Gazetar i vitit” iu nda dy gazetarĂ«ve tĂ« “Rilindjes”, EvlianĂ« Beranit e Zeqir Bekollit, si dhe fotoreporterit tĂ« kĂ«saj gazete, Ilaz Bylykbashit.
NĂ« fund tĂ« kĂ«tij pĂ«rvjetori, gazetari Behlul Jashari i njoftoi tĂ« pranishmit se tash e tutje çmimi “Gazetar i vitit”, tĂ« cilin e pĂ«rditshmja “Rilindja” e ndan çdo vit, do tĂ« ndahet me emrin e gazetarit dhe kolegut tĂ« nderuar Afrim Maliqi, propozim ky i cili nga tĂ« pranishmit u pranua me emocione e duartrokitje.
Nga ky manifestim iu dha përkrahje e plotë delegacionit kosovar në Konferencën e Rambujesë, si dhe u përshëndet uniteti i këtij delegacioni.
 
http://www.hri.org/news/
balkans/ata/1999/99-02-22.ata.html



[14] Rilindja appears in Prishtina after nine-year ban
PRISHTINE, Feb 22 – ATA correspondent reported that the Albanian daily Rilindja was published on Monday in Prishtina after nine-year ban imposed by the Serb regime.The daily was published despite the fact that the ban was still in place. It was printed in a private printing house because the Rilindja publishing house and all its property in Kosova worth 400 million marks were occupied and seized by the Belgrade regime.
The preparation for the newspaper was done under extremely difficult conditions outside the building of the Press Palace where the Serb police had banned the work of its employers since last year when Bujku was also banned. /la/ak/

Albanian Telegraphic Agency
 

(Behlul Jashari – nĂ« gazetĂ«n tradicionale tĂ« KosovĂ«s Rilindja nga Shtatori 1973 – gazetar, reporter i lirĂ«, komentator, redaktor, kryeredaktor i parĂ«-themelues i gazetĂ«s sĂ« pĂ«rditĂ«shme tĂ« rezistencĂ«s “Bujku” qĂ« nisi tĂ« dalĂ« nĂ« 18 Janar 1991 dhe kryeredaktor nga Janari 2002 i gazetĂ«s Rilindja, e cila me numrin e fundit tĂ« shtypur ka dalĂ« nĂ« 30 Dhjetor 2008, ndĂ«rsa pas 10 viteve kishte edhe njĂ« ridalje simbolike protestuese, botim digjital, nĂ« 31 Dhjetor 2018
↧
Viewing all 1886 articles
Browse latest View live
Search
<script src="https://jsc.adskeeper.com/r/s/rssing.com.1596347.js" async> </script>